Faşizme ölüm, halka hürriyet
"Faşizme ölüm, halka hürriyet" (Sırp-Hırvatça: Smrt fašizmu, sloboda narodu; Смрт фашизму, слобода народу, Slovence: Smrt fašizmu, svoboda narodu, Makedonca: Смрт на фашизмот, слобода на народот, Arnavutça: Vdekje fashizmit, liri popullit), II. Dünya Savaşı kapsamındaki Yugoslavya Halk Kurtuluş Savaşı sırasında özellikle Yugoslav Partizanları olmak üzere Yugoslavya'daki tüm direniş hareketinin resmi sloganı olarak bilinen slogan. Bu slogan savaş sonrasında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde ve dünya komünist hareketi tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur.
Savaş ve savaş sonrası yıllarda Partizan direniş hareketi üyelerince resmî veya gayri resmî yazışmalarda veya konuşmalarda Sırp-Hırvatça orijinalinden kısaltma "SFSN" olarak son not veya tebrik sözü olarak kullanılırdı. İkili konuşmalarda bir kişi Smrt fašizmu dediğinde diğer kişi yanıt olarak Sloboda narodu diye karşılık verirdi.[kaynak belirtilmeli]
Tarihi değiştir
Slogan Yugoslav partizanı Stjepan Filipović'in 22 Mayıs 1942'deki idamından hemen önce bu sözü söylemesinden sonra popüler hale gelmiştir. Filipović, idam edilmek üzere halat boynuna geçirildiğinde iki elini yumruk haline getirip Faşizme ölüm, halka hürriyet diye bağırmıştır. Filipović'in bu anı birçok yerde betimlenmiş ve heykeli yapılmıştır.[1]
Savaş yıllarında partizan direniş hareketinin başlıca yayını olan Hırvat gazetesi Vjesnik Ağustos 1941 tarihli sayısında bu sözü manşet olarak kullanmıştır.
Yugoslavya Komünist Partisi Yugoslavyayı işgal eden Nazi Almanyası ordularına karşı seferberlik ilan etmiş, 1941 Yugoslav halkına bu sloganla hitap ederek direniş hareketleri oluşturma çağrısı yapmıştır. Partizan Yüksek Karargâh Bülteni, 16 Ağustos 1941 tarihli ilk sayısında bu sözü kullanmıştır.[2] Slogan bu tarihten itibaren partinin resmi sloganı olmuştur.[3]
Türkiye'de kullanımı değiştir
Slogan Türkiye'de 1970’li yıllardan itibaren Halkın Kurtuluşu, Yurtsever Devrimci Gençlik Dernekleri/Federasyonu, Türkiye Genç Komünistler Birliği (TGKB) ve Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) tarafından çeşitli eylem ve etkinliklerde kullanılmıştır.
1996 yılından sonra da slogan Emek Partisi'nin parti sloganlarından birisi olarak kullanılmaktadır.[4]
Slogan Türkiye'de de çeşitli eylem ve etkinliklerde kullanılmaktadır.[5][6][7][8]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Sinclair, Upton; Sagarin, Edward; Teichnerhe, Albert; Cry for Justice: An Anthology of the Literature of Social Protest s. 438; L. Stuart, 1963.
- ^ Zbornik dokumenata i podataka o narodno-oslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda. T. 2, kn. 1, Vojnoistoriski Institut, Beograd 1949, OCLC Number: 837183093, s. 17-18
- ^ Jon C. Hopwood. IMDB Mini Biography for Josip Broz Tito 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ Barbarlığa Karşı İşçi Sınıfı ve Halklar Kazanacak 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Aralık 2014, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ Çorum Katliamı anıldı: ‘faşizme ölüm, halka hürriyet’ 18 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 4 Temmuz 2015, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ Sancar, N. [1], Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ Evrensel: Van’dan direnişe destek “Faşizme ölüm, halka hürriyet” 21 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Haziran 2013, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ Faşizme Ölüm,Halka Hürriyet!, 14 Ocak 2012, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.