Kornea: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
94.55.185.53 (k - m - e) tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor.
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
dz
1. satır:
[[Dosya:Cornea.jpg|thumb|200px|right|Kornea ve iris]]
'''Kornea''', [[göz]]ün en ön kısmında yer alan, ışığı odaklamak ve gözü dış etkenlerden korumak için özelleşmiş saydam ve eğimli bir dokudur. Korneanın ön yüzeyi gözün temel [[kırıcı]] bileşenidir, (diğer [[kırıcı]] bileşen ise [[lens]]tir). Kornea ve [[lens]], dış ortamdan gelen ışığın etkin bir şekilde [[retina]]ya odaklanmasını sağlar. Korneanın [[kırıcılık]] gücü değişken değildir, buna karşın [[lens]]inlensin kırıcılık gücü değişkendir. [[Hayvanlar aleminde]]da kornea, evrimsel olarak [[lens]] ve/veya [[iris]] içeren gözlerde bulunur. İnsanlarda,[[İnsan]]larda korneaise gözün dış yüzeyinin 1/6'sını oluşturan oval bir yapıdır,. dışarıdanDışarıdan ölçüldüğünde yatay çapı yaklaşık 12,6 mm, dikey çapı ise yaklaşık 11,7 mm'dir,. ortadaOrta kısımdaki kalınlığı 0,5 mm, kenarındakenar kısımlarında ise 1,2 mm'dir.
 
Kornea, ışığın net bir şekilde [[kırınımı]] için saydam olmak zorundadır,. buBu nedenle yapısında kan damarları[[damar]]ları içermez. Korneanın [[oksijen]]lenmesini ve beslenmesini dışta göz yaşı salgısı iç kısımda ise [[göz içi görme sıvısı]] sağlar. [[Dosya:Cornea.jpg|thumb|300px|right|Kornea ve iris]]
 
Kornea, yapısında birçok [[sinir]] lifi içerir veiçerdiğinden dış etkenlere karşı çok hassastır. Sinir lifleri, göz kırpma refleksi ve destekleyici özellikleri ile korneanın sağlığını korur ve devamını sağlar. Kornea, [[embriyolojik]] olarak saçlarımız[[saç]], tırnaklarımız[[tırnak]] ve derimiz[[deri]] gibi [[ektoderm]] kökenlidir, bukökenli nedenleolduğundan sürekli olarak yenilenir.
 
== Korneanın katmanlarıKatmanları ==
#'''[[Kornea epiteli]]''': Bu katman korneanın en dış tabakasıdır, beş kat hücreden oluşur, en altta yer alan hücreler ve kornea'yı çevreleyen [[limbus]]daki hücreler çoğalır ve yukarı katlara doğru ilerleyerek yaşlı hücrelerin yerini alırlar, böylece kornea epiteli yaklaşık iki haftada bir yenilenir.
=== Kornea [[epiteli]] ===
#'''[[Bowman zarı]]''': Aslında gerçek anlamda bir zar ([[membran]]) değildir, [[kollajen]] liflerinin düzensiz olarak sıkışması sonucu meydana gelir. Epitel hücreleri Bowman zarına sıkıca yapışmıştır, korneaya yapısal destek sağlar.
Bu katman korneanın en dış tabakasıdır, beş kat hücreden oluşur, en altta yer alan hücreler ve kornea'yı çevreleyen [[limbus]]daki hücreler çoğalır ve yukarı katlara doğru ilerleyerek yaşlı hücrelerin yerini alırlar, böylece kornea epiteli yaklaşık iki haftada bir yenilenir.
#'''[[Kornea stroması]]''': Kornea kalınlığını oluşturan saydam bir yapıdır, düzenli bir şekilde sıralanmış [[kollajen]] liflerinin oluşturduğu 100 kadar tabakadan oluşur, içeriğinde keratosit denilen hücreler seyrek olarak yer alır. Bu tabaka hasar gördüğünde iyileşme genellikle saydamlık kaybına ve/veya kornea eğimi değişikliklerine yol açarak görmeyi olumsuz olarak etkiler.
 
#'''[[Desme membranı]]''': Kornea [[endotel]] hücrelerinin salgıladığı bir bazal zardır. Hasarlanması veya hastalıkları sonrasında kornea endoteli zarar görerek korneada [[ödem]] gelişir.
=== Dış sınırlayıcı tabaka ([[Bowman zarı]]) ===
#'''[[Kornea endoteli]]''': Korneanın en içteki tabakasıdır, altıgen şeklinde, tek katman olarak sıralanmış hücrelerden oluşur. Hücreler birbirlerine sıkı bağlantılar ile yapışmıştır, yarı geçirgen bir zar işlevi görür. Hücrelerin yanal yüzlerinde yer alan pompa enzimleri sayesinde kornea stroması su içeriği sabit tutulur. [[Endotel]] ismi aslında bu hücreler için yanlış olarak kullanılmaktadır. Bu hücreler [[kan]] veya [[lenf]] sıvısı ile değil [[göz içi sıvısı]] ile temastadır ve embriyolojik köken olarak da damar endotelinden farklı kökenlidir.
Aslında gerçek anlamda bir zar ([[membran]]) değildir, [[kollajen]] liflerinin düzensiz olarak sıkışması sonucu meydana gelir. Epitel hücreleri Bowman zarına sıkıca yapışmıştır, korneaya yapısal destek sağlar.
 
=== Kornea stroması ===
Kornea kalınlığını oluşturan saydam bir yapıdır, düzenli bir şekilde sıralanmış [[kollajen]] liflerinin oluşturduğu 100 kadar tabakadan oluşur, içeriğinde keratosit denilen hücreler seyrek olarak yer alır. Bu tabaka hasar gördüğünde iyileşme genellikle saydamlık kaybına ve/veya kornea eğimi değişikliklerine yol açarak görmeyi olumsuz olarak etkiler.
 
=== İç sınırlayıcı tabaka ([[Desme membranı]]) ===
Kornea [[endotel]] hücrelerinin salgıladığı bir bazal zardır. Hasarlanması veya hastalıkları sonrasında kornea endoteli zarar görerek korneada [[ödem]] gelişir.
 
=== Kornea endoteli ===
Korneanın en içteki tabakasıdır, altıgen şeklinde, tek katman olarak sıralanmış hücrelerden oluşur. Hücreler birbirlerine sıkı bağlantılar ile yapışmıştır, yarı geçirgen bir zar işlevi görür. Hücrelerin yanal yüzlerinde yer alan pompa enzimleri sayesinde kornea stroması su içeriği sabit tutulur. [[Endotel]] ismi aslında bu hücreler için yanlış olarak kullanılmaktadır. Bu hücreler [[kan]] veya [[lenf]] sıvısı ile değil [[göz içi sıvısı]] ile temastadır ve embriyolojik köken olarak da damar endotelinden farklı kökenlidir.
 
== Kornea hastalıkları ==
Satır 32 ⟶ 24:
Kornea gözün en dış kısmında yer aldığı için sıklıkla [[travma]]ya uğrayabilir, bu travmalar [[mekanik]], [[termal]], veya [[kimyasal]] olabilir, [[radyasyon]] tüm dokuları etkilediği gibi korneayı da etkileyebilir. Kornea travmaları sonrası göz küresinin bütünlüğü bozulabilir, bu acil olarak tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Gözün [[asit]] veya [[alkali]] kimyasal maddeler ile teması sonrası yapılacak en önemli şey gözün ve çevre dokularının derhal suyla bolca yıkanması ve gerekli donanıma sahip bir tıp merkezine başvurulmasıdır, gözün bazı durumlarda litrelerce suyla yıkanması gerekebilir, göz kapakları çevrilerek arada kalmış kimyasal madde artıkları mutlaka temizlenmelidir.
 
 
== Kornea cerrahisi ==
 
Kornea cerrahisi, korneanın bütünlüğünü, saydamlığını veya optik özelliklerini değiştirmek amacı ile yapılır. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında, [[kornea nakli]], cam gibi [[sentetik]] veya, insanlardan ve hayvanlardan alınan dokular gibi [[organik]] birçok değişik maddeyle denense bile başarılı olamamıştır. Ancak artık kornea nakli diğer bir deyişle [[keratoplasti]], 20. yüzyıl son çeyreğindeki cerrahi teknik ve malzeme ile [[medikal]] tedavinin gelişimi sonrası başarı şansı yüksek bir [[transplantasyon]] cerrahisidir.
 
[[Miyopi]], [[hipermetropi]] veya [[astigmatizma]] gibi kırıcılık kusurlarının düzeltilmesi için günümüzde yaygın olarak kornea cerrahisi yapılmaktadır. Özel mikrometrik bıçaklarla, kornea kesileri yapılarak, kornea eğiminin değiştirildiği cerrahi [[radial keratotomi]] olarak adlandırılır, bu cerrahi teknik eskiden olduğu kadar yaygın değildir. Excimer lazerlerle yapılan cerrahi ise temel olarak [[fotorefraktif keratektomi]] (photorefractive keratectomy, [[PRK]]) ve [[lazer eşlikli in situ keratomileusis]] (Laser Assisted In Situ Keratomileusis, [[LASIK]]) olmak üzere ikiye ayrılır.
Türkiye de en çok kornea nakli yaparak ödül alan Prof.Dr.Ömer Kamil Doğan ve asistani Op.dr.selim genc[http://www.sbkeah.gov.tr/asp/kartal.asp?Tip=Doktorlar&Dil=TR] bu konuda otörlerdendir
<!-- interwiki -->
 
[[Kategori:Göz]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kornea" sayfasından alınmıştır