Konuşma dili: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sezgin İbiş (mesaj | katkılar) |
6 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8.6 |
||
22. satır:
* Genellikle tamamlanmamış [[cümle]]ler (bağımsız hükümler ya da bağlama göre değer kazanan hükümler ya da dinleyicinin algısına bırakılan hükümler, eksiltili cümleler, boşluk / ara / soluk gösteren üç noktalı yapılar veya işaretleyiciler vb.);
* Cümle yapılarının karıştırılması (kesin sınırları bulunmadan basit ya da birleşik cümle dizilimleri vb.);
* Tipik olmayan [[Sözdizim]]sel yapıların sık kullanımı (konu vb.); (1) a. Ömer okula gitti. (https://en.wikipedia.org/wiki/Topic_and_comment {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200421140220/https://en.wikipedia.org/wiki/Topic_and_comment |tarih=21 Nisan 2020 }}<nowiki/>Konu: Ömer, odak: okula) b. Okula Ömer gitti. (Konu: Okula, https://en.wikipedia.org/wiki/Focus_(linguistics) {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200602172207/https://en.wikipedia.org/wiki/Focus_(linguistics) |tarih=2 Haziran 2020 }}<nowiki/>odak: Ömer)<ref>İşsever, Selçuk (2000). Türkçede Bilgi Yapısı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: [[Ankara Üniversitesi|AÜ]] Sosyal Bilimler Enstitüsü.</ref> (İşsever 2000, s. 8). Örnek bağlamında (b) cümlesi (a) cümlesinden daha sık kullanılır.
* Bilgi, keyfi parçalar halinde sunulmaz. Yeni ve eski bilgi, konu ve yorum, odak veya ayrıntı dağılımında kullanıcıya bağlı (pragmatik) bir temel bulunur. Türkçe konuşma dilinde, cümlede [[Yüklem]] sonrası konum daha sık kullanılır<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.researchgate.net/publication/277555820_On_the_structure_of_spoken_Turkish|başlık=On the structure of spoken Turkish|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=On the Stracture of Spoken Turkish.|yayıncı=Schröeder, C. (2002). Essener Linguistische Skripte, 2(1), 73 - 90.}}</ref> (Schröeder, 2002, s. 82).
* Yan yana yerleştirmenin hiyerarşik cümle düzenine göre daha sık kullanımı ([https://en.wikipedia.org/wiki/Parataxis] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200813063219/https://en.wikipedia.org/wiki/Parataxis |tarih=13 Ağustos 2020 }} Parataksisin [https://en.wikipedia.org/wiki/Hypotaxis] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200813063301/https://en.wikipedia.org/wiki/Hypotaxis |tarih=13 Ağustos 2020 }} hipotaksise karşı baskınlığı. Sözdizimsel düzlemde konuşma dili unsurlarını süreç içinde toplayarak ilerler, yazılı dilde ise sözdiziminde sıralayarak ilerler ve daha iyi bir cümle için sürecin sonunda başa dönülebilir.);
* Söylem belirteçlerinin daha sık kullanımı (Söylem işaretleyicisi; işte, şey, yani, haydi, evet, yok vb.); (Yılmaz & Yılmaz (2006), kipsel belirteçler (görüş bildirenler: ben, bence, bana göre vb. gerçeklik bildirenler: gerçekten, aslında, belki, tabi vb. nitelik bildirenler: büyük, iyi, güzel, yanlış vb.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutded/issue/17033/178455|başlık=Konuşma Dili Olarak Türkçenin İki Temel Alanı|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=Yılmaz, Selim & Yılmaz, Arsun U. (2006). Konuşma Dili Olarak Türkçe'nin İki Temel Alanda İncelenmesi Tonlama ve Sözceleme.|yayıncı=İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 35, s. 197 - 227.|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200626135050/https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutded/issue/17033/178455|arşiv-tarihi=26 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}</ref> (s. 206 - 208).
* Konuşma dilinin tipik iletişimsel işlevi (Sözdizimi dışında kalan unsurları göstermek veya bağlantı sağlayıcı araçlar olarak örneğin [[parçalarüstü unsurlar [[tonlama; Demircan (2015), 12 maddede özetlemiştir: Yüksek perdeden alçak perdeye sekerek düşme ve alçak perdede uzatma: Yükseeel! Umuuut! Özgeee!<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.idefix.com/Kitap/Turkcenin-Ses-Dizimi/Egitim-Basvuru/Dilbilimietimoloji/urunno=0000000482329|başlık=Türkçenin Ses Dizimi|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=Demircan, Ömer (2015). Türkçenin Ses Dizimi (5 b.).|yayıncı=İstanbul: Der Kitabevi|isbn=9789753531030|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200626060538/https://www.idefix.com/Kitap/Turkcenin-Ses-Dizimi/Egitim-Basvuru/Dilbilimietimoloji/urunno=0000000482329|arşiv-tarihi=26 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}</ref> (s. 168).
* Zamirlerin daha sık kullanıldığı görülür. Sözdizimindeki unsurlar arasındaki bağlantıyı sağlayan bağlaçlar yerine konuşmanın gerçekleştiği bağlamın algısal unsurları, dinleyicinin dünya bilgisi, sözün ezgisi (bürün, ton, durak, [[Vurgu]] vb.) bağlantıyı sağlayan unsurlar arasında sayılabilir.
| |||