Tevrat: Revizyonlar arasındaki fark

'''Tevrat'''/'''Torah''' ({{dil-he|תּוֹרָה|Torāẖ|lit=Öğretim, "Öğretme" veya "Hukuk}}), İbranicede yazılmış ve Yahudi kutsal kitabı olan [[Tanah]]'ın üç kısmının (Torah, Nevim ve Ketuvim) birincisidir. Torah beş kitaptan oluşmaktadır. Bunun için [[Yahudiler]] ''chamischa chumsche tora'' (Torah'ın beşte beşi) da derler. Ayrıca kitapların Tanrı'nın ilhamıyla yazıldığına inanılan yazarı [[Musa]]'ya ithafen '''Musa'nın Beş Kitabı''' da denir.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/599756/Torah "Torah."] Britannica.com. Erişim: 4 Ocak 2015</ref>

 

 

Tevrat adı, İbranice Torah sözcüğünün Arapça biçiminin Türkçeye uyarlanışıdır. İbranicede "öğretme, gösterme, yönlendirme, öğreti, yasa" anlamına gelir.

 

Torah'ı oluşturan kitapların Yunancadan etkilenmiş olan dillerde kullanılan adları, Tevrat'ın 2. yüzyılda yapılmış Yunanca çevirisinden (''Septuagint'' tercümesi) gelmiştir. Torah'a Pentatök (Yunanca: Πεντάτευχος [''Pentáteuchos'']; „Beşkitap“) denilir. Bu kavram ''penta'' (beş) ve ''teuchos'' (cilt, tomar) sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştur.

 

Hristiyanlar da Torah'ı kutsal kabul edip genellikle ona Musa'nın Beş Kitabı derler.

 

Kur'ân'da Tevrat kitabının Musa'ya verildiğini doğrudan doğruya söyleyen bir ayet bulunmadığı halde bu, şu iki ayet karşılaştırılınca anlaşılıyor.

 

"Elleriyle kitap yazıp sonra onu az bir bedel karşılığında satmak için, "Bu Allah’ın katındandır" diyen(Yahudi alim)lere yazıklar olsun! Elleriyle yazdıkları yüzünden vay haline onların! Ve yapıp ettikleri yüzünden vay haline onların!" ([[Bakara Suresi]], 79. ayet).

 

Büyük ihtimalle ilk önce Torah ya da “Musa’nın kanun kitabı” diye adlandırılan tek bir kitaptı, fakat kolay kullanılabilmesi için sonradan beş tomara bölündü (Yehoşua / Yeşu 23:6; 'Ezra / Ezra 6:18).

 

|}

 

[[Dosya:Westend-synagoge-toraschrein-2010-ffm-112.jpg|küçükresim|Torah tomarları]]

 

5. Devarim: Birçok dilde kitabın adı, Devarim (Tekrar) 17:18’de geçen ve ‘kanunun kopyası’ anlamına gelen İbranice ''mişna hattora'' ifadesine dayanır. Yunanca ''Septuagint'' tercümesinde kitabın adı Deuteronomion’dur. Bu isim „ikinci” anlamındaki ''deuteros'' ve „kanun” anlamındaki ''nomos'' sözcüklerinin birleşimidir; dolayısıyla „İkinci Kanun“ „Kanunun Tekrarı” anlamına gelir. Bununla birlikte kitap adının aksine, ikinci bir kanun veya Kanunun sadece bir tekrarı değil, Kanunun açıklamasıdır.

 

===Torah'ın tanıklığı===

 

Kitabın başında şu sözler yer alır: “Kırkıncı yılda, on birinci ayda, ayın birinci günü Musa İsrailoğullarına ... tüm emirleri anlattı” (1:3). Bu kitabın tamamlanmasının ardından, “birinci ayın onunda” Ürdün Irmağı’nı geçmelerinden üç gün önceki olaylarla Yeşu kendi kaydına başlar (Yehoşua / Yeşu 4:19; 1:11). Dolayısıyla Tekrar kitabının yazılmaya başlandığı tarihle Yeşu’nun anlatmaya başladığı olaylar arasında iki ay bir haftalık bir dönem vardır. Fakat bu dokuz haftalık dönemin 30 günü Musa için tutulan yasla geçer (Devarim / Tekrar 34:8). Bu durumda Musa yaklaşık olarak 40. yılın 12. ayının başında, yani M.Ö. 1473’ün başlarında ölmüş olmalıdır. Öyleyse Devarim (Tekrar) kitabındaki hemen hemen tüm olayların 40. yılın 11. ayında gerçekleşmiş olması ve kitabın o ayın sonunda tamamlanmış olması gerekir.

 

Tevrat'ın yazılmasıyla ilgili uzun süre en çok kabul gören teori [[belgesel hipotez]]di. Ayrıca, Tevrat'ın yazılması ve Tevrat anlatılarının [[Sümer]] efsaneleriyle benzer imgeler ve hikâyeler içermesi konusunda [[Muazzez İlmiye Çığ]]'ın görüşleri şöyledir: "İsrail bilginleri Babil kitaplıklarından aktarmışlar. MÖ 5. yüzyılda da Babil kralı [[II. Nebukadnezar|Nebukadnezar]] [[Antik Filistinliler|Filistin]]'i alınca oradaki [[Yahudiler]]in en bilginlerini alıp [[Babil]]'e götürüyor. Onlar orada boş durmuyorlar, Sümer bilginlerinin aktardıkları bilgilerden yararlanıyorlar. Bilginler Babil'den döndükten sonra Tevrat yazılmaya başlanıyor."<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turuz.info/Dil/0184-Sumerle%20turkler-muezziz%20ilmiye%20chigh%20(51d)(2.212KB).pdf |başlık=Sümerler Türkler |erişimtarihi=18 Temmuz 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120505212923/http://turuz.info/Dil/0184-Sumerle%20turkler-muezziz%20ilmiye%20chigh%20(51d)(2.212KB).pdf |arşivtarihi=5 Mayıs 2012 |ölüurl=evet}}</ref>

 

===Belgesel hipotezin eleştirisi===

Bu "belgesel hipotez" Julius Wellhausen'den kuruldu. 19. yüzyılın ikinci yarısında Alman Kutsal Kitap eleştirmeni Julius Wellhausen, Kutsal Yazıların Yeşu’yu da içeren ilk altı kitabının —anlatılan olayların olmasından bin yıl kadar sonra— M.Ö. beşinci yüzyılda yazıldığı kuramını yaygınlaştırdı. Bununla birlikte, bu kitapların çok önce yazılmış malzemeler de içerdiğini söyledi.<ref> 1 John Urquhart, The Inspiration & Accuracy of the Holy Scriptures, 1895, s. 254, 255; The International Critical Commentary—A Critical and Exegetical Commentary on Genesis, 2. Baskı., 1976, s. xlii.</ref>

 

H. F. Hahn ''Essays on Jewish Life and Thought'' eserinde Wellhausen hakkında şunu yazdı: „Onun eseri 'bilimsel' olmadığını söylemek yerindedir. ... Wellhausen bir tarihçinin en önemli vazifenin yorum olduğu kanaatıyla yazdı. Onun İsail'in dini hakkındaki tarihsel eserleri bilimsel bir tetkikten cok tarihin felsefeli bir incelemesi idi.“<ref> H. F. Hahn, Essays on Jewish Life and Thought (1959)</ref>

 

[[Dosya:Papyrus Nash.jpg|küçükresim|Nash papirüsü, M.Ö. 1. yüzyıl]]

 

Geleneksel Yahudi inanışına göre İbranice Kutsal Metinler dizisinin derlenmesi ve listelenmesi işini Ezra başlatmış ve Nechemya tamamlamıştır. Ezra bir Kutsal Kitap yazarı olmasının yanı sıra, kâhin, bilgin ve Kutsal Yazıları kopyalama işinde görevli biri olarak, bu iş için kesinlikle yeterli durumdaydı (Ezra 7:1-11). Dolayısıyla İbranice Kutsal Metinler dizisinin M.Ö. beşinci yüzyılın sonunda tamamlandığı yönündeki genel inanıştan kuşku duymak için bir neden yoktur.

 

[[Dosya:Codex Sinaiticus Matthew 8,28-9,23.JPG|küçükresim|Kodeks Sinaiticus]]

 

 

===Papirüs El Yazmaları===

Torah'ın bazı kısımları eski papirüs el yazmalarında bulunurlar.

{| class="wikitable"

|+<big>Papirüs El Yazmaları</big>

|}

 

Torah'ın bazı kısımları eski Vellum ve Deri Elyazmalarında bulunurlar.

 

|}

 

 

=== Samiriye Pentatökü ===

Yunanca Septuagint metninin önemli onsiyal el yazmaları Sina Yazması, 1209 numaralı Vatikan Yazması ve İskenderiye Yazması'dır.

 

 

(Parantez içindeki sayılar bölümlerin numaralarıdır)

• Devarim: Musa'nın ilk konuşması (1-4); Musa'nın ikinci konuşması (5-26): Tanrı’ya tapınma konusundaki kanunlar (12-16), adli meselelerle, yönetim ve savaşla ilgili kanunlar (16-20), halkın özel ve toplumsal yaşamını düzenleyen kanunlar (21-26); Musa'nın üçüncü konuşması (27, 28); Musa'nın dördüncü konuşması (29, 30); Yeşu'nun görevlendirilmesi ve Musa'nın ilahisi (31-32); Musa'nın son hayırduası (32-34).

 

{{Kaynakça}}