Galata Kulesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
-hatalı anlatım, burası için fazla detay
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
→‎Arka plan, inşası ve Cenevizliler dönemi: biraz sadeleştirme, ana madde oluşturuldu zira
104. satır:
=== Arka plan, inşası ve Cenevizliler dönemi ===
[[Dosya:Constantinople mediaeval map.jpg|küçükresim|sol|200px|[[Cristoforo Buondelmonti]]'ye ait ''Liber insularum Archipelagi''{{'}}nin [[Marciana Kütüphanesi]]'nde yer alan ve 1420'ler ile 1430'lar civarına tarihlenen kopyasındaki haritanın üst kısmındaki surların en tepesinde, Galata Kulesi yer alır.]]
[[Bizans İmparatorluğu]] ile olan ittifakı kapsamında [[Ceneviz Cumhuriyeti|Cenevizliler]] tarafından 1267'de, [[Haliç]]'in kuzeyinde bulunan [[Galata]]'da "Pera" adı verilen bir [[Sömürgecilik|koloni]] kuruldu. Cenevizliler, kendi kontrollerindeki bölgeyi kuzeydoğusundaki tepeye doğru uygunsuz bir şekilde genişletilirken 1335-1349 yılları arasında bu tepenin yamaçlarında, [[hendek]]lerle çevrili [[sur]] ve [[kule]]ler inşa ettiler. Tepenin zirvesinde, günümüzde Galata Kulesi adıyla bilinen surların bir baş kulesi; vardı. Birbir [[gözetleme kulesi]] olmasının yanı sıra, aynı zamanda karadan yapılabilecek bir kuşatmada, koloninin düzlükte bulunan kıyı kısmının [[savunma kulesi|korunması]] amacı gütmekteydi. Kulenin önünde, yapıya iki yanından bitişik bir biçimde, düz sur hattından yarım daire şeklinde çıkıntı yapan bir [[barbakan]] vardı. Dört sur hattının kesiştiği bu yerde Pera'nın ana girişi de bulunmaktaydı ve üzerinde yer alan levhaya göre bu kısım, 1 Nisan 1452'de tamamlanan inşasıyla Pera'nın [[Osmanlı İmparatorluğu]] kontrolüne girmesinden önce inşa edilmiş son [[tahkimat]]tı.<ref name="Sağlam">{{akademik dergi kaynağı |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1461392 |başlık=Galata Kulesi'nin Ceneviz dönemine yönelik bir yeniden değerlendirme |ilk=Hasan Sercan |son=Sağlam |dergi=YILLIK: Annual of Istanbul Studies |sayı=2 |yıl=2020 |sayfalar=53-80|erişimtarihi=6 Ocak 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210108080051/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1461392 |arşivtarihi=8 Ocak 2021 |ölüurl=hayır}}</ref>
[[Dördüncü Haçlı Seferi]] sonrasında [[Konstantinopolis]] merkezli olarak kurulan [[Latin İmparatorluğu]]'na karşı Mart 1261'de imzalanan [[Nymphaeum Antlaşması (1261)|antlaşmayla]], [[Ceneviz Cumhuriyeti]] ile [[İznik İmparatorluğu]] arasında bir ittifak oluşturuldu.<ref name="Sağlam">{{akademik dergi kaynağı |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1461392 |başlık=Galata Kulesi'nin Ceneviz dönemine yönelik bir yeniden değerlendirme |ilk=Hasan Sercan |son=Sağlam |dergi=YILLIK: Annual of Istanbul Studies |sayı=2 |yıl=2020 |sayfalar=53-80|erişimtarihi=6 Ocak 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210108080051/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1461392 |arşivtarihi=8 Ocak 2021 |ölüurl=hayır}}</ref> 1261'de, Konstantinopolis'in İznik İmparatorluğu tarafından alınarak Latin İmparatorluğu'na son verildi ve [[Bizans İmparatorluğu]] yeniden canlandırıldı.<ref>{{kitap kaynağı |son=Mango |ilk=Cyril |yazarlink=Cyril Mango |başlık=The Oxford History of Byzantium |basım=1. |yer=New York |yayımcı=[[Oxford University Press]] |yıl=2002 |sayfa=254 |dil=İngilizce |isbn=9780198140986}}</ref> İki devlet arasındaki ittifak kapsamında Cenevizliler tarafından 1267'de, [[Haliç]]'in kuzeyinde bulunan [[Galata]]'da "Pera" adı verilen bir [[Sömürgecilik|koloni]] kuruldu. Haliç kıyısında uzanan ve herhangi bir savunması bulunmayan bu koloninin doğusunda, [[Yeraltı Camii|Kastellion]] adlı bir erken [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] döneminden kalma bir kale bulunmaktaydı. [[Yeoryos Pahimeris]], Bizans İmparatoru [[VIII. Mihail]] tarafından Cenevizlilere verilen bölgeye bu kalenin dahil edilmediğini ve Galata'daki [[Galata Surları|mevcut surların]] ise güvenlik nedeniyle önceden yıktırıldığını ifade etmektedir.<ref name="Sağlam"/> Pera'nın kesin sınırları Mayıs 1303 tarihli bir Bizans fermanıyla belirlenirken Mart 1304 tarihli bir fermanla bu sınırlar genişletildi. Ancak Cenevizliler, kendi kontrollerindeki bölgeyi kuzeydoğusundaki tepeye doğru uygunsuz bir şekilde genişletilirken 1335-1349 yılları arasında bu tepenin yamaçlarında, [[hendek]]lerle çevrili [[sur]] ve [[kule]]ler inşa ettiler.<ref name="Sağlam"/>
 
Tepenin zirvesinde, günümüzde Galata Kulesi adıyla bilinen surların bir baş kulesi vardı. Bir [[gözetleme kulesi]] olmasının yanı sıra, aynı zamanda karadan yapılabilecek bir kuşatmada, koloninin düzlükte bulunan kıyı kısmının [[savunma kulesi|korunması]] amacı gütmekteydi. Kulenin önünde, yapıya iki yanından bitişik bir biçimde, düz sur hattından yarım daire şeklinde çıkıntı yapan bir [[barbakan]] vardı. Dört sur hattının kesiştiği bu yerde Pera'nın ana girişi de bulunmaktaydı ve üzerinde yer alan levhaya göre bu kısım, 1 Nisan 1452'de tamamlanan inşasıyla Pera'nın [[Osmanlı İmparatorluğu]] kontrolüne girmesinden önce inşa edilmiş son [[tahkimat]]tı.<ref name="Sağlam"/>
 
Ağustos 1348'de, Bizanslılar ile Cenevizliler arasında, ticari çekişmelerin yol açtığı bir [[Bizans-Ceneviz Savaşı|savaş]] patlak verdi.{{kdş|Norwich|1997|s=346}} [[Nikiforos Grigoras]], 1348 dolaylarında sınırlarını tepeye doğru genişleten Cenevizlilerin bölgede "güçlü surlar ve yüksek kuleler" inşa ettiklerini ifade eder. [[VI. İoannis]] ise bu tepenin kendilerine verilmesini talep eden Cenevizlilerin bu isteklerinin reddedildiğini, sonrasında ise yontulmamış taş parçalarını ve diğer inşa malzemelerini gizlice temin eden Cenevizlilerin tepeyi tahkim ettiklerini ve 1348 yılı sonlarında ise tepenin zirvesine bir kule inşa ettiklerini belirtir.<ref name="Sağlam"/> Pera'nın son ''[[podestà]]''{{'}}sı Angelo Giovanni Lomellini'nin 23 Haziran 1453 tarihli mektubunda, [[Kievli İsidoros]]'un 8 Temmuz 1453 tarihli mektubunda, [[Sakızlı Leonardo]]'nun 16 Ağustos 1453 tarihli mektubunda ve [[Cristoforo Buondelmonti]]'ye ait ''Liber insularum Archipelagi''{{'}}nin [[Düsseldorf Üniversite ve Eyalet Kütüphanesi]]'nde yer alan 1485-1490 yılları arasına ait kopyasında bu kulenin adı "Turris S. [Sancte] Crucis" ("Kutsal Haç Kulesi") olarak geçmekteydi. Bu ad, kulenin tepesinde yer alan bir [[haç]]tan dolayı kullanılmaktaydı.<ref name="Sağlam"/>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Galata_Kulesi" sayfasından alınmıştır