III. Vlad: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Osmanlıya karşı: - fazla satır silindi
k askeri harekât → askerî harekât
37. satır:
'''III. Vlad''', bilinen adıyla '''Kazıklı Voyvoda''' ({{dil|ro|''Vlad Țepeș''}}, {{IPA|ro|ˈvlad ˈtsepeʃ}}) veya '''Kont Drakula''' ({{dil|ro|''Vlad Drăculea''}}, {{IPA|ro|-ˈdrəkule̯a}}; 1428/1431 – 1476/1477), 1448'den ölümüne kadar üç kez [[Eflak]] [[Voyvoda]]sı olmuş [[Rumenler|Rumen]] komutan ve liderdi. Özellikle düşmanları olarak gördüğü, [[Savaş tutsağı|esir]] yakaladığı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] askerlerini ve [[Bulgaristan|Bulgar]] topraklarındaki sivil [[Bulgaristan Türkleri|Türk]] insanlarını [[Kazığa oturtma|kazığa oturtarak]] öldürtmesi ile bilinir. Eflak tarihinin en önemli yöneticilerinden biri olarak görülür ve günümüzde [[Romanya]]'nın ulusal kahramanı olarak kabul edilir.{{kdn|Pallardy|2017}} Hayatı, [[Bram Stoker]]'ın ''[[Drakula]]'' romanına ve ''Drakula'' filmine konu olmuştur.
 
Vlad, 1428 veya 1431 yılında, Eflak'ın hükümdarı olan Vlad Dracul'un ikinci oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] karşısındaki yenilgisi ve zamanla devam eden kötü ilişkileri sonucu Vlad ve küçük kardeşi [[III. Radu|Radu]], rehin olarak küçük yaşta başkent [[Edirne]]'ye getirildi. 1447'de [[Macaristan Krallığı|Macaristan]] Valisi [[János Hunyadi]] Eflak'ı işgal etti ve Vlad'ın babası Vlad Dracul'u ve ağabeyi [[II. Mircea|Mircea]]'ı öldürttü.{{kdn|Engel|2001|s=296}} Sonra Hunyadi, Vlad'ın ikinci dereceden kuzeni [[II. Vladislav (Eflak Prensi)|II. Vladislav]]'ı yeni voyvoda olarak atadı.{{kdn|Engel|2001|s=296}} Ekim 1448'de Hunyadi Osmanlılara karşı bir askeriaskerî harekât başlattı ve II. Vladislav'da ona eşlik etti. Zamanla Vlad, Osmanlının Eflak'taki birliklerinde sözü geçer bir kişi haline geldi.{{kdn|Rezachevici|1991|s=255}}{{kdn|Treptow|2000|ss=95-96}} Osmanlı birliklerini stratejik olarak yöneterek II. Vladislav'ı, birlikleriyle beraber Eflak dışına püskürttü.{{kdn|Treptow|2000|ss=95-96}} Vlad'ın askeri dehâsı Edirne'de de duyuldu; bu nedenle daha çok Osmanlı askeri emrine verildi. Ekim 1450'nin ortalarında Vlad, Osmanlı ve Rumen karışımı birlikler ile önce [[Boğdan|Moldovya]], sonra Macar topraklarına girdi.{{kdn|Treptow|2000|ss=98-99}}{{kdn|Rezachevici|1991|s=256}}
 
Macaristan ve Vladislav arasındaki ilişkiler kötüye gitmeye başlayınca Macaristan, Vlad ile anlaşma yaptı. 1456'da Vlad, Macaristan'ın da desteğiyle Eflak'ı tamamen kontrol altına aldı.{{kdn|Engel|2001|p=297}} Vladislav ise, Vlad'a karşı başlattığı başarısız bir isyan sonrasında idam edilerek öldürüldü. Vlad, konumunu güçlendirmek için Eflak boyarları arasında bir tasfiye başlattı. Rakiplerini destekleyen Transilvanya Saksonları, gayri meşru üvey kardeşi [[IV. Vlad|Keşiş Vlad]], Vladislav'ın kardeşleri olan Dan ve Başarab Laiotă ile savaşa girdi.{{kdn|Rezachevici|1991|s=255}} Savaşta Vlad, Sakson kasabalarını yağmalatıp yıktırdı ve gelecekte isminin tanınmasına vesile olacak, en sevdiği işkence türü olan kazığa oturtmayı, ilk defa buradaki suçsuz kasaba sakinleri üzerinde gerçekleştirdi.{{kdn|Stoicescu|1991|s=84}} Yanındaki vezirlere ve Eflak halkına korku salıp, kendisine itaat etmelerini sağlamak için Vlad, tekerlekli platformlar üzerinde kazıklara oturttuğu yüzlerce sivil insanı Eflak'a doğru götürdü.{{kdn|Treptow|2000|ss=100-101}}{{kdn|Stoicescu|1991|p=85}} Vlad'ın acımasız davranışlarını anlatan kitaplar, [[Almanca]] konuşulan topraklarda çok satanlar arasındaydı. Rusya'da Vlad hakkında popüler hikâyeler, merkezî hükûmetini sadece acımasız cezalar uygulayarak güçlendirdiği ve benzer bir görüşün 19. yüzyılda çoğu Rumen tarihçi tarafından benimsendiğini öne sürüyordu. Vlad'ın zulüm yapma konusundaki ünü ve himayesi, [[vampir]] [[Kont Drakula]]'nın ismine ilham verdi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Vlad" sayfasından alınmıştır