Teropod: Revizyonlar arasındaki fark

'''Teropod''' veya ikili isimlendirmesi ile '''Theropoda''' (Türkçe: canavar ayak), [[kertenkele kalçalı dinozorlar]] (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir [[dinozor]] alt takımı. Karga boyutundaki ''[[Microraptor]]'' cinsi ile devasa [[Tyrannosaurus Rex|''Tyrannosaurus rex'']] gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler.<ref name="t">{{Web kaynağı | soyadı1 = The-Editors-of-Encyclopaedia-Britannica | ad1 = The-Editors-of-Encyclopaedia-Britannica | başlık = Theropod | url = https://www.britannica.com/animal/theropod | website = Encyclopædia Britannica | yayıncı = Encyclopædia Britannica, inc. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150721233458/https://www.britannica.com/animal/theropod | arşivtarihi = 21 Temmuz 2015}}</ref> Modern [[Kuş|kuşlarkuş]]lar da Theropoda alt takımına mensuptur.

Grubun tamamı [[Bipedalizm|iki ayağı üzerinde yürüyen]] [[Saurischia]] takımına ait türlerden oluşur. Theropoda alt takımı ''[[Giganotosaurus]]'' ve ''[[Tyrannosaurus]]'' gibi yeryüzünde yaşamış en büyük etçil cinslerden bazılarını da barındırır.

Dinozorlarla ilgili son çalışmalar sonucu artık teknik olarak dinozor soyunun tükenmediği yorumu getirilmektedir, zira günümüz dünyasının en yaygın canlıları olan kuşlar, küçük uçamayan Teropodlardan evrilmişlerdir. Özellikle son yıllarda dinozor araştırmaları sayesinde bulunan her yeni fosil parçasıyla dinozorlar ve özellikle Teropodlar hakkındaki görüş güncellenmiştir. 1960'larda keşfi ve çalışması yapılan fosil ''[[Deinonychus antirrhopus]]'' sayesinde dinozorlar hakkındaki eski görüşler sorgulanmış ve değiştirilmiştir. Aptal, hantal ve soğuk kanlı özellikler gösteren dinozor düşüncesinin yerini sıcak kanlıya yakın, tüylü, hızlı ve kuyruklarını sürümeyen daha aktif bir dinozor şablonu almıştır. <ref name="t1">{{Web kaynağı | soyadı1 = Editors of Berkeley | ad1 = Editors of Berkeley | başlık = Theropoda | url = https://ucmp.berkeley.edu/taxa/verts/dinosauria/theropoda.php | website = www.berkeley.com | yayıncı = University of Berkeley | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090929103147/https://ucmp.berkeley.edu/taxa/verts/dinosauria/theropoda.php | arşivtarihi = 29 Eylül 2009}}</ref>

Teropodların belli karakteristik özellikleri mevcuttur, özellikle içi boş ve ince çeperli kemikleri bunlara örnektir. yine bu canlıların evrimsel süreçte el ve ayak parmaklarında belli değişiklikler meydana gelmiştir. Özellikle eldeki dördüncü parmak ileri türlerde üçe düşmüştür. Ayak parmaklarında da üç ana ayak parmağı vardır ve dördüncü parmak körelmiştir. Teropodların en önemli özelliklerinden biri de keskin ve kıvrık dişleri ile büyük ve sağlam pençeleridir. <ref name="t1" />

En erken Teropodlar [[Coelophysoidea]] ailesi içinde yer alırlar. Bipedal ve etçil bu dinozorlar geç Triyas'tan erken Jura döneminde yaşamışlardır. ''[[Dilophosaurus]]''<nowiki/>'un Teropod olarak konumu net değildir. Coelophysoidea içinde yer alıp almadığı net değildir.

Bir sonraki grup [[Neoceratosauria]]'dır ve içinde [[Abelisauridae|Abelisauridler]] ([[Carnotaurus]]) ile ''[[Ceratosaurus]]'' bulunur. Teropodların en büyük grubu [[Tetanurae]]'dır ve bu büyük grup önemli aileleri içermektedir. [[Megalosauroidea]] (''[[Megalosaurus]]'' ve ''[[Spinosaurus]]'' gibi cinsleri içerir) ve [[Allosauroidea]] gibi aileler bu gruptadır. Allosauroidea da ''[[Allosaurus]]'', ''[[Giganotosaurus]]'' ve ''[[Carcharodontosaurus]]'' gibi dev cinsleri içerir.

Son ve evrimsel olarak en ileri grup da [[Coelurosauria]] grubudur. Kuşlarla en yakın akraba olan canlı türlerini barındıran bu grubun üyeleri birkaç cins hariç genelde küçük türlerden oluşan çeşitli bir gruptur. <ref name="t1" />