Evlilik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Türk topluluklarında evlilik: evlilik gibi genel bir konuda maddenin yarısını oluşturan kısım ilgili maddeye taşındı. |
girişi böldüm. Yasalar ve kurallar kısmındaki ifadeler öznel ve gelenekçi bir bakış açısıyla yazılmış. sonrasında düzenlenmeli |
||
1. satır:
{{Ek kaynak gerekli}}[[Dosya:Van Eyck - Arnolfini Portrait.jpg|thumb|[[Jan van Eyck]]'in meşhur çifte [[portre]]si, 1434 tarihli ''[[Arnolfini'nin Evlenmesi]]''. Burjuvazinin evlilik modelini sembollerle anlatır. Adam dış dünyaya bakan pencerede, kadın iç dünyayı temsil eden yatak yakınında, köpek sadakati temsilen aralarında, aynada iki şahit, biri ressam, duvarda ressamın evlilik şahit notu ve başka bir sürü zenginlik, refah, dindarlık, umut, saygı, çalışkanlık, vs. işareti.]]▼
▲[[Dosya:Van Eyck - Arnolfini Portrait.jpg|thumb|[[Jan van Eyck]]'in meşhur çifte [[portre]]si, 1434 tarihli ''[[Arnolfini'nin Evlenmesi]]''. Burjuvazinin evlilik modelini sembollerle anlatır. Adam dış dünyaya bakan pencerede, kadın iç dünyayı temsil eden yatak yakınında, köpek sadakati temsilen aralarında, aynada iki şahit, biri ressam, duvarda ressamın evlilik şahit notu ve başka bir sürü zenginlik, refah, dindarlık, umut, saygı, çalışkanlık, vs. işareti.]]
'''Evlilik''', iki veya daha fazla kişinin,
Hemen hemen her toplum, iki kişinin evlenebilmesi için şartlar belirlemiştir. Evlilik kurumu için de aynı şekilde kurallar konulmuştur. Bu şartlar ve kurallar zaman içinde de değişikliklere uğrasalar da genel olarak cinsiyetleri, ait oldukları toplumsal gruplar, sağlık ve kısırlık durumu, akrabalık derecesi, ayrı / ortak mülkiyet, birbirlerini ve ortak çocuklarını temsil edebilme, onların sorumluluklarına ortaklık, soyadı, miras, sadakat (-sizlik), ayrılma, boşanma, nafaka, çocukların veya eşin söz konusu olduğu hukuki davalar veya toplumsal meselelerde karar verme veya şahitlik etme/etmeme yetkisi/hakkı gibi konuları içerir. ▼
:Örneğin günümüzde birçok ülkede hemcins bireyler eşcinsel evlilik yapabilir. Buna karşılık aynı bu ülkelerde belli bir süre önce, eşcinsellik çok ağır cezalara layık görülürdü. Bazı ülkelerde ise hâlen eşcinsellik yasaktır. Pek çok [[toplum]], kişinin aynı anda birkaç eşle birden evlendiği çok eşliliğe izin vermemektedir. Yakın akrabalık sınırı Orta Çağ Hristiyanları için Latin hesabıyla 6 derece, alman hesabıyla 3 derece idi; Bugünlerde akrabalık sınırlamaları en azlara yakındır. Eskiden dinler veya etnik gruplar arası evlilikler yasak olabiliyordu.▼
Toplumlar arasında evlilikle ilgili derin farklar bazı gurbetçilerin oralı bir eş yerine memleketten, belki hiç tanımadığı, ama kendi evlilik anlayışına uyan bir "mektuplu gelin" ile evlenmeyi seçmelerine bile sebep olabilmiştir.▼
Evlilik olağan olarak, [[aile]]nin çoğalmasının temelini oluşturur. Yani, evli çiftin [[çocuk]] yaparak onları yetiştirmeleri beklenir. Nitekim, [[insan]] topluluklarının çoğunda, evlenme vardır ve dünyaya çocuk getirilmesi, bunların korunması, eğitilmesi, düzgün bir hayat için donandırılması gibi uzun soluklu amaçları gerçekleştirmek için eşlerin bir araya gelmesi, bunun gereği olan sorumlulukları toplum gözetiminde üstlenmesi olarak kabul edilir. Bununla beraber, bazı evlenmelerin böyle bir amacı bulunmadığı da bir gerçektir, örneğin geç yaşta yapılan evlilikler, eşcinsel evlilikler, veya [[ölüm]] halindeyken yapılan evlenmeler gibi.▼
Medeni hukuk ve tarihte evlenme akdinin amacı, müstakbel eşlerin birbirlerine yaptıkları karşılıklı taahhütlere, ve toplumun koyduğu kuralların muhasebesi ve kontrolüne resmî bir nitelik kazandırmak ve bu işlemler için gerekli kayıttır. Bazı ülkelerde ispatlanmış uzun süre birliktelik özellikle ortak çocuk varsa birçok konuda evlilik akdi ile eşdeğerli sayılabilmektedir.▼
== Tarihçe ==
Satır 40 ⟶ 31:
{{Ana madde|Poliandri}}
Poliandri, nadir görülen bir evlilik yapısıdır. En sık görüldüğü [[Himalaya Dağları]]'nda poliandri arazi azlığı ile bağdaşlaştırılmıştır. Bu bölgede gözlemlenen evliliklerde bir ailede yer alan tüm erkek kardeşler bir kadın ile evlendirilmektedir. Bu sayede arazinin paylaştırılmasından kaçınılmaktadır.<ref>{{cite book|title=The Dynamics of polyandry: kinship, domesticity, and population on the Tibetan border|location=Chicago|publisher=University of Chicago Press|year=1998|last=Levine|first=Nancy}}</ref> Himalayalar dışında da poliandriye izin veren toplumlar keşfedilmiş, bu bölgelerde gelenek bir çocuğun birden fazla babaya sahip olabileceği inancı ile ilişkilendirilmiştir.<ref>{{cite journal|url=http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1049&context=anthropologyfacpub|title=A survey of non-classical polyandry|date=June 2012|issue=2|pages=149–72|journal=Human Nature|volume=23|pmid=22688804|doi=10.1007/s12110-012-9144-x|last1=Starkweather|first1=Katherine|last2=Hames|first2=Raymond}}</ref>
== Yasalar ve kurallar ==
▲Hemen hemen her toplum, iki kişinin evlenebilmesi için şartlar belirlemiştir. Evlilik kurumu için de aynı şekilde kurallar konulmuştur. Bu şartlar ve kurallar zaman içinde de değişikliklere uğrasalar da genel olarak cinsiyetleri, ait oldukları toplumsal gruplar, sağlık ve kısırlık durumu, akrabalık derecesi, ayrı / ortak mülkiyet, birbirlerini ve ortak çocuklarını temsil edebilme, onların sorumluluklarına ortaklık, soyadı, miras, sadakat (-sizlik), ayrılma, boşanma, nafaka, çocukların veya eşin söz konusu olduğu hukuki davalar veya toplumsal meselelerde karar verme veya şahitlik etme/etmeme yetkisi/hakkı gibi konuları içerir.
▲
▲Toplumlar arasında evlilikle ilgili derin farklar bazı gurbetçilerin oralı bir eş yerine memleketten, belki hiç tanımadığı, ama kendi evlilik anlayışına uyan bir "mektuplu gelin" ile evlenmeyi seçmelerine bile sebep olabilmiştir.
▲Evlilik olağan olarak, [[aile]]nin çoğalmasının temelini oluşturur. Yani, evli çiftin [[çocuk]] yaparak onları yetiştirmeleri beklenir. Nitekim, [[insan]] topluluklarının çoğunda, evlenme vardır ve dünyaya çocuk getirilmesi, bunların korunması, eğitilmesi, düzgün bir hayat için donandırılması gibi uzun soluklu amaçları gerçekleştirmek için eşlerin bir araya gelmesi, bunun gereği olan sorumlulukları toplum gözetiminde üstlenmesi olarak kabul edilir. Bununla beraber, bazı evlenmelerin böyle bir amacı bulunmadığı da bir gerçektir, örneğin geç yaşta yapılan evlilikler, eşcinsel evlilikler, veya [[ölüm]] halindeyken yapılan evlenmeler gibi.
▲Medeni hukuk ve tarihte evlenme akdinin amacı, müstakbel eşlerin birbirlerine yaptıkları karşılıklı taahhütlere, ve toplumun koyduğu kuralların muhasebesi ve kontrolüne resmî bir nitelik kazandırmak ve bu işlemler için gerekli kayıttır. Bazı ülkelerde ispatlanmış uzun süre birliktelik özellikle ortak çocuk varsa birçok konuda evlilik akdi ile eşdeğerli sayılabilmektedir
==Kavramlar==
| |||