Vikipedi

İber-Kafkas dilleri: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎top: düzeltme AWB ile
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Devriyeler
7.742 değişiklik
bu aile nostratik gibi sayısız önerilmiş dil ailesi teorisinden biri. Buna uygun şekilde uslübunu değiştirdim.
3. satır:
|bölge=[[Kafkasya]]
|familycolor=Kafkas
|aile=İber-KafkasÖnerilmiş dil ailesi
|proto-name=
|alt grup1=[[Kuzey Kafkas dilleri]]
|alt grup2=[[Güney Kafkas dilleri]]
|harita=[[Dosya:Caucasus-ethnic es.svg|250px|Kafkas dilleri]]
}}'''İber-[[Kafkas dilleri]]''', [[Gürcüler|Gürcü]] dilbilimci Arnold Çikobava’nın [[Kafkasya]]’da konuşulan üç otokton dil ailesine verdiği addır. Bu dillerin birbirleri ile soysal olarak bir akrabalık oluşturduğu dil bilimi dünyasında kanıt yetersizliği nedeni ile kabul görmez ve her dil ailesi birbirinden bağımsız kabul edilir.<ref name="brit">[[Encyclopædia Britannica]], 15th edition (1986): [[Macropedia]], "Languages of the World", "Caucasian languages" başlıklı kısım.</ref>
}}
[[Dosya:Georgianiberia andersen565.JPG|thumb|250px|Merkezi [[Gürcistan]]’nın [[Şida Kartli|İç Kartli]] ve [[Kvemo Kartli|Aşağı Kartli]] Bölgelerinde MÖ 600 yılında kurulmuş olan '''Kafkas-[[İberya Krallığı|İberya]]/[[Kartli Krallığı]]'''’nın haritası.]]
 
== Sınıflandırma ==
'''İber-[[Kafkas dilleri]]''', [[Gürcüler|Gürcü]] dilbilimci Arnold Çikobava’nın [[Kafkasya]]’da konuşulan üç otokton dil ailesine verdiği addır. Bu üç dil ailesi şunlardır:
Bu üç dil ailesi şunlardır:
 
*[[Dosya:North Caucasian Family Tree according to Starostin (glottochronology).png|thumb|400px|[[Kuzey Kafkas dilleri]]<nowiki/>nin STarosin tarafından önerilmiş glottokronolojik modeli.|alt=]][[Kuzeybatı Kafkas dilleri]]; [[Abazaca]], [[Abhazca]], ve [[Adigece]] dilleri veyahut [[Kabardeyce|Çerkesce]] dilleri olarak da adlandırılır.
* [[Kuzeydoğu Kafkas dilleri]]; [[Nah]] - [[Dağıstan dilleri]] olarak da adlandırılır.
* [[Kartveli dilleri]]; [[Güney Kafkas dilleri]] olarak da adlandırılır.
 
[[Kuzeydoğu Kafkas dilleri]]nden olan [[Nah dilleri]]nin de [[Batsça]], [[Çeçence]], ve [[İnguşça]]yı içerdiği kabul edilir. Bu diller ''Orta-kuzey Kafkas dilleri'' olarak da anılırlar. İber-Kafkas dillerinin günümüzde konuşulmayan üç [[ölü dil]]i içerdiği iddia edilmiştir. Bunlardan [[Hatti]]ce, bazı dilbilimcilere göre [[Kuzeybatı Kafkas dilleri]]ne yakın bir dildir. Diğer iki dil [[Hurrice]] ve [[Urartular|Urartu]]ca’nın ise, [[Nah-Dağıstan dilleri]]ne yakın olduğu önerilmiştirkabul edilir.
 
=== Soy ağacı ===
Aşağıdaki şemada Arnold Çikobava'ya göre İber-[[Kafkas dilleri]]’nin<nowiki/>nin birbirleriyle olan akrabalıkları gösterilmektedir.
{{clade
|label1=&nbsp;'''İLKAna&nbsp;[[Kafkas|KAFKASÇA]]ça'''&nbsp;&nbsp;&nbsp;
|1={{clade
|label1=&nbsp;[[Kuzey Kafkas dilleri|'''KUZEYKuzey&nbsp;KAFKASKafkas&nbsp;DİLLERİdilleri''']]&nbsp;
|1={{clade
|label1=&nbsp;[[Kuzeybatı Kafkas dilleri|'''Kuzeybatı&nbsp;Kafkas&nbsp;Dilleri''']]&nbsp;
|1=<small>'''[[Ubıh]] - [[Abhaz]] Dillleridillleri:''' [[Ubıhça]] - [[Abhazca]], [[Abazaca]];<br>'''[[Çerkesler|Çerkes]] Dilleridilleri:''' [[Adigece|Adığece ''(Batı Çerkesce)'']] ve [[Çerkesce (Kabartayca)|Kabartayca ''(Doğu Çerkesce)'']].<br>''(Günümüzde artık [[Asya kökenli ölü diller listesi|konuşulmayan bir dil]] olan [[Hatti]]cecenin bu kola yakındıryakın olduğu iddia edilmiştir).''</small>
|label2=&nbsp;[[Kuzeydoğu Kafkas dilleri|'''Kuzeydoğu&nbsp;Kafkas&nbsp;Dilleridilleri''']]&nbsp;
|2=<small>'''[[Nah dilleri]]:''' [[Batsça]], [[Çeçence]], ve [[İnguşça]]. <br>'''[[Dağıstan dilleri]]:'''<br>[[Avarca]] - [[Andi dilleri|Andice]] - [[Tsez dili|Didoca / Çezce]]; <br> [[Dargice]] ve [[Lakça]]; <br> [[Lezgice]] - [[Tabasaran]] - [[Agul]], [[Udiler|Udi]]; [[Rutul]], Çakhur; Budukh, Krıts, Arçi, ve Khinalug. <br>''([[Asya kökenli ölü diller listesi|Ölü bir dil]] olan [[Hurrice]] ile [[Urartular|Urartu]]ca bu kola akrabadırakraba olduğu iddia edilmiştir).''</small>}}
|label2= &nbsp;[[Kartveli dilleri|'''KARTVELİKartveli DİLLERİdilleri'''<br><small>''(Güney Kafkas Dilleri)'']]&nbsp;</small>
|2={{clade
|label3=&nbsp;'''[[Şida Kartli|Kartlice-]]&nbsp;&nbsp;[[Kolhis|Kolhaca]]'''&nbsp;
Satır 44 ⟶ 45:
}}
}}
[[Dosya:Ge iberia350.png|thumb|sol|250px|'''Kafkas-İberya/Kartlia ve Laziǩa Krallıkları''' MS 300.]]▼
[[Dosya:Northwest Caucasian languages.png|thumb|400px|'''[[Abhaz-Adige dilleri|Abhaz-Adige Dilleri]]'''’nin Soy Ağacı.]]▼
 
[[Dosya:North Caucasian Family Tree according to Nikolayev & Starostin.png|thumb|orta|700px|[[Kuzey Kafkas dilleri|'''Kuzey Kafkas Dilleri''']]’nin Soy Ağacı ([[#NCED|Nikolayev & Starostin 1994]])]]▼
 
'''İber-[[Kafkas dilleri]]''', günümüzde konuşulmayan üç [[ölü dil]]i de içermektedir. Bunlardan [[Hatti]]ce, bazı dilbilimcilere göre [[Kuzeybatı Kafkas dilleri]]ne yakın bir dildir. Diğer iki dil [[Hurrice]] ve [[Urartular|Urartu]]ca’nın ise, [[Nah-Dağıstan dilleri]]ne yakın olduğu kabul edilir.
[[Dosya:North Caucasian Family Tree according to Starostin (glottochronology).png|thumb|400px|[[Kuzey Kafkas dilleri|'''Kuzey Kafkas Dilleri''']]’nin Glotto-kronolojik Modeli.]]
[[Dosya:Sekil-1.jpg|thumb|400px|sol|'''[[Kartveli dilleri]]'''’nin Glotto-kronolojik Modeli.]]
 
{{dil-taslak}}
 
== Galeri ==
<gallery>
▲[[Dosya:Ge iberia350.png|thumb|sol|250px|'''Kafkas-İberya/Kartlia ve Laziǩa Krallıkları''' MS 300.]]
▲[[Dosya:Northwest Caucasian languages.png|thumb|400px|'''[[Abhaz-Adige dilleri|Abhaz-Adige Dilleridillerinin]]'''’nin Soysoy Ağacıağacı.]]
▲[[Dosya:North Caucasian Family Tree according to Nikolayev & Starostin.png|thumb|orta|700px|[[Kuzey Kafkas dilleri|'''Kuzey Kafkas Dilleri'''dillerinin]]’nin Soyönerilmiş Ağacısoy ağacı ([[İber-Kafkas dilleri#NCED|Nikolayev & Starostin 1994]])]]
Dosya:Sekil-1.jpg|[[Kartveli dilleri|Kartveli dillerinin]] [[Filogenetik ağaç|glottokronolojik]] modeli.
</gallery><br />
[[Kategori:Kafkas dilleri|*]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İber-Kafkas_dilleri" sayfasından alınmıştır