İo (uydu): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k kaynak gösterme hatası giderildi
24. satır:
| Kurtulma_hızı=2,6
| Beyazlık=0,62
| Yüzey_sıcaklığı=130 K
}}
'''İo''', [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]]'in [[doğal uydu]]larından biridir. [[1610]] yılında [[Galileo Galilei]] tarafından bulunan dört büyük uydudan ([[Galilei uyduları]]) [[yörünge]]si en içte bulunanıdır. Adını [[Yunan mitolojisi]]nde [[Zeus]]'un sevgililerinden biri olan ([[Roma mitolojisi]]nde "Jüpiter" olarak da bilinen) "İo"'dan almıştır. Güneş Sistemi'nde üzerinde sürekli olarak gazlar ve lav püskürten yanardağlar bulunan tek uydudur.
 
İo, 400 aktif [[yanardağı]] ve jeolojik yapısı ile Güneş Sistemin en aktif nesnesidir.<ref name="book">{{Kitap kaynağı|başlık=Encyclopedia of the Solar System|bölüm=Io: The Volcanic Moon|yazar=Rosaly MC Lopes|yayımcı=Academic Press |yıl=2006|editör=Lucy-Ann McFadden, Paul R. Weissman, Torrence V. Johnson|sayfa=419–431 |isbn=978-0-12-088589-3}}</ref><ref name="Lopes2004">{{Dergi kaynağı|başlık=Lava lakes on Io: Observations of Io’s volcanic activity from Galileo NIMS during the 2001 fly-bys |gazete=Icarus |son=Lopes |ilk=R. M. C. |sayfa=140–174 |sayı=169 |issue= 1|yıl=2004 |doi=10.1016/j.icarus.2003.11.013 |bibcode=2004Icar..169..140L}}</ref>
'''İo''', [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]]'in [[doğal uydu]]larından biridir. [[1610]] yılında [[Galileo Galilei]] tarafından bulunan dört büyük uydudan ([[Galilei uyduları]]) [[yörünge]]si en içte bulunanıdır. Adını [[Yunan mitolojisi]]nde [[Zeus]]'un sevgililerinden biri olan ([[Roma mitolojisi]]nde "Jüpiter" olarak da bilinen) "İo"'dan almıştır. Güneş Sistemi'nde üzerinde sürekli olarak gazlar ve lav püskürten yanardağlar bulunan tek uydudur.
 
İo, 400 aktif [[yanardağı]] ve jeolojik yapısı ile Güneş Sistemin en aktif nesnesidir.<ref name="book">{{Kitap kaynağı|başlık=Encyclopedia of the Solar System|bölüm=Io: The Volcanic Moon|yazar=Rosaly MC Lopes|yayımcı=Academic Press |yıl=2006|editör=Lucy-Ann McFadden, Paul R. Weissman, Torrence V. Johnson|sayfa=419–431 |isbn=978-0-12-088589-3}}</ref><ref name="Lopes2004">{{Dergi kaynağı|başlık=Lava lakes on Io: Observations of Io’s volcanic activity from Galileo NIMS during the 2001 fly-bys |gazete=Icarus |son=Lopes |ilk=R. M. C. |sayfa=140–174 |sayı=169 |issue= 1|yıl=2004 |doi=10.1016/j.icarus.2003.11.013 |bibcode=2004Icar..169..140L}}</ref>
 
İo, Jüpiter'in çekim gücü ile kendi çekim gücü arasındaki iç sürtünmeden dolayı sürekli gelgitlere maruz kalmaktadır.Io'nun volkanları yüzeyden 500&nbsp;km yukarıya sülfür ve sülfür dioksit püskürtür.
38. satır:
Bu uydunun [[7 Ocak]] [[1610]] tarihinde [[Galileo Galilei|Galileo]] tarafından keşfedildiği kabul edilir ancak, [[1614]]'te yayımladığı ''Mundus Jovialis''''inde [[Simon Marius]], İo ile birlikte [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]]'in diğer uydularını [[1609]]'da Galileo'nun keşfinden bir hafta önce ilk olarak gözlemlediğini iddia etmiştir. Galileo bu iddiadan şüphe etmiş ve Marius'un çalışmasını "çalıntı" olarak nitelendirmiştir.
 
20. yüzyılın ortalarında İo'nun kutup bölgelerinin kırmızı renkte olduğunu ortaya koyan gözlemler yapılmıştır. Uzay sondası [[Pioneer 11]] [[1970'ler]]dekilerdeki geçişi sırasında kutup bölgesinin, ekvator bölgesinin beyazımsı renginin aksine turuncu renkte olduğunu ortaya koymuştur. Ancak Pioneer'in bulguları bundan öteye gidememiştir.
 
Uzay sondası [[Voyager 1]], [[1979]]'da İo'nun yakınlarından ilk resimlerini gönderdiğinde, bilimadamları İo'nun yüzeyinde neredeyse hiç karater bulunmadığını gördüler. Voyager seyir mühendisi [[Linda A. Morabito|Linda Morabito]], resimler üzerinde çalışırken yüzeyden püsküren bir "sorguç" fark etti. Bilimadamları olası bütün kraterleri örten yoğun volkanik aktivitenin sebep olduğu oldukça genç bir yüzey buldular. Yüzeyde dokuz aktif volkan gözlemlemeyi başaran Voyager 1'in ardından [[Voyager 2]], bunların sekizini gözlemledi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İo_(uydu)" sayfasından alınmıştır