Hilâfetin kaldırılması: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Kanun maddesi: düzeltme AWB ile |
kDeğişiklik özeti yok |
||
7. satır:
Halife sözcüğü İslam devletlerinde [[Muhammed]]'den sonraki devlet başkanlığı kurumunu ifade eder.<ref name=tdvia>{{Web kaynağı | soyadı1 = Avcı | ad1 = Casim | başlık = Hilafet | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c17/c170253.pdf | website = islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 17, yıl 1998 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Halifelerin seçimle belirlendiği [[Dört Halife]] devrinden sonra saltanata dönüşen halifelik kurumu; 945 yılında [[Büveyhîler]]'in Abbâsî Hanedanı'nın başkenti [[Bağdat]]'ı işgalinden sonra farklı siyasi otoritelerin himayesindeki bir ruhani önderlik haline dönüşmüş ve 13.-16. yüzyıllarda [[Memluk]] himayesinde [[Mısır]]'da yaşamıştır.<ref name=tdvia/> 16. yüzyıl başında Mısır'ı fethedip Abbâsî halifesini himayesine alan Osmanlı hükümdarı [[Yavuz Sultan Selim]], onun ölümünden sonra ''halife'' unvanını kendisi almış ve Sultan Selim'den sonra gelen Osmanlı hükümdarları bu unvanı taşımaya devam etmişlerdi.
Osmanlı Devleti [[I. Dünya Savaşı]] sonunda yıkıldı. Ankara'da kurulan bir meclis hükûmeti ülkeyi yönetmekteydi. 1 Kasım 1922'de [[Saltanatın kaldırılması|Saltanat'ın Hilâfet'ten ayrılmasına]] ilişkin yasanın Meclis'ten geçmesi ile Osmanlı Devleti'nin son padişahı [[VI. Mehmed|Vahdettin]], halife sıfatıyla kalmıştır.<ref name=ramazan>{{Web kaynağı | soyadı1 = Boyacıoğlu | ad1 = Ramazan | başlık = Atatürk'ün Hilafet İle İlgili Görüşleri | url = http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-37/ataturkun-hilafetle-ilgili-gorusleri | website = www.atam.gov.tr/ | yayıncı = Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1997, Cilt XIII, sayı 37 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160514163642/http://www.atam.gov.tr:80/dergi/sayi-37/ataturkun-hilafetle-ilgili-gorusleri | arşivtarihi = 14 Mayıs 2016}}</ref> [[VI. Mehmed|Vahdettin]]'in 17 Kasım 1922'de İngiliz harp gemisi HMS ''Malaya'' ile İstanbul'dan gizlice ayrılması üzerine 18 Kasım'da Meclis'te gizli bir oturum düzenlenmişti. Bu oturumda Vahdettin'in halife unvanıyla İngilizlere başvurması onun bütün İslam âleminde ihaneti olarak değerlendirilmiş ve İslam imameti için TBMM tarafından yeni bir kişinin seçilip İslam âlemine bildirilmesine karar verilmiştir. Meclis 19 Kasım 1922 tarihli oturumunda seçime katılan 162 mebustan 142'sinin oyu ile<ref name=ayse>{{Web kaynağı | soyadı1 = Hür | ad1 = Ayşe | başlık = Mustafa Kemal'in 'altın vuruşu': Halifeliğin ilgası | url = http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/mustafa-kemalin-altin-vurusu-halifeligin-ilgasi-1200340/ | website = www.radikal.com.tr/ | yayıncı = Radikal gazetesi, 6 Temmuz 2014 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170111111051/http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/mustafa-kemalin-altin-vurusu-halifeligin-ilgasi-1200340/ | arşivtarihi = 11 Ocak 2017}}</ref> Osmanlı Hanedanı üyesi [[Abdülmecid Efendi]]'yi halife olarak seçti.<ref name=nutuk>{{Web kaynağı | yazar1 = Atatürk, Mustafa Kemal (Yayına hazırlayan: Korkmaz, Zeynep) | başlık = Abdülmecit Efendi’ıin Büyük Millet Meclisi’nce Halife seçilmesi | url = http://www.atam.gov.tr/nutuk/abdulmecit-efendiiin-buyuk-millet-meclisince-halife-secilmesi | website = www.atam.gov.tr | yayıncı = Nutuk (Bugünkü Dille) kitabından | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140803141307/http://www.atam.gov.tr/nutuk/abdulmecit-efendiiin-buyuk-millet-meclisince-halife-secilmesi | arşivtarihi = 3 Ağustos 2014}}</ref>
Yeni halifenin kendine tanınan sınırların dışına çıkması, halkın ve bir kısım siyasetçilerin halifeye bağlılığının devam etmesi ve nihayet basında başlayan sert tartışmalar, gelişmeleri hilâfetin kaldırılması yönüne sürüklemiştir.<ref name=tdvia/>
49. satır:
Türkiye'de halifeliğin kaldırılmasından sonra, 7 Mart 1924'te, [[Hüseyin bin Ali (Mekke emiri)|Hicaz Kralı Hüseyin]], Mekke ve Medine'nin elinde olmasına dayanarak kendisini Halife ilân etti. Hüseyin'in halifeliğine en büyük tepki [[Necd]]'deki Suudilerden gelmiştir.<ref name=fahir/> Suudi orduları 1925'te Mekke'yi ele geçirdi; [[Abdülaziz el-Suud|İbni Suud]] 1926 yılının ocak ayında Hicaz Kralı olarak taç giydi. Suudiler 1926 başlarında [[Kahire]]'de bir İslam kongresi toplayıp hilafet konusunu ele almak istedilerse de konu ciddi olarak ele alınmadan kongre 1926 mayısında sona erdi.<ref name=fahir>{{Web kaynağı | soyadı1 = Armaoğlu | ad1 = Fahir | başlık = Hilafet’in Dış Cephesi | url = http://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/Fahir-ARMAO%C4%9ELU-Hil%C3%A2fetin-D%C4%B1%C5%9F-Cephesi.pdf | website = www.atam.gov.tr | yayıncı = Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XIV, Sayı 41, Temmuz 1998 | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref>
Türkiye Cumhuriyeti'nin hilâfeti bütünüyle kaldırıp Abdülmecid Efendi ve ailesini yurt dışına çıkarması [[Hindistan]]'da hilafet otoritesini savunmak üzere kurulmuş ''Hindistan Hilafet Hareketi'' içinde anlaşmazlık doğmasına neden oldu.<ref name=naeem>{{Web kaynağı | soyadı1 = Qureshi | ad1 = M. Naeem | başlık = Hindistan Hilafet Hareketi | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c18/c180046.pdf | website = islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, yıl 1998 | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Kimileri kararın tartışılmasını,
== Kanun maddesi ==
| |||