Antisemitizm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎20. yüzyıl: düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
53. satır:
 
=== Orta Çağ ===
Milattan sonra 9. yüzyıldan itibaren, [[Orta Çağ]] [[İslam]] dünyası [[zımmi]] statüsünde değerlendirdiği Yahudilerin (ve [[Hristiyanlık|Hristiyan]]ların) dinlerini Orta Çağ Hristiyan Avrupa'sında olduğundan daha özgürce yaşamalarına izin vermiştir. Müslümanların yönetimi altında, [[Endülüs|İber Yarımadası]]'nda Yahudilere karşı baskıların yaşandığı 11. yüzyıla kadar [[İspanya'daki Yahudi kültürünün altın çağı]] yaşanmıştır.<ref>{{Kaynak|first=María Rosa|last=Menocal|author-link=María Rosa Menocal|başlık=The Ornament of the World: How Muslims, Jews and Christians Created a Culture of Tolerance in Medieval Spain|date=April 2003|publisher=Back Bay Books|isbn=0316168718}}</ref> On birinci yüzyıldan itibaren [[Mısır]], [[Suriye]], [[Irak]] ve [[Yemen]]'de [[sinagog]]ların tahrip edilmesini emreden çok sayıda karar da hayata geçirilmiştir. Kur'an'da yasaklanmasına rağmen, Yahudiler 12 ve 18. yüzyıllar arasında Yemen'in bazı bölgelerinde, [[Fas]]'ta ve [[Bağdat]]'data İslama geçmek ya da ölüm arasında seçim yapmaya zorlanmıştır.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/anti-semitism/Jews_in_Arab_lands_(gen).html The Treatment of Jews in Arab/Islamic Countries]</ref> 1147 yılından itibaren [[Mağrip]] ve Endülüs topraklarını kontrolleri altına alan [[Muvahhidler]]<ref name=islamicworldeb>Islamic world. (2007). In Encyclopædia Britannica. Retrieved September 2, 2007, from [http://www.britannica.com/eb/article-26925 Encyclopædia Britannica Online].</ref> de çok daha köktenciydiler ve zımmilere oldukça sert davrandılar. Din değiştirme ya da ölüm arasında seçim yapmaya zorlanan birçok Yahudi ve Hristiyan göç etti.<ref name=frank>Frank and Leaman, 2003, p. 137-138.</ref><ref>[http://www.myjewishlearning.com/history_community/Medieval/IntergroupTO/JewishMuslim/Almohads.htm The Almohads]</ref><ref>[http://www.theforgottenrefugees.com/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=39 The Forgotten Refugees]</ref> [[Musa ibn Meymun]]'un ailesi gibi kimileri daha ılımlı Müslüman topraklarına göç ederken,<ref name=frank/> diğerleri ise 13. yüzyıldan itibaren Yahudilerin dinlerini değiştirmeleri yönünde gitgide daha büyük bir baskı ile karşı karşıya kaldığı büyüyen Hristiyan krallıklarına yerleşmek üzere kuzeye gitti.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/Sephardim.html Sephardim]</ref><ref>Kraemer, 2005, pp. 16-17.</ref>
 
Orta Çağ boyunca, Avrupa'daki Yahudilere birçok yerde kan iftiraları, kovulmalar, din değiştirmeye zorlamalar ve katliamları içeren baskılar yapıldı. Avrupa'daki Yahudilere yönelik önyargının temel gerekçesi din kökenliydi. Katliamlar en üst düzeyine Haçlı Seferleri sırasında ulaştı. [[Birinci Haçlı Seferi]] (1096) sırasında, [[Ren Nehri|Ren]] ve [[Tuna]] boylarındaki Yahudi cemaatleri yok edildi. [[İkinci Haçlı Seferi]] (1147) sırasında, Almanya'daki Yahudiler çok sayıda katliama maruz kaldı. 1251 ve 1320 yıllarındaki Çoban Haçlı Seferleri'nde de Yahudiler saldırılara maruz kaldılar. Haçlı Seferleri'ni, aralarında 1290'da tüm İngiliz Yahudilerinin kovulması, 1396 yılında, 100.000 Yahudinin Fransa'dan kovulması ve 1421'de binlerce Yahudinin Avusturya'dan kovulması izledi.<ref name="hol">[http://www.holocaustcenterpgh.net/2-3.html Why the Jews? - Black Death]</ref>
174. satır:
 
=== Müslüman hakimiyeti altında Yahudilerin statüsü ===
Geleneksel olarak, Müslüman topraklarında (Hristiyanlar ile birlikte) zımmi statüsünde olan Yahudilerin kendi dinlerini yaşamalarına ve kendi iç işlerini yönetmelerine, bir takım koşullara uymaları şartıyla, izin veriliyordu.<ref name = "Gerber p10,20">Lewis (1984), pp.10,20</ref> Müslümanlara [[Cizye]] (her özgür gayrimüslim erkekten kişi başına alınan vergi) ödemek zorundaydılar.<ref name = "Gerber p10,20"/> İslami yönetim altında, zımmiler daha düşük bir statüdeydiler. Silah taşımalarının ya da Müslümanların da dahil olduğu davalarda şahitlik etmelerinin yasak olması gibi çok sayıda sosyal ve hukuki kısıtlamaya tabiydiler.<ref>Lewis (1987), p. 9, 27</ref> Söz konusu kısıtlamaların çoğu oldukça sembolikti. En haysiyet kırıcı olanı ise, aslında Kur'an'da da hadislerde de yeri olmadığı halde Orta Çağ'ın başlarında [[Bağdat]]'data ortaya çıkan ve düzensiz şekilde uygulanan ayırt edici kıyafet uygulamasıydı.<ref>Lewis (1999), p.131</ref> Yahudiler nadiren öldürülmüş veya sürgün edilmiş ya da din değiştirmeye zorlanmış ve çoğunlukla ikamet ve meslek seçimlerinde serbest bırakılmışlardır.<ref>Lewis (1999), p.131; (1984), pp.8,62</ref>
 
Yahudilere yönelik kayda değer katliamlardan biri de, Müslüman bir güruhun kraliyet sarayını basarak Yahudi vezir Joseph ibn Naghrela'yı çarmıha gerdiği ve şehirdeki Yahudi nüfusun büyük bölümünü katlettiği 1066 Gırnata Katliamı'dır. "1.500'den fazla Yahudi aile, toplam 4.000 kişi bir günde öldürüldü."<ref name = "Gottheil-1906">[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=412&letter=G&search=Granada Granada] by Richard Gottheil, [[Meyer Kayserling]], ''[[Jewish Encyclopedia]]''. 1906 ed.</ref> Bu, Yarımada'da İslami yönetim altında Yahudilere yönelik ilk saldırıydı. Ayrıca, 12. yüzyılda Endülüs'teki Muvahhid hanedanının hükümdarları tarafından da öldürüldüler ya da din değiştirmeye zorlandılar.<ref>Lewis (1984), p. 52; Stillman (1979), p.77</ref> İkamet seçimlerinin Yahudilerin elinden alındığı durumlara verilebilecek en önemli örneklerden biri ise, Fas'ta 15. yüzyılda başlayan, özellikle de 19. yüzyılın başlarından itibaren Yahudilerin duvarlarla çevrili mahallelerde (mellahlar) toparlanması uygulaması gelir.<ref>Lewis (1984), p. 28</ref> Din değiştirme olaylarının birçoğu ise gönüllü olmuş ve çeşitli sebeplere dayanmıştır. Ne var ki, 12. yüzyılda, Kuzey Afrika ve Endülüs'teki Muvahhid hanedanının yanı sıra, [[İran]]'da da Yahudilerin din değiştirmeye zorlandığı kimi olaylar yaşanmıştır.<ref>Lewis (1984), pp.17,18,94,95; Stillman (1979), p.27</ref>
190. satır:
Tarihçi Martin Gilbert, Yahudilerin Müslüman ülkelerdeki durumunun 19. yüzyılda kötüleştiğini yazar.
 
1828 yılında, Bağdat'data Yahudilere yönelik bir katliam gerçekleştirilirken,<ref name=Morris10/> 1839 yılında da İran'ın [[Meşhed]] şehrinde Yahudi Mahallesi'ne giren kalabalık sinagogu yakarak Tevrat tomarlarını parçaladı. Katliam ancak zorunlu din değiştirme ile önlenebildi. 1867'de de Barfuruş'data bir başka katliam yaşandı.<ref name=Morris10/>
 
1840 yılında, Şam'daki Yahudiler bir Hristiyan keşiş ile Müslüman uşağını öldürüp [[Hamursuz Bayramı]]'nda pişirdikleri ekmeklerde kanlarını kullanmakla suçlandılar. Bir Yahudi berbere, "suçunu itiraf edene" kadar işkence edilirken, iki Yahudi daha işkence altında hayatını kaybetti. Bir üçüncüsü ise Müslümanlığa geçerek hayatını kurtardı. 1860'lar boyunca, [[Libya]] Yahudileri, Gilbert'in tabiri ile, cezai vergiye maruz kaldılar. 1864 yılında, Fas'ın [[Marakeş]] ve Fez şehirlerinde 500 civarında Yahudi öldürüldü. 1869 yılında, [[Tunus]]'ta 18 Yahudi öldürülürken Jerba Adası'nda da Araplardan oluşan kalabalık Yahudi ev ve dükkânlarını yağmalayarak sinagogları yaktı. 1875 yılında, Fas'ın Demnat şehrinde 20 Yahudi öldürülürken, ülkedeki diğer şehirlerde de çok sayıda Yahudi sokak ortasında saldırıya uğradı ve öldürüldü. 1891 yılında, Kudüs'ün Müslüman liderleri Osmanlı yetkililerinden [[Rusya]]'dan gelen Yahudilerin bölgeye girmesinin yasaklanmasını talep ettiler. 1897 yılında, [[Trablusgarp]]'ta sinagoglar basılarak Yahudiler katledildi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Antisemitizm" sayfasından alınmıştır