Vikipedi

Dîvân-ı Hümâyun: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Cobija, Dîvân-ı Hümâyûn sayfasını Dîvân-ı Hümâyun sayfasına yönlendirme üzerinden taşıdı
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
47.698 değişiklik
Değişiklik özeti yok
7. satır:
<br />'''Büyük Tezkereci '''Bakanlık Özel Kalemi Amiri]]
 
'''Dîvân-ı Hümâyun''', ([[Osmanlı Türkçesi]]: '''ديوان همايون'''), [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda 15. yüzyıl ortalarından 17. yüzyılın yarısına kadar en önemli yüksek karar organı. İmparatorluğun yıkılışına kadar varlığını korusa da 17. yüzyıldan sonra önemini kaybetmiş ve 19. yüzyılda [[II. Mahmud]]'un teşkilat reformuyla [[Bakanlar kurulu|kabine sistemi]]ne geçilerek Divan-ı Hümayun sembolik hale gelmiştir. [[Sadrazam]], [[kubbealtı vezirleri]], Rumeli beylerbeyi, Rumeli ve Anadolu [[kazasker]]leri, Rumeli ve Anadolu [[defterdar]]ları, [[nişancı]] ve vezirlik rütbesine sahip olan [[yeniçeri ağası]] ve [[kaptan-ı derya]]'da divanın asli üyeleri arasında yer alırdı.<ref>Ahmet Mumcu, [[TDV İslâm Ansiklopedisi]], cilt: 9, sayfa: 430-432</ref>
 
Başlangıçta bir devlet dairesi olan divan, [[İran]] devlet geleneğinin de etkisiyle sonradan kurul biçimine dönüşmüştür. Devleti işlerinin görüşüldüğü asıl divan, Divan-ı Humayun haricinde, toplanış yerine ve amacına göre farklı isimler almıştır. Bunlar: 1) ''Ayak Divanı'': Padişahın halkın huzuruna çıkar 2) ''Galebe Divanı'': Yabancı ülke elçileri kabul edilir. 3) ''Sefer Divanı'': Vezir-i Azam sefere çıkarken toplanır. 4) ''At Divanı'': Sefer sırasında at üzerinde yapılır. 5) ''Ulufe Divanı'': Yeniçeri maaşları için toplanır 6) İkindi Divanı: Sadrazam konağında Divan-ı Hümayun’da yarım kalan işleri tamamlamak içindir.<ref>http://books.google.com.tr/books?id=cYvAAgAAQBAJ&pg=PT74&dq=%22ayak+divan%C4%B1%22&hl=tr&sa=X&ei=x6ecU9CxBJPX7AawkIGwAw&ved=0CBsQ6AEwAA#v=onepage&q=%22ayak%20divan%C4%B1%22&f=false</ref>
19. satır:
[[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda, padişah sarayında toplanan ve şimdiki [[Bakanlar Kurulu|Bakanlar kurulu]] gibi memleketin önemli işlerini gören, bu arada müracaat dilekçelerini de kabul ederek bir çeşit yüksek mahkeme vazifesi de gören kurumdur. Dîvân-ı Hümâyûn , [[Topkapı Sarayı]]ndaki [[Kubbealtı]] dairesinde toplanırdı. Kuruluşu, Orhan Gazi dönemindedir. Devletin ilk zamanlarında devlet işleri ya doğrudan doğruya padişahlar tarafından ya da sadrazamlar tarafından görülürdü. [[İstanbul]]'un alınmasından sonra, devlet işlerinin çoğalması, böyle bir divanın kurulmasını gerekli kılmıştır.
 
Osmanlı DevletininDevleti'nin merkez teşkilâtının üç büyük temel unsurundan biri de, Dîvân-ı hümâyûn ve kalemleridir. Diğerleri Bâb-ı âsafî ve kalemleri ile Bâb-ı defterî ve kalemlerinden meydana gelmektedir. Dîvân-ı hümâyûnda, imparatorluğa ait siyasî, idarî, askerî, örfî, şer’î, adlî ve malî işler, şikâyet ve davalar görüşülüp, ilgililer tarafından tetkik edildikten sonra, bir karara bağlanırdı. Dîvân, hangi dil ve millete mensup olursa olsun, her sınıf halka, kadın erkek herkese açıktı. Devletin idarî, siyasî ve örfî işleri doğrudan doğruya; diğerleri, bir müracaat, bir itiraz veya bir lüzum üzerine tetkik edilirdi. Memleketin herhangi bir yerinde haksızlığa uğrayan, zulüm gören veya mahallî kadılarca haklarında yanlış hüküm verildiğini iddia edenler, vakıf mütevellîlerinin haksız muamelelerine uğrayanlar, idarî veya askerî âmirlerden şikâyeti olan herkes ve diğer davacılar Dîvân-ı hümâyûna bizzat başvururlardı. Bütün davalar burada tarafsızlıkla görülürdü. Ayrıca, harp ve sulh gibi kararlar dîvânca verildiği gibi, bütün mühim devlet işleri de burada müzakere edilir ve neticelendirilirdi. Dîvânda bitmeyen veya padişaha arza muhtaç olmayan gerek resmî ve gerek hususî işler, padişahın mutlak vekili olan veziriâzamın İkindi Dîvânı'nda müzâkere edilir ve karara bağlanırdı.
 
Dîvân-ı hümâyûn, mutad toplantılarından başka, kapıkulu askerlerine ulûfe dağıtımı için üç ayda bir fevkalâde olarak toplanırdı. Gelen yabancı elçiler de, bu vesile ile sadrazamla görüşürler ve daha sonra padişahın huzuruna çıkarlardı. Buna, Galebe Dîvânı denirdi. Padişahın, teb'asıyla ve bilhassa askerî sınıflarla aracısız olarak görüşmesi gayesiyle, tahtın, Bâbüssaâde denilen, sarayın üçüncü kapısı önünde kurulması suretiyle akdedilen olağanüstü toplantılara ise, Ayak Dîvânı denirdi. Ayak dîvânları, ekseriya ihtilal veya karışıklık zamanlarında olurdu. Hükümdar, burada halkla veya askerle doğrudan doğruya temas eder, dertlerini dinlerdi. Ayak Dîvânının, mühim ve acele işleri müzakeresi ve derhal bir karara varılması için, hükümdarın veya serdâr-ı ekremin başkanlığında, saray dışında ve mesela sefer zamanlarında ordunun bulunduğu yerde toplandığı da olurdu. Bu sırada müzakerelere, yalnız devlet adamları ve tecrübeli komutanlar katılırdı.
76. satır:
 
=== Yeniçeri Ağalığı ===
'''''-Yeniçeri Ağalığı:''''' [[1826]] yılında Seraskerlik, [[1908]] yılında Harbiye Nezareti olmuştur. Osmanlı Devleti'nin askeri işlerinden sorumludur. Bugünkü genelkurmay başkanı hükmündedir.
Osmanlı devletinin askeri işlerinden sorumludur.Bugünkü genel kurmay başkanı hükmündedir.
 
=== Kaptan-ı Deryâlık ===
'''''-[[Kaptanıderya|Kapdan-ı Deryâlık]]:''''' [[1878]]’den sonra, ''Bahriye Nezareti'' olmuştur. Osmanlı Devleti'nin her türlü deniz işlerine bakardı. Deniz yoluyla fethedilen yerlerin kayıtlarını tutardı.
[[Dosya:Kazaskier-Captan-Pacha-Tschokadar.jpg|thumb|350px|'''Kazasker ''': Kadıların Amiri ve Hükümet Azası<br/>'''Kaptan-ı Deryâ''': Deniz Kuvvetleri Başkumandanı<br/> '''Çuhadar''': Vezir Saraylarında Dış Hizmet Erbabından]]
 
<br/>'''Kaptan-ı Deryâ '''Deniz Kuvvetleri Başkumandanı
<br/> '''Çuhadar '''Vezir Saraylarında Dış Hizmet Erbabından]]
 
Daha sonraları kabineye, ''Şeyhülislâm'' da dâhil edilmiştir.
Osmanlı devletinin her türlü deniz işlerine bakardı.Deniz yoluyla fethedilen yerlerin kayıtlarını tutardı.
 
== Divân-ı Hümâyûn Kalemleri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dîvân-ı_Hümâyun" sayfasından alınmıştır