Anarşi (1135-1153): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
37. satır:
=== Beyaz Gemi ===
{{Ana madde|Beyaz Gemi (İngiltere)}}
[[Dosya:BL Royal 20 A. ii, f. 6v. Henry I & White Ship.jpg|200px|rightsağ|thumb|I. Henry, oğlunu kaybettiği olayla birlikte resmediliyor]]
[[Dosya:WhiteShipSinking.jpg|rightsağ|thumb|200px|Beyaz Gemi kazası]]
[[Dosya:Tinchebray.jpg|rightsağ|thumb|200px|İki kardeş arasındaki Tinchebray Muharebesi]]
[[Dosya:StepanAngl.jpg|rightsağ|thumb|200px|Stephen'in tahta çıkışını gösteren eser]]
[[Dosya:Battle of the Standard.jpg|200px|rightsağ|thumb|1138 yılında İskoçların mağlubiyetiyle sonuçlanan [[Northallerton Muharebesi]]nin anısına dikilen anıt]]
İç savaşın temelleri İngiltere ve Normandiya topraklarındaki verasetle ilgili yaşanan kriz sonucu ortaya çıkar. [[Rollo]] zamanında [[Normandiya]] kıyılarına hakim olan [[Vikingler]] bu dönemden sonra yerel [[Franklar|Frank]] kökenli halkla karışarak ve Hristiyanlığı benimseyerek [[Normanlar]] olarak anılmaya başlar. 1066 yılında Normandiya Dükü olan [[I. William|William]] [[İngiltere]] tahtında hak iddiasında bulunacak ve adayı işgal edecektir. [[Hastings Muharebesi]]'nde galip gelen Normanlar [[İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi|İngiltere'yi fethedecektir]]. [[Anglosaksonlar|Anglosakson]] hakimiyetinin kırıldığı bu dönemin ardında Normanlar şiddet yöntemine başvurarak ve Fransa'dan kendi halklarını getirerek yeni bir yönetim tarzının temellerini atarlar. William'ın ölümünün ardından Norman baronları arasında iktidar kavgası baş gösterecektir.
 
99. satır:
 
== İç savaş ==
[[Dosya:Political map of England 1140.PNG|rightsağ|thumb|200px|1140 yılında İngiltere<br><font color="#FF0000">Kırmızı</font>: Stephen'ın hakimiyetindeki topraklar<br><font color="#0000FF">Mavi</font>: Matilda'nın hakimiyetindeki topraklar<br> <font color="#808080">Gri</font>: Galler]]
===Başlangıç (1139-1140)===
Beklenen [[Angevin hanedanı]] istilası yaz aylarında başlar. Ağustos ayında Normandiya'dan yola çıkarak [[Wareham]]'da karaya çıkarak gelmekte olan Matilda kuvvetleri için limanı ele geçirmek isteyen [[Baldwin de Redvers]] komutasındaki öncü birlikler Stephen'in dirençli savunması sonucunda güneybatı yönüne kaçarlar. Eylül ayında ise Matilda [[Batı Sussex]] [[Arundel]]'deki kral karşıtlarınca İngiltere'ye çağrılır. Gloucester'li Robert ve 140 şövalyelik maiyetiyle birlikte Matilda İngiltere'ye çıkar. Matilda Arundel'de kalır, Robert ise ayaklanmaya destek bulmak amacıyla [[Wallingford]] ve [[Bristol]] çevresinde ilerler.
138. satır:
 
===Pat (1143-1146)===
[[Dosya:Invasion of Normandy 1142-3.png|rightsağ|thumb|200px|Geoffrey'in Normandiya seferleri]]
İngiltere topraklarında iç savaş pat durumuna geldiği sıralarda Normandiya'da Anjou'lu Geoffrey durumunu pekiştirir. 1143 yılı Stephen için sıkıntılı başlar. Gloucester'daki Wşlton Kalesi'nde maiyetiyle bir toplantı halindeyken kuşatılan Stephen, kuşatmayı yararak kaçmaya çalışır. Bu çaba sırasında 1 Temmuz günü yaşanan [[Wilton Muharebesi]]'nde Stephen yenilir ve ikinci kez esir olma tehlikesiyle burun buruna kalır. Ancak önemli komutanlarından William Martel, Stephen'ın kaçabilmesi için bir saldırı düzenlese de kendisi esir düşer. Stephen, William'ın esaretten kurtulması için Sherborne Kalesini Robert'e verecektir.<ref>Stephen'ın bir komutanını kurtarmak için bir kalesini feda etmesi sık görülen bir durum değildir</ref> 1143 yılı sonlarına doğru Stephen bu kez de doğu bölgesinde bir ayaklanmayla karşılaşır. Essex earlü Geoffrey de Mandeville, Stephen'a karşı ayaklanır. Daha önce sadakatinden şüphe ettiği için belirli bir süre esir edilen baron Ely bölgesini üs haline getirerek güneye ilerlemeye çalışır. Daha önemli ayaklanmalarla başa çıkmak durumunda olan Stephen sadece Ely ile Londra arasına çok sayıda engel teşkil edecek şekilde kale inşa ettirerek sorunu ertelemeye çalışır.<ref>Bu dönemde inşa edilen kalelerden birisi de Burwell Kalesi'dir</ref> Durum Stephen için iyi gitmemektedir. Ranulf 1444 yılı yaz aylarında yeniden ayaklanacak, batıda da Robert sürekli olarak komşu bölgelere saldıracaktır. Güney Normandiya'da hakimiyetini kabul ettiren Anjou'lu Geoffrey Rouen üzerine yürüyerek seferini sürdürür. Fransa kralı [[VII. Louis]] onu Normandiya Dükü olarak tanır.
 
152. satır:
== Savaşın sonu ==
===Barış görüşmeleri (1153-1154)===
[[Dosya:Political map of England 1153.PNG|rightsağ|thumb|250px|1153 yılında İngiltere:<br><font color="#FF0000">Kırmızı</font>: Stephen'ın hakimiyetindeki topraklar<br><font color="#0000FF">Mavi</font>: Matilda'nın hakimiyetindeki topraklar<br>Sarı: Ranulf ve Robert hakimiyetindeki topraklar<br><font color="#00FF00">Yeşil</font>: İskoçya<br><font color="#808080">Gri</font>: Galler]]
[[Dosya:Wallingford castle ruins.jpg|rightsağ|thumb|250px|İç savaşın son çarpışmasının yaşandığı Wallingford kalesinin günümüzdeki durumu]]
Henry 1153 yılının başında İngiltere'ye küçük bir birlikle çıkar. Kuzeyde ve doğu bölgelerinde Ranulf ve Hugh Bigod tarafından desteklenir. Stephen'ın Malmesbury'deki kalesi Henry tarafından kuşatılır. Stephen ise batıya doğru ilerler. Stephen, Henry'yi görece küçük birliğiyle kesin sonuç alacağı bir meydan muharebesine çekmeye çalışır ama başarısız olur. Kışın bastırmasıyla birlikte taraflar ateşkes ilan edince, Stephen Londra'ya Henry ise kuzeye geçer. Henry büyük bir askeri başarı kazanmadan baronların kendisine verdiği destekle güneybatı ve kuzey İngiltere'de önemli büyüklükte toprakları denetimine almış olur. Henry ile temasa geçen Kilise yetkilileri Stephen'in krallığını destekleselerse de barış istediklerini iletirler, Henry de Kilise varlıklarına zarar vermeyeceğini ve sarayına Kilise mensuplarını beklediğini bildirir.