Neptün: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
187. satır:
|volume=7 |pages=149 |date=November 13, 1846
}}</ref>
[[Dosya:Urbain Le Verrier.jpg|thumb|upright|leftsol|[[Urbain Le Verrier]]]]
Aynı tarihlerde Urbain Le Verrier de Adams'tan bağımsız olarak kendi hesaplamalarını geliştirdi. 1846 Haziran'ında Le Verrier'in yayınladığı bulguları gören Airy, bunların Adams'ınkilerle örtüştüğünü fark etti ve Cambridge Gözlemevi müdürü [[James Challis]]'i bu öngörülen yeni gezegeni aramaya ikna etti. Challis Ağustos ve Eylül ayları boyunca gökyüzünü taradı fakat bir sonuç çıkmadı.<ref name=MNRAS7>
{{Dergi kaynağı
234. satır:
 
== Yapısı ==
[[Dosya:Neptune, Earth size comparison.jpg|thumb|leftsol|Neptün ve Dünya boyutlarının kıyaslaması]]
1.0243{{e|26}}&nbsp;[[kilogram|kg]]'lık [[kütle]]si,<ref name="fact">
{{Web kaynağı | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/neptunefact.html | başlık = Neptune Fact Sheet | erişimtarihi = 2007-08-14 | yayımcı = NASA | tarih = 1 Eylül 2004 | ilk = David R. | son = Williams | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303174254/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/neptunefact.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref> Dünya'nın 17 katı fakat Jupiter'in 1/19'udur.<ref name=mass>Dünya'nın kütlesi:
262. satır:
=== İç yapısı ===
Neptün'ün iç yapısı Uranüs'e benzemektedir. Atmosferi toplam kütlesinin %5-%10 kadarını ve dıştan merkeze doğru olan mesafesinin de yaklaşık %10-%20'lik kısmını oluşturur. [[Basınç|Atmosfer basıncı]] 10[[Pascal (birim)|GPa]]'yı bulmaktadır. Metan, amonyak ve su oranları atmosferin alt katmanlarında daha yüksektir.<ref name=hubbard/>
[[Dosya:Neptune diagram.svg|325px|thumb|rightsağ| Neptün'ün iç yapısı:<br /> 1. Üst atmosfer ve bulutlar<br /> 2. Hidrojeni helyum ve metandan oluşan Atmosfer katmanı<br /> 3. Su, amonyak ve metan buzlarından oluşan manto<br /> 4. Kayaç çekirdek (silikatlar, demir ve nikel)]]
Bu daha koyu ve sıcak bölge, derinlere gittikçe yavaş yavaş sıcaklığın 5000&nbsp;°C'yi bulduğu, sıvı bir [[manto]]ya dönüşür. Manto, 10-15 Dünya kütlesine denk; su, amonyak ve metanca zengindir.<ref name=Hamilton>
{{Web kaynağı | url = http://www.solarviews.com/eng/neptune.htm | başlık = Neptune | erişimtarihi = 2007-08-13 | yayımcı = Views of the Solar System | tarih = August 4, 2001 | ilk = Calvin J. | son = Hamilton | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303184007/http://solarviews.com/eng/neptune.htm | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref> 7000&nbsp;km derinlikten itibaren çekirdeğe kadar ortam koşulları öyle bir hal alır ki metan, elmas kristallerine ayrışır.<ref>
296. satır:
|year=1993
}}</ref> Stratosferden sonra ise, 0.0001microbar ve daha düşük basınçtaki termosfer başlar.<ref name=atmo /> Ve son olarak termosferden sonra ekzosfer bulunur.
[[Dosya:Neptune clouds.jpg|leftsol|thumb|Atmosferin üst katmanlarındaki bulutlar]]
Yapılan çalışmalar Neptün troposferinin, yüksekliğe bağlı olarak değişen bileşimlere sahip [[bulut]]lar barındırdığını göstermiştir. Yüksek seviylerdeki bulutlar, sıcaklığın metanın yoğunlaşmasına izin verdiği 1 barın altındaki basınçlarda oluşur. 1 - 5 bar arasındaki basınçlarda amonyak ve [[hidrojen sülfür]] bulutlarının oluştuğuna inanılıyor. 5 barın üzerindeki basınçlarda ise bulutlar amonyak, [[amonyum sülfit]]( (NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>S ) ve sudan oluşuyor olabilir. Daha derinlerdeki su buzu bulutları, sıcaklığın 0&nbsp;°C'ya kadar yükseldiği 50 bar civarındaki basınçlarda meydana geliyor olmalı. Daha da alt kısımlarda amonyak ve hidrojen sülfit bulutları bulunabilir.<ref name=elkins-tanton>Elkins-Tanton (2006):79–83.</ref>
 
318. satır:
 
Atmosferdeki metan, [[etan]] ve [[asetilen]] yoğunluğu ekvatorda kutuplardan 10-100 kez daha fazladır. Bu da, ekvatorda yükselme, kutuplarda ise alçalma hareketlerine kanıt olarak yorumlanmaktadır.<ref name=atmo />
[[Dosya:Neptune's Great Dark Spot.jpg|thumb|rightsağ|Büyük Koyu Leke'nin ''Voyager 2'' tarafından çekilmiş fotoğrafı]]
2007'de ortalama −200&nbsp;°C (70 K) sıcaklığıyla Neptün'ün güney yarıküresinde, troposferin üst katmanlarının Neptün'ün geri kalanından 10&nbsp;°C daha sıcak olduğu keşfedildi.<ref>{{Dergi kaynağı|title=Evidence for methane escape and strong seasonal and dynamical perturbations of Neptune's atmospheric temperatures|author=Orton, G. S., Encrenaz T., Leyrat C., Puetter, R. and Friedson, A. J.|work=Astronomy and Astrophysics|doi=10.1051/0004-6361:20078277|year=2007}}</ref> Bu sıcaklık farkı da atmosferin geri kalanında katı halde bulunan metanın gaz haline geçmesine yetmektedir. Bu "sıcak" bölgenin sebebi ise bu aralar Güneş ışınlarının güney yarıküreye vurması nedeniyle bu yarıkürenin "yaz" mevsimini yaşamasıdır. İleride mevsimlerin değişmesiyle, güney yarıküre kararacak ve kuzey yarıküre ışık almaya başlayacaktır ve böylece metan salınımı da, güneyden kuzey yarıküreye geçecek.<ref>{{Haber kaynağı
|ilk=Glenn|son=Orton|coauthors=Encrenaz, Thérèse
427. satır:
 
== Uyduları ==
[[Dosya:Voyager 2 Neptune and Triton.jpg|thumb|leftsol|Üstte Neptün ve altta uydusu Triton]]
Neptün'ün bilinen 14 uydusu vardır.<ref name = "STScI_2013-07-15">{{Web kaynağı | başlık = Hubble Finds New Neptune Moon | yazar = [[Space Telescope Science Institute]] | tarih = 2013-07-15 | url = http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2013/30/full/ | erişimtarihi = 2013-07-15 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160401121914/http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2013/30/full/ | arşivtarihi = 1 Nisan 2016}}</ref> Bunların içinde açık farkla en büyüğü; [[William Lassell]] tarafından, Neptün'ün keşfinden sadece 17 gün sonra gözlenen, Neptün etrafında dönen toplam kütlenin %99.5'ini oluşturan,<ref>Mass of Triton: 2.14{{e|22}}&nbsp;kg. Combined mass of 12 other known moons of Neptune: 7.53{{e|19}} kg, or 0.35 percent. The mass of the rings is negligible.</ref> ve ayrıca küresel şekle sahip olabilecek kadar kütleye sahip tek gök cismi olan, [[Triton (uydu)|Triton]]'dur. İstisnai olarak, Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm uydulara göre ters yönde bir yörüngeye sahiptir. Bu özelliği onun olduğu yerde oluşmadığını, Neptün tarafından yakalandığını gösteriyor. Eski bir Kuiper kuşağı [[cüce gezegen]]i olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı
|first=Craig B.|last=Agnor|coauthors=Hamilton, Douglas P.
457. satır:
 
Neptün'ün ikinci keşfedilen uydusu, Güneş Sistemi'ndeki en eliptik uydu yörüngesiyle [[Nereid (uydu)|Nereid]]'tir. 0.7512'lik dışmerkezliğiyle; [[enöte]] uzaklığı, [[enberi]] uzaklığının 7 katıdır.<ref><math>\begin{smallmatrix}\frac{r_{a}}{r_{p}} = \frac{2}{1-e}-1 = 2/0.2488-1=7.039.\end{smallmatrix}</math></ref>
[[Dosya:Proteus (Voyager 2).jpg|thumb|upright|rightsağ|Neptün'ün uydusu Proteus]]
1989'da, Temmuz'dan Eylül'e kadar Voyager 2 altı yeni uydu daha keşfetti.<ref name="science4936">{{Dergi kaynağı
|last=Stone|first=E. C.|coauthors=Miner, E. D.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Neptün" sayfasından alınmıştır