Kapitalizm: Revizyonlar arasındaki fark

=== Klasik politik ekonomi ===

Ekonomik düşüncedeki "klasik" gelenek Britanya'da [[18. yüzyıl]] sonunda ortaya çıkmıştır. [[Adam Smith]], [[David Ricardo]] ve [[John Stuart Mill]] gibi klasik politik ekonomistler kapitalist ekonomide üretim, dağılım ve malların değişimi gibi konuların analizini yaparak yayımlamışlardır ve bu çalışmalar günümüzdeki çoğu iktisadi çalışmanın da halen temelini oluşturmaktadır.

Adam Smith'in [[Merkantalizm]]i eleştiren ve "doğal özgürlüğün sistemi" mantığını açıkladığı [[Milletlerin Zenginliği]] kitabı klasik politik ekonominin başlangıcı sayılır. Smith, bu ünlü kitabında geliştirdiği çeşitli kavramları açıklar ve bu kavramlar bugün de kapitalizmle ciddi anlamda ilişkilendirilmektedir. Bu kavramların başında da piyasanın [[görünmez el]] metaforu gelmektedir, kişisel çıkar isteğinin istemsiz olarak toplum için de en üst düzeyde ortak bir yarar sağlayacağını söylemektedir. Kendi zamanının tekellerini, gümrüklerini ve devletin getirdiği sınırlamaları eleştirmiştir ve piyasanın en adil ve etkili hakem olacağını söylemiştir. Bu görüş, klasik politik ekonominin en önemli ikinci ve modern çağı etkileyen en önemli ekonomistlerden biri olan [[David Ricardo]] tarafından da paylaşılmıştır. [[Ekonomi Politik ve Vergi Prensipleri]] (1817) isimli kitabında, bir grubun bir malı göreceli olarak daha az maliyetle üretebildiği bir durumda ticaretin ticaret yapan her iki taraf için de nasıl faydalı olacağına dayanan [[Karşılaştırmalı üstünlükler]] kuramını açıklar. Bu ilke [[serbest ticaret]] anlayışını destekler. Ricardo, [[enflasyon]]un paranın ve kredinin niceliğindeki değişmeyle yakından ilgili olduğunu da söylemiş, [[azalan verim]] kuramının da savunuculuğunu yapmıştır.

 

=== Alman Tarihçi Okulu ve Avusturya Okulu ===

[[Alman Tarihçi Okulu]]'na göre, kapitalizm esas olarak piyasalar için var olan üretim teşkilatlarına dayanarak tanımlanır. Bu görüş Weber'le benzer bir kuramsal temeli paylaşır fakat para ve markete yaptığı vurguyla ondan farklı bir yere konur. Alman Tarihçi Okulu takipçilerine göre, geleneksel iktisadi hareket biçimlerinden kapitalizme geçiş, kredi ve para üzerindeki orta çağ kısıtlamalarının yerini kar güdüsüyle yakından ilişkili [[para ekonomisi]]nin almasıyla ortaya çıkar.

19. yüzyıl sonlarına doğru Alman Tarihçi Okulu'ndan daha farklı bir yere oturtulan [[Carl Menger]] ile ortaya çıkan Avusturya Okulu, sonraki jenerasyon takipçileriyle birlikte [[20. yüzyıl]]da da etkili olmuştur. Avusturya Okulu'nun öncülerinden Joseph Schumpeter kapitalizmin "ister istemez her kapitalist teşebbüsün ergeç bu gelişime uymak zorunda olacağı" [[yaratıcı yıkım]]ına vurgu yapmıştır. Piyasa ekonomilerinin sürekli değişim geçireceği gerçeğine dayanan bu düşünce, sürekli yükselen ve düşen sanayilerin olacağını söyler. Schumpeter'in popülerleştirdiği bu düşünce, çağdaş ekonomistleri etkilemiştir ve ekonominin büyümesi için kaynağın küçülen sanayilerden gelişmiş sanayilere doğru akması gerektiği sonucu çıkmıştır. Ama kaynağın düşen sanayilerden çekilmesinin, kurumsal direnmenin değişik biçimlerinden dolayı, güç ve yavaş olacağını gerçeğini de belirtmişlerdir.