Vikipedi

Afrika: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
47.701 değişiklik
düzeltme AWB ile
64. satır:
Tüm kıtalar arasında en fazla genç nüfus Afrika'da bulunmaktadır. Afrikalıların %50'si 19 yaşının altındadır. [[Cezayir]] yüzölçüm olarak Afrikanın en büyük ülkesiyken, nüfus anlamında en büyük ülke ise [[Nijerya]] dır. Özellikle [[Batı Afrika]]'nın, insanoğlunun başlangıç noktası olduğu kabul edilir. Erken dönem [[büyük insansı maymunlar]]ın yanı sıra, geç dönemdekileri yedi milyon yıl öncesinde olan ''[[Sahelanthropus tchadensis]]'', ''[[Australopithecus africanus]]'', ''[[Australopithecus afarensis|A. afarensis]]'', ''[[Homo erectus]]'', ''[[Homo habilis|H. habilis]]'' ve ''[[Homo ergaster|H. ergaster]]'' gibi türlerin evrimleşmesiyle oluştuğu kanıtlanan ''[[Homo sapiens]]'' yani modern insana dair bundan 200.000 yıl öncesine ait bulgular [[Etiyopya]]'da bulunmuştur.<ref>[http://web.utah.edu/unews/releases/05/feb/homosapiens.html Homo sapiens: University of Utah News Release: Feb. 16, 2005]{{Dead link|date=May 2010}}</ref> Afrika, çok çeşitli iklim bölgeleri bulunan ekvatorun her iki yanında ve dünya üzerinde her iki iklim kuşağında da bulunan tek kıtadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.visualgeography.com/continents/africa.html | başlık = Africa. General info | soyadı = Visual Geography | ad = | tarih = | erişimtarihi = 2007-11-24 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140306184418/http://www.visualgeography.com/continents/africa.html | arşivtarihi = 6 Mart 2014}}</ref>
 
Afrika etnik, kültür ve dil olarak çok büyük bir çeşitliliğe ev sahipliği yapar. 19. yüzyıl sonlarında [[Avrupa]] ülkeleri tarafından sömürge haline getirilmiştir. Afrika'nın modern devletleri 20. yüzyıldaki dekolonizasyon sürecinden sonra ortaya çıkmıştır. Afrika ülkeleri kısmen 1881-1914 yıllarındaki [[Afrika Talanı]] sırasında şekillenmiştir.
 
== Etimoloji ==
85. satır:
[[Dosya:Lucy blackbg.jpg|thumb|150px|[[Lucy (Australopithecus)|Lucy]], bir ''[[Australopithecus afarensis]]'' iskeleti 24 Kasım 1974'te [[Etiyopya]]'nın [[Afar Bölgesi]]ndeki [[Awash Vadisi]]nde keşfedilmiştir. ]]
 
Afrika, birçok paleoantropolog ve arkeolog tarafından Dünya üzerinde insanlarca yerleşilmiş ilk yer olarak kabul edilmiştir.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1058484.stm Genetic study roots humans in Africa], BBC News | SCI/TECH</ref><ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2007/08/070828155004.htm Migration of Early Humans From Africa Aided By Wet Weather], sciencedaily.com</ref> 20.yy'ın yüzyılın ortalarındayken antropologlar, en erkeni yedi milyon yıl öncesine ait olduğu düşünülen birçok fosil kanıtı keşfetmişlerdi. Bunlar arasında Ardipitecus, Australopithecus ve Homo türlerindeki insan ataları yer almaktadır.Afrika arkeolojisinde dönemler Erken, Orta ve Geç Taş Çağları olmak üzere üçe ayrılır.<ref>https://www.academia.edu/8845455/Do%C4%9Fu_Afrika_Prehistoryas%C4%B1na_Genel_Bir_Bak%C4%B1%C5%9F</ref> Tüm insanlığın tarih öncesi gibi, Afrika'nın tarih öncesinde de ulus devletler mevcut değildi. Bunun yanında Khoi ve San gibi avcı ve toplayıcı grupların yerleşik hayata geçtiği görülür.<ref>[[Ivan van Sertima|van Sertima, Ivan]]. (1995) ''Egypt: Child of Africa/S V12 (Ppr)'', Transaction Publishers. pp. 324–325. ISBN 1-56000-792-3.</ref><ref>Mokhtar, G. (1990) ''UNESCO [[General History of Africa]], Vol. II, Abridged Edition: Ancient Africa'', University of California Press. ISBN 0-85255-092-8.</ref><ref>Eyma, A. K. and C. J. Bennett. (2003) ''Delts-Man in Yebu: Occasional Volume of the Egyptologists' Electronic Forum No. 1'', Universal Publishers. p. 210. SBN 1-58112-564-X.</ref>
 
[[Buzul Çağı]]'nın bitmesiyle, yani MÖ 10.500 civarlarında, Sahra yeşil ve bereketli bir vadiydi. Ancak MÖ 5000 civarlarında iklimin kuraklaştı ve Sahra bölgesi oldukça sıcak ve kavurucu bir hal aldı. Bu sebepten Sahra bölgesindeki nüfus, [[Nil]] nehri bölgesine doğru yürüyüşe geçti. Bu insanlar bu bölgede sürekli ve yarı sürekli olarak yerleşime geçmeye başladılar.
124. satır:
[[Dosya:Point du Non Retour1.jpg|thumb|[[Ouidah]], [[Benin]] kölelerin çıkış noktası]]
 
Kölelik, Afrika'da uzun süre uygulanmıştır. 7. ve 20. yüzyıl arasında Arap [[köle tüccar]]ları yaklaşık olarak 18 milyon köleyi Afrika'dan Sahra ötesine ve oradan da Atlantik okyanusu rotasını izleyerek sattı. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar 7-12 milyon insan bu yolu izleyerek yeni dünyaya satıldı.<ref>[http://www.britannica.com/blackhistory/article-24156 Welcome to Encyclopædia Britannica's Guide to Black History], ''[[Encyclopædia Britannica]]''</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1523100.stm Focus on the slave trade], [[BBC]]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=5t5ERBlosqUC&pg=PA25&dq=%22muslim+slave+trade%22&sig=XSpyahikSAcJv9wxLcLOJxylVL4 ''Transformations in Slavery: A History of Slavery in Africa''] p 25 by Paul E. Lovejoy</ref>
 
Batı Afrika'da, 1820'li yıllarda bu ticaretin reddedilmesinin ardından büyük ekonomik sorunlar görüldü. İngiliz Kraliyet Donanması'nın Batı Afrika'daki varlığının artışıyla birlikte, bu bölgedeki devletler yeni ekonomik sisteme dahil olmaya zorlandılar. Bu durum Avrupa ve Amerika'da kölelik karşıtı hareketlerin artışına ve [[köle ticareti]]nin büyük oranda düşmesine neden oldu. Batı Afrika'daki İngiliz birlikleri 1808 ve 1860 yılları arasında yaklaşık 1600 köle gemisine el koydu ve kaçırılmış olan 150,000 Afrika'lıyı serbest bıraktı.<ref>[http://www.bbc.co.uk/devon/content/articles/2007/03/20/abolition_navy_feature.shtml Sailing against slavery. By Jo Loosemore] BBC</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Afrika" sayfasından alınmıştır