Aleksandr Soljenitsin: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Kaynakça: düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
28. satır:
== Yaşamı ==
 
1942'de üniversite diplomasını aldı. 1939-1945 arasında dört sene Sovyet ordusunda görev aldı. 1942 yılında yüzbaşı rütbesiyle [[II. Dünya Savaşı]]'na katıldı. Ancak cephedeyken yazdığı mektuplarda [[Josef Stalin]] hakkında eleştirilerini belirtince tutuklandı ve sekiz yıl ceza kampında hapis cezasına çarptırıldı. [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin [[Adolf Hitler]]'le uzlaşma yolu bulmasının savaşı önleyebileceğini, bu yüzden Sovyet halkının savaştan dolayı yaşadığı yıkımdan Stalin'in Hitler'den daha fazla sorumlu olduğunu iddia etti. Savaş bittikten sonra [[Moskova]] yakınlarındaki bir hapishaneye konulan Soljenitsin, 1950'de [[Kazakistan]]'da bulunan Ekibastus'ta siyasal tutuklular için düzenlenmiş özel bir kampa gönderildi ve üç yıl burada kaldı. Onu izleyen yıllarda istenmeyen kişi (persona non grata) ilan edildiği için sürgüne gönderildi.
 
[[Kazakistan]]'ın Kok Terek köyünde öğretmenlik yapmaya başlayan yazar, bu dönemde [[kanser]]e yakalandı ve bir süre [[Taşkent]]'te tedavi gördü. Yeni parti şefi [[Nikita Kruşçev]] tarafından başlatılan [[Josef Stalin|Stalin]]'in etkilerini ortadan kaldırmaya yönelik operasyonlar çerçevesinde hakları geri verildiği için Ryasan'da çalışmasına olanak tanındı. 1962'de ''"[[İvan Denisoviç'in Yaşamında Bir Gün"]]'' adlı kitabını çıkardı. Bu öyküsünün başarısı üzerine kendini tamamen yazarlığa veren ''Soljenitsin'', zorunlu çalışmayı anlatan Stalin karşıtı bu yapıtıyla Hruşçyov'in takdirini kazandı ve bir yıl sonra Sovyet Yazarlar Birliği'ne kabul edildi. Ancak ''"Matryonin dvor"'' ve ''"Dlya polzı dela"'' adlı öyküleriyle tekrar partinin hedef tahtası haline geldi. 1966'da yazara ülke dışına çıkma yasağı konuldu ve üç yıl sonra Yazarlar Birliği'nden çıkartıldı.
 
Yaşadığı dönem boyunca çeşitli cezalara çarptırılan Soljenitsin'ın çalışma kampları hakkındaki kitabı [[Gulag Takımadaları]], [[kapitalist]] ülkelerde yayına girdi ve anti-Sovyet propagandanın öğelerinden biri oldu. Yazar kendisine verilen 1970 [[Nobel Edebiyat Ödülü]]'nü dört yıl sonra alabildi. Bu ödülün kendisine politik nedenlerle verildiği iddia edildi. 1974'te [[Sovyet]] hükümeti Soljenitsin'in [[vatandaşlık|vatandaşlığını]] iptal edip, onu sınırdışı etti. İki sene [[İsviçre]]'de kaldıktan sonra 1976'da [[Amerika Birleşik Devletleri]]'ne yerleşti. Bu dönemde ''Soljenitsin'' [[Vietnam]]'a Amerikan müdahalesini destekledi, Vietnemda Amerikalı tutsakların köleleştirildiğini iddia etti. 1974 [[Portekiz]] [[Karanfil Devrimi]]'ne karşı [[Amerika]]'nın müdahale etmesi gerektiğini savundu. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ve [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] barışı hakkında yazan Amerikalı yazarları eleştirdi. 1989'da yeniden Yazarlar Birliği'ne alındı. O dönem iktidarda bulunan [[Mihail Gorbaçov]], yazarın yurttaşlık haklarının geri verilmesi doğrultusunda çalışmalar başlattı ve sürgünüyle ilgili kararı 1991 yılında resmen kaldırttı. 1994'te [[Rusya]]'ya dönen yazar parlamento önünde yaptığı konuşmada Rusya'nın kendisine göre hatalarla dolu [[demokrasi]]ye geçiş şeklini eleştirdi. Komünizm dönemi Rusyasını anlattığı Gulag Takım adaları,
birçok otoriteye göre Komünizmin sonunu getiren eserdir.
 
42. satır:
Soljenitsin bu bağlamda, ''Kırmızı Tekerlek'' adında dört ciltlik uzun bir tarihsel roman tasarlamıştır. Birinci cilt, ''Ağustos 1914'' (1971) 1914'teki [[I. Dünya Savaşı]]'nı anlatır. Bu romanın 1917 [[Ekim Devrimi]]'nin tarihsel anlamına vurgu yapan genişletilmiş ve düzenlenmiş bir baskısı 1989'da yayımlanmıştır. İkinci cilt, ''Kasım 1916'' 1993'te yayımlanmıştır.
 
1960'ların sonu ve 1970'lerin başında, Sovyet hükümeti, Soljenitsin'i romanlarında ülkesini küçük düşürdüğü için suçlamış ve 1973'te [[Paris]]'te yayınladığı üç ciltlik ''Gulag Takımadaları, 1918-1956'' romanından sonra da bu baskılarını arttırmıştır. Bu kitap, [[Sovyet]] hapishane kamplarının bir incelemesiydi. ''Gulag Takımadaları''{{'}}nın iki cildi 1975'te, üçüncü cildi de 1976'da yayımlandı. Soljenitsin, [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'ndeki son yıllarından ''Görünmez Müttefikler'' (1971) ve ''Meşe ve Dana'' (1975) otobiyografilerinde bahsetmiştir. 1990'da, Sovyet hükümeti yazarın vatandaşlığını geri verdi ve Soljenitsin 1994'te Rusya'ya geri döndü. 3 Ağustos 2008'de babasının [[Moskova]]'daki evinde kalp yetmezliğinden 89 yaşında hayata gözlerini yumdu. 2007 yılında Rusya devlet başkanı [[Vladimir Putin]] kendisine ödül vermiştir.
 
== Eserleri ==