Foxconn: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hon Hai Precision Industry Co., Ltd.''' ( '''Foxconn''' olarak bilinir) merkezi [[Tayvan]]'da bulunan ve [[elektronik imalat hizmetleri]] ( EMS ) sektöründe faaaliyet gösteren bir [[çok uluslu şirket]]'tir . Şirket dünyanın en büyük <ref>[http://www.reuters.com/article/idUSTRE66L0A220100722 "Strikes End at Two Chinese Automotive Suppliers"]. [[Reuters]]. 2010-07-22.

*[http://www.ventureoutsource.com/contract-manufacturing/top-10-ems-odm-reviews-and-ratings/ "2011 Sıralaması Tablosu , 2011"]. circuitsassembly.com.

Foxconn temel olarak bir [[orijinal dizayn imalatçısı]] şirketidir ( ODM - Original Design Manufacturer ) ve müşterileri arasında çok büyük Amerikalı , Avrupalı ve Japon elektronik ve bilgi teknolojileri şirketleri vardır. Şirketin ürettiği ve halk arasında en bilinen cihazlar ise [[iPad]],<ref>[http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/g/a/2010/11/23/businessinsider-apple-adding-more-ipad-production-lines-to-meet-holiday-and-2011-demand-2010-11.DTL "Apple Adding More iPad Production Lines To Meet Holiday and 2011 Demand"]. ''[[San Francisco Chronicle]]''. 2010-11-23.</ref> [[iPhone]],<ref name=wsj>[http://online.wsj.com/public/article/SB118677584137994489.html?mod=blog "The Forbidden City of Terry Gou"]. ''[[The Wall Street Journal]]''. 2007-08-11.</ref> [[Amazon Kindle|Kindle]],<ref name=computerworld>[http://www.computerworld.com/s/article/9179759/Kindle_screen_maker_will_increase_capacity_to_meet_demand "Kindle Screen Maker Will Increase Capacity To Meet Demand"]. ''[[Computer World]]''. 2010-07-28.</ref> [[PlayStation 3]]<ref name=plays>{{Web kaynağı | url = http://www.dailytech.com/Sony+Sources+Foxconn+to+Help+Manufacture+PS3/article8894.htm | başlık = Sony Sources Foxconn to Help Manufacture PS3 | publisher = DailyTech | date = | accessdate = 2012-02-01 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150909234720/http://www.dailytech.com/Sony+Sources+Foxconn+to+Help+Manufacture+PS3/article8894.htm | arşivtarihi = 9 Eylül 2015}}</ref> ve [[Xbox 360]] <ref name=ms>{{Web kaynağı | author = E.D. Kain | url = http://www.forbes.com/sites/erikkain/2012/01/12/chinese-foxconn-workers-threaten-mass-suicide-over-xbox-pay-dispute/ | başlık = Chinese Foxconn Workers Threaten Mass Suicide Over Xbox Pay Dispute | publisher = Forbes | date = | accessdate = 2012-02-01 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150530001558/http://www.forbes.com:80/sites/erikkain/2012/01/12/chinese-foxconn-workers-threaten-mass-suicide-over-xbox-pay-dispute/ | arşivtarihi = 30 Mayıs 2015}}</ref>

Foxconn birçok kez tartışmalar ile de gündeme gelmiştir.Bu tartışmalardan en çok gündemde kalanı Çin'deki en büyük özel sektör işvereni olarak fabrikalarında çalışanlarını nasıl yönettiği konusundaydı.<ref name=privsec>[http://www.reuters.com/article/2011/04/13/us-brazil-foxconn-idUSTRE73B6BD20110413 "Foxconn Says Looking at Investment Opportunities in Brazil"]. [[Reuters]]. 2011-04-13.</ref> Bu haberlerin oldukça artması üzerine , 2012 yılı içinde , [[Apple Inc.|Apple]] bağımsız bir danışmanlık şirketi görevlendirerek Foxconn'da çalışma şartları konusunda bir denetleme yaptırtmıştır.<ref>Bonnington, Christina, [http://www.wired.com/gadgetlab/2012/02/apple-foxconn-investigations/ "Apple’s Foxconn Auditing Group ‘Surrounded With Controversy,’ Critics Say"], ''[[Wired (dergi)|Wired]]'' magazine, February 13, 2012</ref>

Hon Hai Precision Industry Co., Ltd. şirketi 1974 yılında elektronik bileşenler üretmek amacıyla kuruldu ve şirket 1980 yılınnda ,yılında<ref name="wsj"/> [[Atari 2600]]) sistemine [[konnektör]] sağlamaya başladı.<ref>Balfour, Frederik; Culpan, Tim (2010-09-09).[http://www.bloomberg.com/news/2010-09-09/everything-is-made-by-foxconn-in-future-evoked-by-terry-gou-s-china-empire.html "Everything Is Made by Foxconn in Future Evoked by Gou's Empire"]. [[Bloomberg News]].</ref> Hon Hai ilk imaalat fabrikasını [[Çin]], [[Shenzhen]]'de 1988'de açtı.<ref name=wsj/>

1998 yılına gelindiğinde şirket [[Dell]]'den ilk siparişini almıştı ve 2000 yılında çalışan sayısı 30bin30 bin kişiye yaklaşmıştı.2001 y2001 yılına gelindiğinde şirket Tayvan'ın satışlar açısından en büyük özel sektör şirketi olmuştu.<ref>[http://www.japanfocus.org/-Ngai-Pun/3408 "Suicide as Protest for the New Generation of Chinese Migrant Workers: Foxconn, Global Capital, and the State"]. http://www.japanfocus.org. 20/07/2012'de erişildi.</ref>

Kasım 2007'de Foxconn , Güney Çin'de [[Huizhou]] bölgesinde 500 milyon dolarlık yeni bir fabrika inşa etme projesini duyurdu .<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.reuters.com/article/2007/11/22/idUSHKG30408220071122|başlık=Foxconn Int'l plans new $500 mln south China plant|accessdate=17 February 2012|publisher=Reuters|date=22 November 2007}}</ref>

Mart 2012 Foxconn , Japon elektronik şirketi [[Sharp Corporation]]'un % 10 hissesini 806 milyon dolara satın aldı.alımı konusunda anlaştılar<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.pclabs.com.tr/2012/03/29/rekor-kar-aciklayan-foxconn-sharpin-bir-kismini-satin-aldi/|başlık=Rekor kâr açıklayan Foxconn, Sharp'ın bir kısmını satın aldı!|accessdate=20 Mart 2012|}}</ref>

[[Apple Inc.]] Çin'de Foxconn gibi [[Orijinal ürün üreticisi]] şirketlerle anlaşma yapmaya başladı. Çünkü bu şirketler Çin tedarik zincirine yakındılar <ref name="Duhigg"/> ve iyi organize edilmiş bir topluluk halindeydiler.<ref name="Krugman">{{Haber kaynağı|başlık=Chinese Manufacturing and the Auto Bailout |first=Paul |last=Krugman |url=http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/01/24/chinese-manufacturing-and-the-auto-bailout/ |newspaper=New York Times |date=January 24, 2012 |accessdate=January 27, 2012}}</ref> Bunlara ek olarak , deniz aşırı ülkelerdeki işçilerin Amerika'daki işçilere oranla daha esnek , daha çalışkan ve daha yetenekli olduğu düşünülmüştü.<ref name="Duhigg"/>

Foxconn'un , Asya, Avrupa ve Güney Amerika'da çok sayıda fabrikası vardır. Ve bu fabrikalar dünya tüketitüketim elektroniği piyasasının % 40'ını üretmektedirler.<ref name="Duhigg">{{Haber kaynağı|başlık=How the U.S. Lost Out on iPhone Work |first=Charles |last=Duhigg |author2=Keith Bradsher |url=http://www.nytimes.com/2012/01/22/business/apple-america-and-a-squeezed-middle-class.html |newspaper=New York Times |date=January 21, 2012 |accessdate=January 24, 2012}}</ref>

Foxconn , Çin'in dokuz farklı şehrinde toplam 13 fabrikaya sahiptir.<ref name=probase>{{Haber kaynağı|başlık=Struggle for Foxconn Girl Who Wanted To Die |first=Mimi |last=Lau |url=http://topics.scmp.com/news/china-news-watch/article/Struggle-for-Foxconn-girl-who-wanted-to-die |newspaper=South China Morning Post |date=December 15, 2010 |accessdate=April 27, 2012}}</ref>

Foxconn'un en büyük fabrikası , yaklaşık 1 milyon çalışanının yarısına yakınının çalıştığı [[Shenzhen]]'dedir<ref>[http://www.wired.com/magazine/2011/02/ff_joelinchina/ "1 Million Workers. 90 Million iPhones. 17 Suicides. Who’s to Blame?"]. ''[[Wired (dergi)|Wired]]''. 2011-02-28.</ref> Shenzhen'deki fabrika aslında Longhua Bilim ve Teknologi Parkı olarak adlandırılır fakat bazen "duvarlı --walled campus-- kampus" <ref name=wsj/> bazen "Foxconn Şehri"<ref name="Economist-Foxconn"/> bazen de "iPod Şehri" olarak bilinir.<ref>[http://arstechnica.com/old/content/2006/06/7039.ars "iPod City: Apple Criticized for Factory Conditions"]. arstechnica.com. 2006-06-12.

*[http://www.macworld.co.uk/news/index.cfm?RSS&NewsID=14915 "Inside Apple's iPod Factories"]. ''[[MacWorld UK]]''. 2006-06-12.</ref> Bu alan yaklaşık 1.16 [[milkare|mi²]] (3&nbsp;km² ) büyüklüğündedir,<ref name=bloom>[http://www.businessweek.com/news/2010-06-02/foxconn-workers-in-china-say-meaningless-life-sparks-suicides.html "Foxconn Workers in China Say 'Meaningless' Life Sparks Suicides"]. ''[[BusinessWeek]]''. 2010-06-02.</ref> ve 15 adet çok katlı fabrikadan oluşur ,<ref name="Economist-Foxconn">[http://www.economist.com/business-finance/displaystory.cfm?story_id=16231588 "Suicides at Foxconn: Light and Death"]. ''[[The Economist]]''. 2010-05-27.</ref> Bu alanda işçi yatakhaneleri, bir havuz ,<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.engadget.com/2010/05/26/apple-and-dell-comment-as-foxconn-ceo-shows-off-the-pool/ | başlık = Apple, Dell, and HP comment on suicides as Foxconn CEO shows off the pool | publisher = Engadget | date = | accessdate = 2012-02-10 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150809091338/http://www.engadget.com/2010/05/26/apple-and-dell-comment-as-foxconn-ceo-shows-off-the-pool/ | arşivtarihi = 9 Ağustos 2015}}</ref> itfaiye ekibi,<ref name=wsj/> ve kendi televizyon sistemi (Foxconn TV),<ref name=wsj/> , market , banka, restoranlar , kitapçılar ve hastane vardır.<ref name=wsj/> Bazı işçiler etraftaki kasabalarda çalışırken , geri kalanlar ise bu tesislerin olduğu alanda yaşamaktadırlar.<ref>[http://www.nytimes.com/2010/06/20/weekinreview/20barboza.html "A Night at the Electronics Factory"]. ''[[The New York Times]]''. 2010-06-19.</ref> İşçilerin % 25'i yatakhanelerde yaşıyorlarken , birçoğu haftada 6 günden , günde 12 saate varan saatlerde çalışmaktadırlar.<ref name="Duhigg"/>

[[Güney Amerika]]'daki bütün şirket binaları [[Brezilya]]'da bulunur.<ref>[http://www.foxconn.com/WorldLayout.html "Global Distribution"]. Foxconn Technology Group.</ref> Bunlardan bazıları [[Manaus]] ve [[Indaiatuba]]'daki mobil telefon fabrikaları, [[Jundiai]] , [[Sorocaba]] ve [[Santa Rita do Sapucaí]]'daki imalat tesisleridir.<ref>{{Web kaynağı | last = Fávaro | first = Tatiana | başlık = Filial no Brasil acusada de pressão no trabalho | trans_başlık = Subsidiary in Brazil accused of pressure at work | date = 2011-04-24 | url = http://www.estadao.com.br/estadaodehoje/20110424/not_imp710000,0.php | language = [[Portuguese language|Portuguese]] | accessdate = 2011-06-06 | arşivengelli = evet}}</ref> Şirket Brezilya'da daha fazla yatırım düşünmektedir. .<ref name=privsec/>

Foxconn , [[Chennai]]'deki [[Serbest Bölge]]'de ve [[Tamil Nadu]] bölgesinde faaliyet göstermektedir.<ref name='foxconn-india-sez'>{{Web kaynağı | url = http://www.ituc-csi.org/trade-union-leaders-and-workers-at,7862.html?lang=en | başlık = Trade Union Leaders and Workers at Foxconn India Imprisoned | date = 2010-10-22 | accessdate = 2010-11-04 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150925195130/http://www.ituc-csi.org/trade-union-leaders-and-workers-at,7862.html?lang=en | arşivtarihi = 25 Eylül 2015}}</ref>

2011 itibarıyla , Foxconn [[Johor]] eyaletinde,<ref>{{Haber kaynağı| başlık =柔古来富士康集团 低调办非正式剪彩 |trans_başlık=Foxconn Group to do a low-key ribbon-cutting| language = Chinese | publisher = MCIL Multimedia Sdn Bhd | date = 09/27/2011 | url =http://nanyang.com/node/385829?tid=460| accessdate = 02/16/2012}}</ref> bittiğinde 4 fabrikadan oluşacak bir tesis için lisans aldı.<ref>{{Haber kaynağı| last =Oleh Mahanum | first =Abdul Aziz | başlık =Hon Hai cadang bina 4 kilang di Malaysia |tercüme_başlık=Hon Hai proposed to build four plants in Malaysia| language = Malay | publisher = The New Straits Times Press (Malaysia) | date =2011/09/03 | url=http://www.bharian.com.my/articles/HonHaicadangbina4kilangdiMalaysia/Article/ | accessdate = 02/16/2012}}</ref>

Foxconn ; San Jerónimo [[Chihuahua]]'da bilgisayar toplanan bir tesise ,<ref>{{Haber kaynağı|first= Kevin |last=Robinson-Avila|url=http://www.bizjournals.com/albuquerque/print-edition/2011/12/09/foxconn-spinoff-effect-has-santa.html?page=all|başlık=Foxconn spinoff effect has Santa Teresa flourishing|date= December 9, 2011, 4:00am MST|newspaper=Business Weekly|accessdate=05/29/12}}</ref> ve [[Ciudad Juárez|Juárez]]'de iki adet tesise sahiptir ki bunlardan bir tanesi eski [[Motorola]] mobil telefon üretim tesisiyken <ref>[http://www.pcworld.com/article/190001/foxconn_arson_at_mexico_plant_work_of_angry_exemployee.html "Foxconn: Arson at Mexico Plant Work of Angry Ex-Employee"]. ''[[PC World (magazine)|PC World]]''. 2010-02-22.</ref> diğeri [[Cisco Systems]]'den alınan bir [[set üstü kutusu]] fabrikasıdır.<ref>[http://www.taipeitimes.com/News/biz/archives/2011/07/20/2003508642 "Citigroup Likes Hon Hai's Purchase of Set-Top Box Plant"]. ''[[Taipei Times]]''. 2011-07-20.</ref> Şirket ayrıca ülkede [[LCD TV]] üretimi de yapmaktadır.<ref>[http://www.digitimes.com/news/a20100709PD206.html "Foxconn Denies Plans To Acquire Sony LCD TV Factory in Spain"]. Ninelu Tu; Adam Hwang. ''[[DigiTimes]]''. 2010-07-09.</ref>

Birçok kez şirket hakkında kötü çalışma şartlarına sahip olduğu yönünde suçlamalar yapıldı.<ref name=dailymail>{{Haber kaynağı|author=Mail Foreign Service |url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-401234/The-stark-reality-iPods-Chinese-factories.html |başlık=The Stark Reality of iPod's Chinese Factories | work = [[Daily Mail]] |date= 2006-08-18|accessdate=2011-05-27 |location=London}}</ref> Çok uzun çalışma saatleri ve <ref name="Economist-Foxconn"/><ref name=bloom/> [[Tayvan]]'lı işçilerin Çin'li işçilere karşı ayrımcı tavırları hakkında haberler yapıldı ,<ref name="management">[http://hk.stockstar.com/2010/05/2510087523186.shtml 富士康管治双重标准 员工有冤上诉无门].</ref> Her ne kadar iddiaların birçoğunda yasalara aykırı bir şey bulunmasa da , [[Apple Inc.]] şirketi [[iPod]] ve [[iPhone]] <ref name=wsj/> cihazlarını yapan bu şirketi 2007'de denetlettiğinde suçlamaların bazılarının gerçek olduğu ortaya çıkmıştı.<ref name=ipodcity>[http://www.macworld.co.uk/news/index.cfm?RSS&NewsID=14915 "Inside Apple's iPod Factories"]. ''[[Macorld UK]]''. 2006-06-12.</ref>

Kaygılar 2012 yılı başında bir [[monolojist]]in bir radyo programında Foxconn'daki çalışma şartlarını yerinde gördüğünü ve çalışanlarla konuştuğunu söyleyerek , çok kötü çalışma şartlarından bahsetmesi ile tekrar gündeme geldi.<ref name="The New York Times">[http://theater.nytimes.com/2011/10/18/theater/reviews/the-agony-and-the-ecstasy-of-steve-jobs-review.html/ "Moral Issues Behind iPhone and Its Makers"]. [[The New York Times]] 2012-03-28.</ref> Fakat daha sonra bu söylenenlerin birçoğunun abartma ya da kurgulama olduğu ortaya çıktı.<ref name=thisamericanlife2>[http://www.thisamericanlife.org/radio-archives/episode/460/retraction "Retraction"]. [[This American Life]]. 2012-03-28.</ref> 2012 yılı içinde [[Apple Inc.]] adına [[Adil İşgüçüİşgücü Derneği]]'nin yaptığı denetleme sonucunda çalışanların yoğun dönemlerde haftada 60 saatten fazla çalıştığını fakat yine de uygun mesai ücreti alamadığını , çalışanların % 43'ünün iş yerinde bir kazaya şahit olduğunu yani iş ve işçi güvenliği konusunda ciddi sorunlar olduğunu rapor etti.<ref name=fla2012>{{Haber kaynağı| last =Williams | first =Matt | başlık=Foxconn audit finds illegal overtime and unpaid wages at Apple factory | newspaper =guardian.co.uk | publisher =Guardian News and Media Ltd | date =29 March 2012 17.13 EDT | url =http://www.guardian.co.uk/technology/2012/mar/29/apple-foxconn-audit-labour-violations | accessdate = 05/29/12}}</ref>. Ve hatta bu denetlemeler ve sonrasında Foxconn'un almak zorunda kaldığı tedbirler nedeniyle o dönemdeki [[iPad]] teslimatlarındaki gecikmeler haber olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cio.com.tr/category/analiz/page/5/ | başlık = Retina ekran iPad teslimatlarını geciktiriyor | publisher = CIO | date = | accessdate = 2012-07-23 | arşivengelli = evet}}</ref>

Foxconn ile ilişkilendirilen iki intihar vakası vardır. Bunlardan ilki bir [[prototip]] kaybeden bir işçinin ölümü , diğeri ise 2010 yılında düşük maaşlar nedeniyle gerçekleştiği iddia edilen bir dizi intihar.

2010 yılında 14 kişinin intihar ettiği bir dalga yaşanmıştır.<ref name="reutersthree">{{Haber kaynağı|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE6A41M920101105|başlık=Foxconn Worker Plunges to Death at China Plant: Report|publisher= Reuters | first=James|last=Pomfret|date=2010-11-05}}</ref> Ve 20 Çin üniversitesi Foxconn fabrikalarını [[çalışma kampı]]na benzeterek , oradaki geniş çaplı işçi haklarını kötüye kullanma ve yasal olmayan fazla mesai çalıştırmalarından hareketle bir rapor düzenlemişlerdir.<ref>

|location=Shanghai}}</ref> Bu intiharlar sonrası , Foxconn bazı fabrikalarında intihar önleme ağı kurdu ,<ref name=dailymail/> ve Shenzhen'de çalışanlara ciddi anlamda ( % 66 ) maaş artısı verdi. 2010 yılı sonuna doğru verilen bu zam sonrası , imalat montaj hattında çalışan bir işçinin aylık maaşı 2,000 [[yuan]] ($298.9) civarına gelmişti.<ref>[http://www.reuters.com/article/idUSTRE6902GD20101001 "Foxconn To Raise Wages Again at China Plant"]. [[Reuters]]. 2010-10-01.</ref> Bu dönemde çalışanlar ayrıca yasal olarak bağlayıcılığı olan bir doküman ile ani bir ölüm , kendini yaralama veya intihar nedeniyle kendilerinin ve mirasçılarının dava açmayacaklarını garanti ediyorlardı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-1285980/Revealed-Inside-Chinese-suicide-sweatshop-workers-toil-34-hour-shifts-make-iPod.html |başlık=Revealed: Inside the Chinese Suicide Sweatshop Where Workers Toil in 34-Hour Shifts To Make Your iPod | work = [[Daily Mail]] |date=2010-12-06 |accessdate=2011-10-07 |location=London |first1=Andrew |last1=Malone |first2=Richard |last2=Jones}}</ref>

[[ABC News]]<ref>[http://abcnews.go.com/International/trip-ifactory-nightline-unprecedented-glimpse-inside-apples-chinese/story?id=15748745&page=3 A Trip to The iFactory: 'Nightline' Gets an Unprecedented Glimpse Inside Apple's Chinese Core], ABC News, page 3</ref> ve ''[[The Economist]]''<ref>[http://www.economist.com/node/16231588 Suicides at Foxconn], The Economist, May 27, 2010</ref> şirketlerinin ikisi de Foxconn işçileri arasındaki intihar oranının Çin genelinde kigenelindeki intihar oranınından düşük olduğunu rapor etmişlerdir.

Ocak 2012'de , [[Wuhan]]'da 150 işçi binanın çatısına çıkarak intihar etmeye teşebbüs etmişler fakat daha sonra yapılan görüşmeler sonucunda intihar etmemişlerdir.<ref>{{Haber kaynağı| last =Moore | first =Malcolm | başlık='Mass suicide' protest at Apple manufacturer Foxconn factory | newspaper =telegraph.co.uk| location =Shanghai | publisher =Telegraph Media Group | date =11 Jan 2012 | url =http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/9006988/Mass-suicide-protest-at-Apple-manufacturer-Foxconn-factory.html | accessdate = 05/29/12}}</ref>