Afganistan: Revizyonlar arasındaki fark

Afganistan ismi, ([[Farsça]]: '''افغانستان'''), Afgan toprakları anlamına gelir.

Arap ordularının önce 636 yılında El Kadisiye’de, ardından 642 yılında Nihavend Savaşı’nda Sasanileri yenmeleri ile İslamiyetin yayılması doğuya doğru ivme kazanmıştır. Basra Valisi Abdullah Bin Amir 650 yılında bir ordusunu Horasan’a, diğer bir ordusunu da Sasani Kralı [[III. Yezdigirt]]’in peşinden Sistan’a doğru göndermiştir. Sasani Kralı’nın ele geçirilip öldürüldüğü bu sefer sonunda Arap orduları ilk defa Batı ve Kuzey Afganistan’ı, Baktria ve Herat’ı işgal etmişlerse de bölgede tamamen hakimiyet kuramamışlardır. Ancak [[Muaviye]] döneminde, 698 ve 700 yılında İslam orduları [[Kabil]]' i’i almak için saldırılarda bulunmuştur. 861 yılında Sistan’daki askeri güce komuta etmeye başlayan Yakub bin Leys komutasındaki [[Saffariler]], 867 yılında Kirman, Şiraz ve Herat’ı ele geçirdi. 871 yılında ise Belh, Toharistan ve Kabil bölgesinin yönetimi halife tarafından Yakub bin Leys’e verilmiştir. İran Platosu, Orta Asya ve Hindistan Alt Kıtası arasında bu üç istikamete bağlantı sağlayan stratejik özelliği ile Kabil Vadisi, yükselen İslamiyet dalgasına karşı uzun yıllar direniş merkezi olmuştur. Bu dönemde Orta Asya kökenli kavimlerin Afganistan’daki hakimiyetlerinin öne çıktığı görülmektedir.

sonunda 988 yılında Kabil ve civarını kendi hakimiyet alanına alarak [[Gazne Devleti]] topraklarına katmıştır. Taciklerin bir kolu olan [[Gurlular]] ile Behramşah’ın uzun süren mücadelesi Gaznelilerin aleyhine sonuçlanmış ve [[Gazne]], Gurlu beyi Alaaddin tarafından ele geçirilmiştir. Gurlular 1187 yılında [[Gazne Devleti]]' ni’ni tamamen ortadan kaldırmıştır. Ancak Gurluların Afganistan Platosu’nda kurmuş oldukları hakimiyet de uzun sürmemiştir. Gurlu ordusu 1204 yılında [[Harzemşahlar]] ve [[Karahitaylar]]' ın müşterek ordusuna karşı yapmış olduğu savaşta yenilmesinden sonra Gazne bir süre Gurlu ordusunda görevli Türk komutanların denetimine geçmiştir. Gazne, 1215 yılında [[Harzemşahlar]] tarafından ele geçirilmiş ve [[Gurlular]] dönemi Afganistan’da tamamen kapanmıştır. Harzemşahların egemenliğideegemenliği de uzun sürmemiş, [[Cengiz Han]] önderliğindeki [[Moğollar]] tarafından [[Gazne]], Kabil ve 1222 yılında [[Herat]] ele geçirildi. [[Ögeday]]’in ölümü ve Moğol İmparatorluğunun bölünmesi üzerine Afganistan, [[İlhanlılar]]ın yönetimine girmiştir.