Vikipedi

Kemalizm: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k 212.237.122.251 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Rapsar tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
47.747 değişiklik
+
1. satır:
{{Uzman}}
[[Dosya:AtatürkMustafa Kemal'in Samsun ziyareti.jpg|right|225px300px|thumb|[[Türkiye|Modern Türkiye]]'nin ve Kemalizm'in kurucusu [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemal Atatürk]]'ün, 22 Kasım 1930'da Samsun'u ziyareti.]]
'''Atatürkçülük''' ya da '''Kemalizm''', kelime anlamı olarak [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün düşüncelerinin ve görüşlerinin takipçisi olma anlamını içeren, [[Atatürk milliyetçiliği]]ne bağlı, belirli bir sınıf ve din desteğine ve kurallarına dayanmayan; akla ve bilime dayanan kurumları getirmeyi amaç edinen, [[Anti emperyalizm|anti-emperyalist]] ideoloji.<ref>Anıl Çeçen, Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili, TDK Yayını, Sayı 359, Kasım 1981, S. 299</ref><ref>Attilâ İlhan, Üç Atatürkçülük!, Milliyet, 22.06.1982</ref><ref>Bedia Akarsu, Atatürk'ün Özgün Görüşleri, Cumhuriyet, 10.11.1982</ref><ref>Avcıoğlu, Devrim ve "Demokrasi" Üzerine, S. 365</ref><ref>İbrahim Karaca, Atayol Dergisi, Sayı 4. İzmir 1982, S. 4</ref><ref>İlhan Selçuk, Bir Anı'dan Bir Anıt'a, S. 51</ref><ref>Mümtaz Soysal, Bez Resimler, Milliyet, 10.11.1979</ref><ref>Atatürk'e ve Atatürkçülük'e Yaklaşım, Cumhuriyet, 10.11. 1981</ref> Atatürkçü ideolojinin temellerini, Atatürk'ün düşünce ve uygulamalarıyla ortaya koyduğu amaçlar, [[:Kategori:Atatürk ilkeleri|ilke]]ler ve gerçekleştirdiği [[Atatürk İnkılapları|inkılaplar]] oluşturur. [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] de, [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)|anayasasında]] belirtildiği gibi, özellikleri ve uygulamalarıyla Atatürkçülük doğrultusunda hareket etmektedir.<ref>[[7 Kasım|07-11]][[1982|-1982]] tarihli ve 2709 sayılı [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası]] [http://www.tbmm.gov.tr/Anayasa.htm Başlangıç bölümü­ ve Birinci Kısım Madde 2]</ref>
 
Atatürkçülük, Türk halkının doğal karakterinden ve Türk vatanının sahip olduğu öz kaynaklardan, Türk tarihinden ve Türk insanının isteklerine çare bulma ihtiyacından doğmuştur. Bu sistem Türk Milleti'nimilletini bütün unsurları ile çağdaş ülkelerden daha ileri bir seviyeye çıkarma anlayış ve gayretlerinin bir sonucudur.<ref>Atatürk'ün Ekonomi Mucizesi Türk Ekonomisine Şok Tedavi, Dr. Tahir Tamer Kumkale 2005 - Pegasus Yayınları, ISBN 9789944326711 sayfa 105 - http://kumkale.net/yazi.asp?id=568</ref>
 
"''Atatürkçülük''"ün eş anlamlısı "''Kemalizm''" ise Türkiye'de 1930'larda kullanılmaya başlanmıştır. [[1934]]'te [[Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı]], [[Türk kültürü]] ve [[Türkiye Cumhuriyeti]]'ni tanıtmaya yönelik olarak ''[[La Turquie Kemaliste]]'' (''Kemalist Türkiye'') dergisini yayımlamaya başlamıştır.<ref>Dr. François Georgeon. (Çev: Prof. Dr. Niyazi Öktem) ''Kemalist Dönemde Türkiye'de Fransızca Yayın Yapan Basına Toplu Bir Bakış (1919-1938)'', Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 17, Cilt: VI, Mart 1990. [http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=853]</ref> Mustafa Kemal'in kurduğu bu düşünce sistemi, [[Cumhuriyet Halk Partisi (1935)|Cumhuriyet Halk Partisi]]’nin [[9 Mayıs]] [[1935]]’te toplanan IV. Kurultayı'nda kabul edilen 1935 Programı’na [Kamâl Atatürk ad ve soyadına atfen] "Kamâlizm" olarak geçmiştir.<ref>Prof. Dr. İsmet Giritli. ''Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi'', Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 37, Cilt: XIII, Mart 1997. [http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=691]</ref> 1953’teki 10. Kurultay’a kadar Kemalizm, parti programındaki yerini korumuş, bu tarihte kaldırılarak “Atatürk Yolu” kavramı getirilmiştir.<ref>Büyük Larousse, Gelişim Yay., 4. Cilt, sf.2507; Aktaran: Metin Aydoğan, Cumhuriyet Halk Partisi – 4 (1945-1980 Dönemi)</ref>
 
== Uygulaması ==
32. satır:
Özellikle [[Türk milliyetçiliği]]ni savunan kesimler için modern cumhuriyetin kurulmasındaki dil devrimi, tarih araştırmaları, milli kimlik bilinci ve ulus devlet yapısı gibi kazanımlar çok önemlidir. Milliyetçi kesimler için Atatürkçülük, Türk milliyetçiliğini esas alan bir düşünce sistemidir ve [[solculuk|sol]] bir pozisyonda nitelendirilemez. Milliyetçi gruplar, Atatürk'ün ölümünden sonra Atatürk'ün yolundan gidilmediğini ve [[Türkçülük]]- [[Turancılık]] gibi görüşlerin baskı altına alındığını ifade eder.
 
== Atatürkçülük ve Orduordu ==
Atatürk, asker kökenli bir siyasetçi ve önder olmasına rağmen ordunun siyasetten uzak durması gerektiğini savunmuş "ya üniforma ya siyaset" şeklinde net bir tavır ortaya koymuştur. Cumhurbaşkanı olduktan sonra, hep sivil kıyafet kullanmıştır.
 
Atatürkçü ideolojideki ordu anlayışı Türk ordusunun her müdahaleden sonra kışlasına çekilmesi ile de açıklanabilmektedir. Hiçbir askeri cunta Kemalizm'i ve Atatürk'ü yadsıyarak iktidarda kalamaz. Böyle bir ideolojik yadsımaya gidilmesi de ordunun desteğini keseceği için askeri yönetim olanaksızdır.
 
== Atatürkçülük ve Gençlikgençlik ==
Atatürk pek çok sözünde, Cumhuriyeti siyasal iktidarlara değil de gençliğe emanet ettiğini beyan etmiştir. Bunun en temel sebepleri gençlerin yeniliklere açık bireyler olması, köklü değişikliklerden korkmamaları, daha iyi bir yarın umut etmeleridir.
 
50. satır:
M. Kemal Atatürk'ün ve Atatürkçü ideolojinin gençliğe bakışı [[Bursa Nutku]] ve [[Gençliğe Hitabe]]si ile de anlaşılabilmektedir.
 
== Atatürkçülük ve Kadınkadın ==
Türk kadınının durumundaki iyileşmeler kısmen de olsa Atatürk'ten önce başlamıştır. Atatürk dönemi Türkiye'sinde ise hızlı bir gelişme kaydetmiştir. Kız çocuklarına ilk ve orta okula gitmesi izni 1858'de verilmişti. Ebe okulu, kız sanat okulu ve kız öğretmen okulu aynı dönemlerde açılmıştı. İlk kadın yazarlar, kadınlara yönelik ilk yayın organları yine o sıralarda açılmıştı. İlk kadın derneği ise savaş yaralılarına yardımcı olmak amacıyla 1867 yılında kuruldu. İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra, kadınların konumlarıyla ilgili bazı önemli gelişmeler daha görüldü. İlk kız lisesi, 1913 yılında İstanbul'da açıldı. Halide Edib Adıvar, Kadın Haklarını Savunma Derneği'ni (Müdafaa-i Hukuku Nisyan) kurdu. 1914'te bugünkü adıyla Kız Teknik Yüksek Öğretim Okulu öğretime başladı. 1921'de de, Fen ve Edebiyat Fakültelerinde kızlar erkek sınıflarına girdiler.
 
Kadının "vatandaş" sayılmasına bile karşı çıkan milletvekillerinin neredeyse çoğunlukta olduğu bir mecliste ve Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın içinde kadının ileri toplumlardaki gibi hak sahibi kılmak için ilk adımlar atılmıştı.<ref name="atk-1">Kemalizm Laiklik ve Demokrasi, Ahmet Taner Kışlalı</ref> Türk kadını 5 Aralık 1934'de seçme ve seçilme hakkına kavuştuğu zaman, demokrasinin beşiği sayılan Fransa ve İsviçre gibi ülkelerde kadınlar henüz bu haktan mahrumdular.
 
== Atatürkçülük ve Demokratikdemokratik Toplumculuktoplumculuk ==
Atatürk, [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nde uygulanan komünizmin üretim açısından getirdiği modeli yeterli görmediği gibi, birey hak ve özgürlüklerini, demokrasiyi içermemesini de kendi amaçlarına uygun bulmuyordu. Sovyet Devleti, sosyalizmin savunduğu değerleri eskiden olduğu gibi savunmuyordu. Demokrasi yerine diktatörlük, bireysel hak yerine ödevler geçiyordu. Bu yozlaşmayı Atatürk de görmüştü. İçte bir komünist örgütlenmeye de özellikle bu yüzden karşıydı; çünkü bunun "kayıtsız şartsız Rusya'ya bağlanma" anlamına geleceğini görüyordu. Böyle bir durum ise tam bağımsızlığı zedelerdi.
 
Fakat Atatürk'e sorulan Türkiye'ye komünizmi getirip getirmeyecekleri sorusuna ise Türkiye'de bir işçi sınıfının bulunmayışının komünizmin yerleşmesine engel teşkil ettiği ve uygulamanın şu an Türkiye'de çok zor olduğu cevabını vermiştir. Ayrıca Atatürk fikirsel olarak [[Türk milliyetçiliği]]ne ters ve Türksel değerlere uygun olmadığı için komünist sistemi [[Türk milleti]] ve [[Türkiye Cumhuriyeti]] açısından bir tehlike olarak addetmiştir.
 
== Atatürkçülük ve Sosyalizmsosyalizm ==
{{Ana madde|Marksizm ve Kemalizm}}
 
[[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] ile görüşmek üzere 1919'da [[Samsun]]'a gelen bir Sovyet Albayı, [[Havza|Havza'da]] Mustafa Kemal ile görüşür "Ne yapmak istiyorsunuz?" sorusunu Mustafa Kemal Paşa ''Bizim hedefimiz Devlet Sosyalizmidir'' yanıtını verir.<ref name="gbel2">Gizlenen Atatürk Belgeseli 8. Bölüm</ref>
 
== Atatürkçülük ve Komünizmkomünizm ==
[[Türkiye]]'de 1920 yılında [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|Türkiye Komünist Fırkası]] kurulmuştu. Bu parti Türkiye'deki ilk komünist partiydi. Partinin [[Komintern]]'e üyeliği kabul olmayınca parti dağılmıştı.
 
77. satır:
11. Cumhurbaşkanı [[Abdullah Gül]] tarafından Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu üyeliğine atanmış [[Mümtaz'er Türköne]] Aralık 2011 tarihinde ''Habertürk'' gazetesine vermiş olduğu röportajla Atatürkçülüğün 1960 darbesinden sonra icat edildiğini, darbenin, askeri vesayetin gerekçesi olarak ilan edildiğini söylemiştir. Türköne'ye göre darbeci ordu mensupları meşruiyet problemini ve gasp ettikleri iktidara dayanak bulmak için Atatürk'e sığınmışlardır, ve bu yüzden Atatürkçülük bir darbe ideolojisidir.<ref>[http://haber.gazetevatan.com/mumtazer-turkone-ataturkculuk-darbecilerin-ideolojisi/420104/1/Haber#.UEdg741mT91 Mümtazer Türköne Röportajı], Mümtazer Türköne.</ref>
 
== Kelime Kökenikökeni ==
1950 senesinden itibaren haberleri içeren ''Milliyet'' gazetesi internet arşivlerinde Kemalizm ve Atatürkçülük kelimelerine 1950 ve 1951 yıllarından itibaren rastlanmaktadır.<ref name="Mümtazer Türköne">[http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=atat%C3%BCrk%C3%A7%C3%BCl%C3%BCk&isAdv=false Milliyet Haber Arşivi], Ataturkculuk - Milliyet Haber Arşivi.</ref>
 
92. satır:
{{Türk konuları}}
 
[[Kategori:Mustafa Kemal Atatürk]]
[[Kategori:Atatürkçülük|*]]
[[Kategori:TürkMustafa milliyetçiliğiKemal Atatürk]]
[[Kategori:Siyasi ideolojiler]]
[[Kategori:Türkiye'deki siyasi hareketler]]
[[Kategori:SolTürk popülizmmilliyetçiliği]]
[[Kategori:Cumhuriyet Halk Partisi]]
[[Kategori:Türkiye'de laiklik]]
[[Kategori:Türkiye'deCumhuriyet sosyalizmHalk Partisi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kemalizm" sayfasından alınmıştır