Iğdır: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
109. satır:
=== Revan Hanlığı dönemi (1747–1828) ===
{{main|Revan Hanlığı}}
Iğdır ve çevresi 1747 yılında Aras boylarında kurulan hanlıklardan en güçlüsü olan [[Revan Hanlığı]]'nın sınırları içindeydi. Bu hanlığın döneminde Iğdır çevresindeki insanların refahı arttı. Yazın tarım ve hayvancılıkta gelişen bölge, kışın özellikle sosyal hayatta gelişme gösterdi. 19. yüzyılın başlarında yayılımcı bir politika izleyen [[Rusya]], 1826 yılından başlayarak Revan, Iğdır ve Nahçıvan'da egemenlik kuran Revan Hanlığı'yla şiddetli çarpışmalara girdi ve güçlü [[Ruslar|Rus]] ordusu karşısında direnemeyen hanlığın son hâkimi Hüseyin Ali Han, 1 Ekim 1827'de Revan Kalesi'ni, 22 Şubat 1828'de ise tüm hanlığı Ruslara teslim etti.<ref name="Onk">Karakoyunlu, Temmuz 2000, Karakoyunlu Kaymakamlığı Kültür Yayınları, Nizamettin Onk</ref>
 
=== Rus dönemi (Sürmeli Sancağı) (1828–1917) ===
Bölgeyi yönetimi altına almak isteyen Rusya buraya [[Ermeniler]]in yerleşmesini desteklemiş ve Ermeniler'i yerleştirdiği [[Revan]] şehrinin adını [[Erivan]] olarak değiştirmiştir. Ermeniler, [[Revan Hanlığı]]'nın toprakları üzerinde yeni Ermeni köyleri kurdular.<ref name="Ermeni">[http://www.eraren.org/eraren_test//index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik&IcerikNo=140 ERAREN Sovyetler Birliği'nin Ermeniler İçin Başlattıkları 'Anavatana Dönüş Projesi' makalesi]</ref>
 
1905 yılında Rusya'da çıkan ayaklanma, Çar [[II. Nikolay]]'ı [[meşrutiyet]] yönetimini ilan ettirmek zorunda bıraktı. Meclise Iğdır çevresinden 2 milletvekili ([[Ali Ekber Tufan]] ve Ali Mirza Bey) gitti. 1914 yılında [[I. Dünya Savaşı]] başladığında [[Enver Paşa]]'nın 100.000 kişilik bir orduyla yola çıksa da [[Sarıkamış Harekâtı|Sarıkamış Faciası]] sebebiyle herhangi bir ilerleme kaydedilememiştir. 1917'de patlak veren [[Ekim Devrimi|Rus İhtilali]], Iğdır ve çevresinde bir otorite boşluğu yarattı. Bu boşluktan dolayı Türkler ve Ermeniler anlaşarak Meleklili [[Ali Ekber Tufan]] başkanlığında 5 Ermeni ve 5 Türk'ten oluşan ''Iğdır İcra Komitesi'''ni 10 Mayıs 1917'de kurdular. Ermenilerin Mart 1918'de [[Bakü]]'ye saldırması üzerine baş gösteren anlaşmazlıklardan ötürü Ermeniler komiteden istifa etti.Hükumet konağı Iğdır merkezinden Melekli'ye taşındı<ref name="Tufan">Hacı Ekber Tufan'ın Anıları, Nizamettin Onk</ref> Şu an Iğdır'a bağlı bir belde olan ama o yıllarda bir köy olan [[Melekli, Iğdır|Melekli]]'ye taşınan hükumetin ihtiyaçlarını [[Kaçardoğanşalı, Karakoyunlu|Kaçardoğanşalı]] köyünden Abbasoğlu Süleyman ve Iğdırmavalı Meşedi Tüccar Abbas Vurgun karşılıyordu.Başkent Melekli olmak üzere, Tuzluca, Aralık,Şerur, Vedibasar, Zengibasar ve Serdarabad'ı kapasayacak şekilde [[Iğdır MilliMillî Cumhuriyeti]] ilan edildi.Başkanlığına Ali Ekber Tufan getirilen bu Cumhuriyet, Osmanlı Devleti Ve Bolşevik Rusya tarafından tanınan Mavera-i Kafkasya Cumhuriyeti (SEYM)Meclisi tarafından tanındı.Bu sebeple Iğdır Cumhuriyeti, 'Bağımsız İlk Türk Cumhuriyeti' olmuştur.<br />
Ermeni milislerin saldırılarının artmaya başlaması üzerine işbirliği halinde olan Iğdır, Melekli; Karakoyunlu, Aralık ve [[Masis, Ermenistan|Zengibasar]]'dan oluşan bir ordu kuruldu.<ref name="Onk"/> Kafkasya'da Türk Halklarını silahlandırmak adına yapılan gizli Tiflis Türk Kurultayına katılan Ali Ekber Tufan, Iğdır halkı üzerinde oluşan soykırım endişelerini belirterek [[Mehmed Emin Resulzade]]'nin yardımlarıyla temin ettiği silahları Iğdır'a ulaştırmıştır.Silahlandırılan Iğdır MilliMillî Cumhuriyeti Kuvvetlerine, [[Kazım Karabekir]]'in talep üzerine gönderdiği, içinde Şehit Çankırılı Mehmet Çavuş'unda bulunduğu bir manga eğitim veriyordu.
 
[[Drastamat Kanayan]] Liderliğindeki Ermeni milislerin ilk ciddi saldırısı Aralık 1919'da başladı. Bunun üzerine Iğdır'da en kalabalık birliği melekli olmak üzere Vedibasar'dan Abbas Kulu Bey 2000, Tuzluca'dan Şamil Ayrım 300, Aralık’tan Merdanoğlu Kurban Ali,Meşhedi Bilal Toksöz, Ali Abuzeroğlu, Gani Hacı Muharremoğlu, Settar Hasanoğlu 100’er kişi, Muhtar Bey (Amarat’tan)200, Aşiret Kuvvetleri olarak Ağrı Dağı eteklerinden Hamid Güneş 300 Ali Mirza Bey 300, Hacı Mirza Bey'in 150'si atlı olan 1.500 Yardımcı Kuvvet olarak Nahçıvan'dan Kelbi Ali Han 3000 kişilik ordusu Ermenilerle çatışmaya başladı.<br />
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Iğdır" sayfasından alınmıştır