Sadun Aren: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Kaldırıldı: Kategori:Türk siyasetçiler (Katalitik) |
düzeltme AWB ile |
||
1. satır:
[[Dosya:Sadun Aren.jpg|framed|right|S. Aren]]
'''İbrahim Sadun Aren''' (d. [[1922]] [[Erzurum]] – ö. [[8 Mart]] [[2008]] [[Ankara]]), [[İktisat]] profesörü, siyaset adamı.
== Hayatı ==
=== Gençliği ===
Sadun Aren, 1922 yılında doğdu. Annesi, Mevlevi tarikatına mensup olduğu için çocukken Kuran öğrensin diye onu mahalle mektebine gönderdi. Kendi söylemiyle 'ilk toplumsal eylemini' 16 yaşında yaptı;
{{Cquote|1938'de Eskişehir'de lise 10. sınıftaydım. Atatürk öldü. Arkadaşlarla 'Ne yapalım' diye düşündük. Kahvelerde plaklar, şarkılar çalıyordu. 'Önce bunları susturalım' dedik, kimse itiraz etmedi, yayını kestiler. Sonra sinemalara gidip herkesi dışarıya çıkardık.<ref name=Radikal>{{haber kaynağı|soyadı=Başaran|ad=Rıfat|başlık=Eski tüfeklerden Sadun Aren öldü|url=http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=249648|erişimtarihi=29 Aralık 2013|gazete=Radikal|tarih=09 Mart 2008}}</ref>}}
1940'ta [[Eskişehir Lisesi]]'ni, 1944'te [[Siyasal Bilgiler Okulu]]'nu bitirdi. 1945'te aynı okulda asistan, 1950'de doçent oldu. 1951'de [[İngiltere]]'ye gönderildi. 1956'da ülkeye dönünce siyasi bir davadan yargılandı, beraat etti. 1957'de profesör oldu. Eylül 1960'ta [[Devlet Planlama Teşkilatı]]'nda danışmanlığa getirildi. 1962'ye kadar bu görevde kaldı. [[Sosyalist Kültür Derneği]]'nin kurucuları arasında yer aldı.
=== Türkiye İşçi Partisi yılları ===
Sadun Aren [[Türkiye İşçi Partisi|TİP]]'in kuruluşuyla birlikte partiye girdi ve parti yönetiminde görev aldı.
TİP, [[1965 Türkiye genel seçimleri|1965 seçimlerinde]] yüzde 3 oy oranıyla TBMM'de 14 milletvekilliği ve bir senatörlük sandalye kazandı. Prof. Aren de Mehmet Ali Aybar ve [[Çetin Altan]] ile birlikte İstanbul'dan milletvekili oldu. 1965 seçimlerinde uygulanan "Milli Bakiye Sistemi" sayesinde meclise 14 milletvekiliyle giren TİP, parlamentoda güçlü bir muhalefet sergiledi. Çetin Altan'ın TBMM'de "Nâzım Hikmet, Türkiye'nin en büyük şairidir" demesi üzerine çıkan kavgada, Sadun Aren ve Çetin Altan meclis çatısı altında Adalet Partisi'ne üye milletvekillerinin linç girişimine maruz kaldılar<ref name=Aydınlık>{{haber kaynağı|soyadı=Koç|ad=Yıldırım|başlık=Meclis’te TİP’lileri linç girişimi (1968)|url=http://www.aydinlikgazete.com/yazarlar/yildirim-koc/5804-yildirim-koc-mecliste-tplileri-linc-giriimi-1968.html|erişimtarihi=29 Aralık 2013|gazete=Aydınlık|tarih=26 Kasım 2011}}</ref>.
1968'de [[Sovyetler Birliği]], [[Varşova Paktı]]'ndan kopmaya çalışan Çekoslovakya'yı tanklarıyla işgal etti. Çekoslovakya'da [[Prag Baharı]] diye adlandırılan bağımsızlık arayışının askeri yöntemlerle [[Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'yı İşgali|bastırılması]], dünyadaki pek çok sosyalist partide olduğu gibi TİP içinde de bölünmelere yol açtı. Özgürlükçü ve bağımsızlık yanlısı [[Mehmet Ali Aybar]] işgali kınarken, TİP'in etkili isimleri olan [[Behice Boran]] ve Sadun Aren işgali olumladılar<ref name="Sabah Gazetesi">{{haber kaynağı|soyadı=Kahraman|ad=Hasan Bülent|başlık=Yanlışlıklar tarihi ve Sadun Aren|url=http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/kahraman/2008/03/15/Yanlisliklar_tarihi_ve_Sadun_Aren|erişimtarihi=29 Aralık 2013|gazete=Sabah|tarih=15 Mart 2008}}</ref>.
20. satır:
=== 12 Mart dönemi ===
Aren, 12 Mart askeri darbesinden sonra gözaltına alınarak Yıldırım Bölge'ye götürüldü. Bir hafta sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak Mamak Askeri Cezaevi'ne gönderildi. Tutukluyken mide kanaması geçirerek Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ne kaldırıldı. Bu arada TCK'nın 141/1 maddesi gereği yargılandığı dava da sürmekteydi. 1972'de dava karara bağlandı ve 12 yıl 5 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. Türkiye İşçi Partisi yöneticisi diğer arkadaşlarıyla birlikte cezasının geri kalan kısmını çekmek üzere Niğde Cezaevi'ne gönderildi. 1974'te çıkan genel aftan yararlanarak tahliye oldu. Cezaevindeyken Marksizm ve üniversitede okutulan ekonomiyi anlatan bir kitap üzerinde çalışmaya başladı. Bu kitap daha sonraki tutuklanması için gerekçe oldu<ref name=Bianet>{{Web kaynağı | soyadı = Karaca | ad = Ekin | başlık = Sadun Aren'in Özgeçmişi | url = http://bianet.org/bianet/siyaset/105448-sadun-arenin-ozgecmisi | yayıncı = Bianet | erişimtarihi = 29 Aralık 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131231000008/http://bianet.org/bianet/siyaset/105448-sadun-arenin-ozgecmisi | arşivtarihi = 31 Aralık 2013}}</ref>.
1974 affıyla serbest bırakıldıktan sonra [[DİSK]]'te görev aldı. Bu dönemde [[Politika (gazete)|Politika]] gazetesinde yazdı.
=== 12 Eylül darbesi ===
Sadun Aren [[12 Eylül]] döneminde, önce ders notları ''([[Marksist]] içerikli denilerek)'' sonra [[DİSK]]'te görev alması nedeniyle tutuklandı. 1984'te tahliye oldu.
Tahliyesinden sonra yeniden fakülteye dönmesine izin verilmedi. Çeşitli konferanslara ve seminerlere katıldı. 1976'da İstanbul'a giderek DİSK'e danışman oldu. 1977’de yeniden Ankara'ya döndü. Yeni kurulan DİSK Araştırma Enstitüsü'nün başına geçti. 12 Eylül 1980 darbesi ile enstitü kapanana kadar bu görevi yürüttü.
Sadun Aren, Nisan 1981'de tekrar gözaltına alınarak 1. Şube'ye götürüldü. 15 gün burada kaldıktan sonra önce İstanbul Metris'e, oradan Selimiye Cezaevi'ne gönderildi, çıktığı mahkemece tahliye edildi. 1982'de yeniden tutuklandı ve Mamak Askeri Cezaevi'ne gönderildi. Buradan da avukatlarının talebi üzerine kendi durumundaki tutukluların bulunduğu Dil Okulu'na gönderildi. Niğde Cezaevi'nde yazdığı kitabı nedeniyle açılan davadan beraat etti ancak DİSK davası sürdüğünden yeniden Metris Cezaevi'ne gönderildi. 1984 yılında diğer DİSK davası sanıkları ile birlikte tahliye edildi. Bu arada [[Barış Davası|Türkiye Barış Derneği]] dolayısıyla da hakkında dava açıldı ancak o davadan beraat etti.
=== 90'lar ve yeniden siyasal mücadele ===
53. satır:
==Kaynakça==
{{Kaynakça|2}}
[[Kategori:Türk sendikacılar]]
| |||