Vikipedi

Kültür Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği
Ahmet Turhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
65.955 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Red Guards.jpg|175px|thumb|right|Çin Kültür Devrimi sırasında [[maoist]] [[Kızıl Muhafızlar (Çin)|Kızıl Muhafızlar]]'ı resmeden bir propaganda posteri, 1971]]
'''Büyük Proleter Kültür Devrimi''' ya da kısaca '''Kültür Devrimi''' ([[Pinyin]]: '''Wuchanjieji Wenhua Dageming'''), [[Çin Komünist Partisi]] başkanıGenel Sekreteri [[Mao Zedong]]'un iktidardaki son 10 yılı içinde ([[1966]]-[[1976]]) [[Çin Devrimi]]'nin ruhunu yeniden canlandırmak için başlattığı hareket.<ref name="Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/146249/Cultural-Revolution "Cultural Revolution."] Britannica.com. Erişim: 10 Kasım 2014.</ref> [[Çin Halk Cumhuriyeti|Çin]]'in [[Sovyet]] modelini benimseyeceğinden ve kendisinin Çin tarihinde alacağı yerden endişe eden Mao, Çin'de atılan bazı tarihi adımları geri döndürmek için benzeri görülmemiş bir çaba sarfederken, pek çok şehri kargaşa ortamına terketti.<ref name="Britannica"/>
 
==Hakkında==
1960'ların başlarında [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]] ile [[Çin Halk Cumhuriyeti|Çin]] arasında ortaya çıkan gerginlikler sırasında [[Bolşevik Devrimi]]'nin amacından uzaklaştığı kanısına varan Mao, [[Çin]]'in de aynı yolu izlemesinden çekiniyordu. Mao'yu Kültür Devrimi'ni başlatmaya yönelten bir başka neden de bir kısım arkadaşlarının [[Büyük Atılım]]'ın neden olduğu ekonomik çöküntüden kurtulmak amacıyla uyguladıkları programlara karşı duyduğu kuşkuydu.
[[Sovyetler Birliği]]'nde [[Nikita Kruşçev]]'in [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri]] olmasının ardından, daha önceki genel sekreter olan [[Stalin]]'i açıktan kınaması ve [[Marksist-Leninist]] ilkeleri "yumuşatır" görünmesi [[Çin Komünist Partisi]] ileri gelenlerinden bazılarına ilham ve cesaret vermişti. Bununla paralel olarak çıkan [[Çin-Sovyet ayrılığı]] sonucu ÇKP'nin bölünmesi ve bilhassa devlet başkanı Liu Şao Çi ve Pekin belediye başkanı Peng Çen'in muhalefete geçmesi Mao önderliğindeki kanadı endişelendirmişti. Çin'deki durumların [[Bolşevik Devrimi]]'nin amacından uzaklaştığı kanısına varan Mao ve ekini, ülkesinin aynı yolu izlemesinin son derece tehlikeli olduğunu belirtmiş ve bu durumla mücadele etmeye başlamıştır. Bu kanatta önder isimlerden biri olan Savunma Bakanı [[Lin Piao]], çeşitli broşürler ve makaleler yayınlayarak "Çinli revizyonistler" olarak tanımladığı bu kişileri kıyasıya eleştirmiş ve orduda bu görüşte olanları tasfiye etmiştir.<ref name=Hacaoglu>Hacaoğlu, Y. Günümüzde Çin, Ufuk Ajansı Yayınları, No 3, Ankara, 1973, s. 36-37.</ref>
 
Mao Zedong ve ekibi, SSCB'de var olduğunu iddia ettiği "bürokratik komünizm" anlayışının Çin'deki varlığını bitirmek amacıyla, 1966'dan 1976 yılına kadar sürecek olan Çin Kültür Devrimi'ni başlattığını duyurdu. Bu dönemde bütün okullar ve üniversiteler, radikal bir şekilde komünizm savunucusu [[Kızıl Muhafızlar (Çin)|Kızıl Muhafızlar]] aracılığıyla Mao'nun bildirilerini takip edecek şekilde organize edilmiştir. Bu örgütlenmede [[Lin Piao]] büyük rol üstlenmiştir. Bu örgütlenmeyle birlikte opera, tiyatro vb. kültür etkinliklerinde eski ve klasik eserler yasaklanmış, sadece "devrimci" eserlerin yer alması sağlanmıştır. Başlangıçta kültür ve sanat alanında bir reform olarak ortaya atılan Kültür Devrimi fikri, partideki tasfiyeler ve ordudaki hareketlerle genel bir siyasi hamleye dönüşmüştür. Bu kapsamda Çinli gençler üniversiteleri, kütüphaneleri, müzeleri basıp "eski toplumu" ve "eski alışkanlıkları" temsil eden eserleri tahrip etmişler, birçok ibadet yerini ateşe vermişler, mağazaları işgal edip buraları artık halk adına yöneteceklerini ilan etmişlerdir.<ref>Hacaoğlu, Y, s. 37.</ref> Alman yazar [[Jürgen Dennert]] gördüklerinin bir bölümü şu şekilde aktarmıştır;<ref>Hacaoğlu, Y, s. 38.</ref>
Mao, şehirli gençleri [[Kızıl Muhafızlar]] adıyla kurduğu organizasyona katılmaya teşvik etti ve güvenlik güçlerine Kızıl Muhafızlar'a müdahale etmemelerini emretti.<ref name="Britannica"/> Mao gençlere devrim eğitimi vermeyi planlıyordu ancak hareket kısa zamanda kontrolden çıktı ve kendi içinde mücadelelere başladı.<ref name="Britannica"/>
 
{{cquote|"Tercümanım Lo, beni Pekin'deki "Uyuyan Buda" heykeline götürdü. Dünya tarafından değeri biçilemeyen tarihi heykel, Kızıl Muhafızlar tarafından parçalanmıştı. Heykellerin üstünde ve duvarlarda, Kızıl Muhafızlar tarafından asılmış pankartlarda şu satırlar okunuyordu: "Eski dünyaya lanet olsun", "Geçmişi hatırlatan her şeye lanet olsun, "Feodalizmi ve burjuvazizmi hatırlatan herşeyi tahrip edin". ... Şehrin caddelerinde kamyonları doldurmuş bir şekilde dolaşan gençler, devrim şarkıları söylüyorlardı. Şehirde her şey değişmişti. Sokakların isimleri, mağazaların tabelaları. Mesela "Altın sükunet" caddesine "Anti-emperyalizm caddesi adı verilmişti. Sonra 8-10 yaşlarındaki çocuklardan oluşan bir grup gördüm. Ellerinde kızıl bayraklar, avazları çıktığı kadar geçmişe lanet ediyorlardı."}}
Mao'nun ölümüyle birlikte sona eren Kültür Devrimi'nin bir neslin eğitimsiz kalması, halkın gruplaşması, milyonlarca insanın işinden ve konumundan olması ve ekonomik yavaşlama gibi çok ciddi sonuçları oldu.<ref name="Britannica"/>▼
 
Mao, şehirli gençleri [[Kızıl Muhafızlar]] adıyla kurulan organizasyona katılmaya teşvik etmiş ve güvenlik güçlerine Kızıl Muhafızlar'a müdahale etmemelerini emretmiştir.<ref name="Britannica"/> "Devrimci şiddet" adı verilen yöntemin kullanıldığı bu dönemde, Kızıl Muhafızlar arasında bir hiyerarşi veya herhangi bir liderlik durumu bulunmadığından dolayı, zaman zaman çeşitli fraksiyonlar ortaya çıkmış ve Çin'in bazı bölgelerinde [[iç savaş]]a varan durumlar baş göstermiştir. Bunu gören Mao, Kızıl Muhafızlar arasında ortaya çıkan hizipleri bastırmak; Kızıl Muhafızları yeniden Çin Komünist Partisi çerçevesinde bir araya getirme kararı almıştır.<ref>The Columbia Encyclopedia, Fifth Edition. Kolombiya Üniversitesi Yayınları, 1993. s. 696.</ref>
 
▲Geniş halk kitlelerinin radikal değişimini hedef alan Çin Kültür Devrimi, Çin Halk Cumhuriyeti'nin hem SSCB hem de [[Batı Bloku]] ile ilişkileri olumsuz yönde etkilemiştir. Mao'nun ölümüyle birlikte sona eren Kültür Devrimi'nin, batılı yazarlara göre bir neslin eğitimsiz kalması, halkın gruplaşması, milyonlarca insanın işinden ve konumundan olması ve ekonomik yavaşlama gibi çok ciddi sonuçları olduolmuştur.<ref name="Britannica"/>
 
==Ayrıca bakınız==
Satır 15 ⟶ 20:
{{Kaynakça}}
 
{{Marksist Komünist deyişbilim}}
== Dış bağlantılar ==▼
* [https://www.youtube.com/watch?v=GDgM_V_kqyo 50. yıl dönümünde Çin Kültür Devrimi], [[BBC Türkçe]]▼
 
{{Soğuk Savaş}}
 
▲== Dış bağlantılar ==
{{Çin-tarihi-taslak}}
▲* [https://www.youtube.com/watch?v=GDgM_V_kqyo 50. yıl dönümünde Çin Kültür Devrimi], [[BBC Türkçe]]
 
[[Kategori:Çin Kültür Devrimi| ]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kültür_Devrimi" sayfasından alınmıştır