Gıda: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kibele (mesaj | katkılar)
düzeltme AWB ile
15. satır:
== Yiyecek grupları ==
 
On dokuzuncu asırdan beri gıdaların üç tip moleküler grup ihtiva ettiği bilinmektedir: [[Karbonhidratlar]], [[yağlar]] ve [[proteinler]].
 
İnsan ve hayvan dokularının yapısına giren ve diyette mutlaka bulunması gereken bazı maddeler şunlardır: Bazı [[aminoasitler]] (arginin, histidin, lösin, lizin, fenilalanin gibi), araşidonik asit ve linoleik asit gibi [[yağ asitleri]], [[şekerler]], [[vitaminler]], [[mineraller]] ([[kalsiyum]], [[klor]], [[kobalt]], [[bakır]], [[demir]], [[flor]], [[iyot]] vb.) ve [[su]].
 
Nebati dokular genellikle karbonhidratlardan, hayvani dokular ise proteinler ve kısmen de yağlardan zengindirler. Bir [[elma]] % 15 karbonhidrat, % 0,8 protein, % 0,4 yağ, % 0,4 mineral ve % 83,4 su ihtiva eder. Buna karşılık bir parça yağsız ette karbonhidrat hiç yoktur. Fakat % 19 protein, % 14 yağ, % 1 mineral ve % 66 su bulunur.
 
=== [[Baklagiller]] ===
25. satır:
 
=== Şeker bitkileri ===
Şeker küçük moleküllü bir karbonhidrattır ve birçok bitkide bulunur. Fakat şeker elde etmek için özellikle şekerpancarı ve şekerkamışından istifade edilir. Şekerkamışı tropikal ve yarı tropikal iklimlerde yetişir ve % 7-20 oranında şeker ihtiva eder. Şekerpancarı ise ılıman iklimlerde yetişir ve ortalama % 17 şeker ihtiva eder.
 
=== Meyveler ve kabuklu yemişler ===
Meyvelerin bir kısmı [[ağaç]]larda yetişmektedir ([[elma]], [[armut]], [[kiraz]], [[vişne]], [[şeftali]], [[erik]] ve birçok benzerleri). Meyvelerin bir kısmı da doğrudan toprak üzerinde yetişir ([[kavun]], [[karpuz]] ve [[çilek]] gibi).
 
Meyveler karbonhidrat, vitamin ve mineral yönünden; kabuklu yemişler ise ([[fıstık]], [[fındık]], [[ceviz]], [[badem]]) yağ ve protein bakımından zengindirler.
 
=== Hayvani kaynaklı gıdalar ===
Bunların en önemlileri [[et]], [[süt]] ve [[yumurta]] olup, yüksek oranda protein bulunduran kıymetli gıdalardır. Et kaynağı olarak [[büyükbaş hayvanlar|büyükbaş]] ve [[küçükbaş hayvanlar]], [[balık]], kümes hayvanları ve av hayvanları sayılabilir.
 
Beslenmede önemli bir yer tutan süt ve mamülleri, [[protein]], [[yağ]], [[karbonhidrat]], [[kalsiyum]], [[fosfor]], [[potasyum]], [[sodyum]], [[vitamin]]ler ihtiva etmektedir.
43. satır:
== Yeni gıda kaynakları ==
 
Dünya nüfusunun hızla artması, dünyanın birçok yerlerinde beslenme bozukluklarının yaygınlaşması, bilim adamlarını [[sentetik]] protein ve diğer besin maddeleri üzerinde çalışmaya sevk etti.
 
=== Protein konsantreleri ===
Bunlar değişik bitki ve hayvani kaynaklardan geliştirilmiştir. Protein konsantresi yapımında iki basamak vardır. İlkinde bitki materyalinden protein, yağ ve [[pigment]]ler alınır. İkinci basamakta yağ ve pigmentler proteinlerden ayrılır.
 
Mikroorganizmalar aynı zamanda protein konsantreleri üretiminde önemli olabilir. [[Bira]] [[maya]]sı uzun zamandan beri iyi bir protein kaynağı olarak bilinmektedir. Bilim adamları petrol hidrokarbonları ve sanayi artıkları zemininde protein üretebilmek için birçok yollar gerçekleştirmişlerdir.
 
=== Sentetik protein kaynakları ===
55. satır:
=== Yiyecek Festivalleri ===
 
Yemek festivalleri, ana teması yemek ya da yerel bir ürün olan ve her yıl aynı zaman diliminde gerçekleştirilen festivallerdir. Yemek festivallerinin binlerce yıllık tarihine bakıldığında ana amacının bereketli geçen hasat zamanını, sonbahar ekinoksunu ve toprak ananın verdiklerini kutlamak ve şükretmek olduğu görülür.
 
'''<small>* Maine Istakoz Festivali, Rockland</small>'''
71. satır:
'''<small>* Yuma Marul Günleri, Yuma, Arizona</small>'''
 
Her sene 23-25 Ocak arasında düzenlenen festivalde katılımcılar marullarla bowling oynamakta, yemek yapma yarışı düzenlenmekte, dünyanın en büyük salatasını yapan ekibe ödül verilmektedir. Kuzey Amerika’nın kış sebze üretimini %90 oranında karşılayan Yuma için marul neredeyse kutsal bir yiyecek.
 
'''<small>* Waikiki Konserve Jambon Festivali, Hawaii</small>'''
 
Her sene 25 Nisan’da düzenlenen festivalde yapılan yemekler Hawaii’nin kar amacı gütmeyen en büyük kuruluşu Hawaii Yemek Bankası’na gönderilip evsizlere dağıtılmaktadır. Gün boyunca sokaklarda dolaşıp dans eden Mr. ve Miss Konserveler ve Hula dansçıları festival havasını herkese soluturken Hawaii’nin en iyi şefleri de konserve domuz jambonlarla yeni tarifler hazırlar.
 
'''<small>* Boğa Billuru Yeme Festivali, Clinton, Montana</small>'''
83. satır:
'''<small>* Gilroy Sarımsak Festivali, Kaliforniya</small>'''
 
24-26 Temmuz tarihleri arasında sarımsağın ana yurdu Gilroy’da yapılan festivale her sene 100.000’den fazla kişi katılmakta ve 2,5 ton sarımsak üretilmektedir. Sarımsağın dondurmada ve içeceklerde bile kullanıldığı festival büyük ilgi görmekte.
 
'''<small>* Harvard Süt Günleri, Harvard, Illinois</small>'''
119. satır:
'''<small>* Carnival at Vilanova i La Geltrú (Şeker Atma Kavgası), Vilanova i La Geltrú</small>'''
 
Her yıl 17 Şubat’ta düzenlenen şeker atma kavgası gününde tüm pastaneler çocuklara bedava tart dağıtırlar. Bir günde ortalama 90.000 &nbsp;kg şeker tüketilen bu gün sokakların şeker içinde kaldığı ve çocukların en tatlı anılarından biri olduğu şüphesiz.
 
'''<small>* İtalya Truffle Festivali, Alba</small>'''
127. satır:
'''<small>* Ivrea Portakal Festivali, Ivrea</small>'''
 
25-28 Şubat tarihleri arasında düzenlenen festivalin tarihi, 12. yy’a dek uzanmakta. O dönemde geçit törenlerini balkondan izleyen genç kızların erkeklerin ilgisini çekmek için camlarından attıkları portakallar, bugün portakal savaşı olarak festival şekline bürünmüş durumda.
 
'''<small>* Festa del Riso, Villimpenta</small>'''
 
Her mayıs ayının son pazar günü düzenlenen festivalde İtalyan mutfağının ünlü yemeği risotto yerine pilota denen bir pilav yapılmaktadır. Amaç ise pirinç ekimi zamanını kutlamak.
 
'''<small>* Eurochocolate, Perugia</small>'''
149. satır:
'''<small>* Hokitika Vahşi Yaşam Yemek Festivali</small>'''
 
Bütün ülkede kutlanan festivalde “Saksağan turtası”, “Dağ İstiridyesi” gibi vahşi yaşamdan yapılan yemekler bulunmaktadır.
 
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gıda" sayfasından alınmıştır