Öğrenci andı (Türkiye)
Öğrenci andı ya da Andımız, Türkiye'deki ilköğretim okullarında 1933-2013 yılları arasında her sabah öğrencilere bir tören ile okutulmuş olan bağlılık yeminidir.
| ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Türkiye Cumhuriyeti'nde ulus devletin değerlerinin vatandaşlara aktarılması ve içselleştirilmesinin bir aracı olarak işlev görmüştür. Metin, 1933 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından yazıldı. İlk defa 1933 yılının 23 Nisan kutlamaları sırasında bizzat kendisi tarafından Ankara'da bir törende toplanan çocuklara hep bir ağızdan söylettirildi.
Türkiye'de bu yemin metninin bir tören ile öğrencilere okutulması, ulusal değerleri yücelten bir eğitim anlayışının bir parçası olarak değerlendirilmiştir.[1] Öğrenci andı, KKTC'de devletin kuruluşundan beri okutulmaya devam edilmektedir.[2]
Tarihçesi değiştir
Dönemin Millî Eğitim Bakanı, Reşit Galip, Türkiye Cumhuriyeti 10. yılını doldururken 23 Nisan 1933 sabahı çocuklarına kendi yazdığı bir andı okutmuş ve o gün Çocuk Haftası'nı açılış konuşmasında da bu metni tekrar ederek şunları söylemişti:[1][3]
| “ | Çocuklar, güzel yüzlü Türk yavruları, Büyük Millet Kurultayının Gazi babanızın eliyle açıldığı gündür. Bunu bayram edinmeniz, ey Türk çocukları, öz kurultayın açıldığı, öz devletin kurulduğu günü kendi bayramınız için seçmeniz ne mutlu buluş!... Büyük Türk yarınının yapıcıları arasına girmek için şimdiden hazırlanan güzel çocuklar, daima kulağınızda çınlasın ki çalışkan olmayan Türk sayılmaz, ahlaklı olmayan Türk olamaz. Şimdiden bağırarak söylüyorum ki sizlerden çalışmayanlar, iyi yetişmeğe kulak asmayanlar bizim yarınki düşmanlarımızdır. Budunlar içinde bir ve eşsiz Türkün güzel çocukları, Türklüğün büyük yarını sizin görünüşte mini mini dayanıksız, fakat hakikatte sağlam ve dayanıklı omuzlarınızdadır. Bunu düşünün bilin, anlayın ve bir an bile unutmayın.
Size bütün şu işi veriyorum, bayramınız biter bitmez mekteplerinize döndüğünüz ilk günden başlayarak birinci derse girdiğiniz zaman sınıflarınızda hep birden ve her gün şu sözleri tekrarlayacaksınız: Türküm, doğruyum, çalışkanım. / Yasam: Küçükleri korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, budunumu özümden çok sevmektir. / Ülküm: Yükselmek, ileri gitmektir. / Varlığım Türk varlığına armağan olsun. |
„ |
Afet İnan’ın aktardığına göre, bu nutuk 24 Nisan 1933 tarihli Hâkimiyet-i Milliye gazetesi baş sayfasında "Türk Çocuğu Yasası" başlığıyla haber oldu.[1] "Öğrenci Andı" olarak bilinen metin, bu konuşmanın ardından Bakanlıkça yayımlanan bir genelge ile Cumhuriyet'in 10. yılından başlayarak okullarda sürekli hep bir ağızdan okutuldu. Öğrenci Andı'nın amacı, anlamı ve öğrencilere nasıl kavratılacağı 18 Mayıs 1933 tarih ve 1749/42 sayılı “Talebenin Her Gün Tekrar Edeceği İbare Hakkında" başlıklı Bakanlık genelgesinde açıklandı ve genelge ilkokullar yönetmeliğinde yer aldı. Metin, 1972 ve 1997 yılında çeşitli değişikliklere uğradı.
Reşit Galip'in metni hazırlarken, daha önce okul kitaplarında yazılmış olan metinlerden etkilenmiş olduğu düşünülür.[1] Metin, Reşit Galip’in sivil vatandaş idealinden uzaklaşan ve II. Dünya Savaşı'nın ortamına uygun olan "asker vatandaş" yetiştirme idealini gösterir.[1] Genel olarak milliyetçi bir metin sayılan ant, çeşitli kesimlerce faşist yorumlar içeren bir ant olarak nitelendirilmiştir.[4][5][6]
Çözüm süreci kapsamında yapılan yasal değişikliklerle, 2013'te Türkiye'de okullarda okunması uygulamasına son verildi.[7][8] Türk Eğitim Sendikasının uygulamanın sonlandırılmasına ilişkin olarak Danıştay'da açtığı davanın sonucunda Danıştay 8. Dairesi, 2018 yılında oy çokluğuyla aldığı kararda, andı yürürlükten kaldıran düzenlemenin iptaline karar verdi.[9] Ancak bu karar, yürütme tarafından uygulamaya alınmadı.[10] Millî Eğitim Bakanlığı, kararı temyiz etti ve dosya Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna geldi. Kurul, 13 Mart 2021'de itirazı oy çokluğuyla kabul ederek, Danıştay 8. Dairesinin yönetmeliği iptal eden kararını kaldırdı.[11]
Metni değiştir
ANDIMIZ
1933
- Türk'üm, doğruyum, çalışkanım.
- Yasam, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, budunumu özümden çok sevmektir.
- Ülküm, yükselmek, ileri gitmektir.
- Varlığım Türk varlığına armağan olsun.
1972
- Türk'üm, doğruyum, çalışkanım.
- Yasam, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir.
- Ülküm yükselmek, ileri gitmektir.
- Varlığım Türk varlığına armağan olsun.
- Ey bu günümüzü sağlayan, Ulu Atatürk: açtığın yolda,
- kurduğun ülküde, gösterdiğin amaçta hiç durmadan yürüyeceğime ant içerim.
- Ne mutlu Türk'üm diyene.
1997
- Türk'üm, doğruyum, çalışkanım,
- İlkem: küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir.
- Ülküm: yükselmek, ileri gitmektir.
- Ey Büyük Atatürk!
- Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim.
- Varlığım Türk varlığına armağan olsun.
- Ne mutlu Türk'üm diyene!
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e Kartal, Sadık. "Türkiye Cumhuriyeti'nin Eğitim İdeolojisi ve "Andımız" Metni". Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt 6 Sayı 12, Yıl 2019. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
- ^ Sefa Karahasan (1 Şubat 2020). "Afrika kökenli Kelvin'in okuduğu 'Andımız' büyük alkış aldı". Hürriyet. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021.
- ^ Turan, Şerafettin. "Dr. Reşit Galip'in Atatürk'e Yakınmaları". Tarih Araştırmaları Dergisi Cilt 25, Sayı 39 Yıl 2006. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
- ^ "'Andımız faşist bir zihniyetin yansıması'". Milliyet.com.tr. 3 Ekim 2013. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ ""Andımız açılımı" ve ırkçılık". Turkiyegazetesi.com.tr. 8 Eylül 2018. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ Utku Şentürk (31 Ekim 2013). ""Andımız": CHP'nin Faşizm İle Flörtü". Toplumsol.org. 16 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ "İlkokullarda 'Andımız' kalkıyor". TRT Haber. 30 Eylül 2013. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2013.
- ^ "Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Öğrenci andı hakkında açıklamaları". Youtube. 8 Ekim 2013. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2016.
- ^ "Danıştaydan "Öğrenci Andı" kararı". Hürriyet. 18 Ekim 2018. 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ "Akşener'den Andımız çıkışı: Danıştay kararını uygulayın". Aydinlik.com.tr (İngilizce). 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ "Devlet madalyalarından Atatürk kabartması yine çıkarıldı". Sputniknews.com. 13 Mart 2020. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2020.