Çanakkale Taarruzu (18-19 Temmuz 1912)
II. Çanakkale Taarruzu ya da İkinci Boğaz Harekâtı, 1911-1912 Osmanlı-İtalyan Savaşı boğaz harekâtlarında ikinci evre.
Çanakkale Taarruzu | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1911-12 Osmanlı-İtalyan Savaşı | |||||||
Çanakkale Boğazı tahkimatı | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Osmanlı İmparatorluğu | İtalya Krallığı | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Miralay Tahir Bey |
Amiral Viale Albay Enrico Millo | ||||||
Güçler | |||||||
4 zırhlı korvet (Barbaros Hayreddin, Turgut Reis, Mesudiye) 2 kruvazör (Hamidiye, Mecidiye) 2 muhrip 9 torpidobot 3 mayın gemisi 1 nakliye gemisi (Tirimüjgan)[1] |
1 savaş gemisi 2 muhrip 5 Torpidobot | ||||||
Kayıplar | |||||||
Bilinmiyor[kaynak belirtilmeli] | Bilinmiyor[kaynak belirtilmeli] |
Amiral Viale komutasında planlanan ancak Albay Enrico Millo tarafından gerçekleştirilen 18-19 Temmuz 1912 tarihinde Çanakkale Boğazı'na taarruz eden İtalyan donanması, Osmanlı askerinin tabyalardaki isabetsizliğine rağmen hem teknik hem de emir komuta zincirinin kopukluğu sebebiyle başarısız olmuştur. Ancak bu harekât başarılı olarak kabul edilmiş ve Albay Millo tuğamiralliğe terfi ettirilmiştir.[2]
Hazırlık
değiştirOsmanlı'nın Boğazda aldığı tedbirler
değiştirTabyalardaki asker mevcudunun 5000'e çıkarılması, 52 deniz topunun konuşlandırılması, Çanakkale Boğazı girişine bir sahra telefon istasyonunun kurulması, mevcut 3 mayın savunma hattının (Nagara-Canik, Çanakkale Kalesi-Namazgah, Kumkale-Seddülbahir) yenilenmesi ve Kepez ile Soğanlı nehri arasına 12 mayından oluşan yen bir engelin konulması.[3]
Selanik ve İzmir'in savunma hatları da kısa bir süre önce yenilenmiştir.
Harekât
değiştirSaldırıya Vettor Pisani zırhlı kruvazörü, 2 muhrip ve 5 torpidobot katılmıştır. Torpidobotlar kötü hava şartları nedeniyle 17 Temmuz akşamına kadar Leros Adası'nın Parthane limanında kalmıştır. Hava şartları düzelince torpidobotlar Strati Adası'na geçmiş ve buradan 18 Temmuz saat 18.00'de hareket etmiştir. Gece saat 23.30'da iki muhribin Boğaz dışında beklediği ve Boğaza sadece beş torpidobotunun girdiği saldırıda akıntının fazlalığı nedeniyle gemilerin hızı arttırılmıştır.
İtalyan filotillası her ne kadar Helles, İlyas Burnu ve Kumkale hattına 2 mil mesafeye kadar projektöre yakalanmadan geçmişse de filotillaya ait bir gemi Seddülbahir'deki projektör tarafından yakalanınca alarm verilmiştir. Bunun üzerine İtalyan torpidobotları top atışına maruz kalmamak ve mayına yakalanmamak için hızlarını 23 mile çıkartarak ticari gemiler için açık tutulan geçide doğru hareket etmiştir.
Ancak alarma geçirilen projektörler filotillanın diğer gemilerini Soğandere mevkiinde yakalayınca Osmanlı tabyaları ateşe başlamış ve bazı İtalyan gemilerine isabet ettirmiştir. İtalyan torpidobotları Kilitbahir önlerine geldiğinde ateş şiddetlenmiş, İtalyan rehber gemi Spica da karaya oturmuştur. Bunun üzerine Filotilla Komutanı Albay Millo geri dönüş emri vermiştir. Geri dönüş yolunda şiddetli ateşe maruz kalan İtalyan gemileri -isabet almış olsa da- daha büyük zayiata uğramadan Boğaz'dan çıkarak Stampila (İstanbulya) Adası'na demirlenmiştir.
Osmanlı hükûmeti ise bu harekâta rağmen Boğaz'ı ticari gemi geçişlerine kapatmamıştır. Saldırının akabinde Sadrazam Sait Paşa görevinden ayrılmış, yerine Gazi Ahmet Muhtar Paşa getirilmiştir.[4]
Sonuç
değiştirAnlaşıldığı üzere ikinci Boğaz harekâtında Osmanlı topçularının isabetli atışları sayesinde gemilerinin bir kısmı isabet alan İtalyan filosu çok büyük zayiat vermeden geri çekilmiştir. Birinci Boğaz Harekâtı gibi ikinci harekât da başarısızlıkla sonuçlanmasına rağmen İtalyan hükûmeti tarafından yine başarı şeklinde lanse edilmiş, hatta filo komutanı terfi ettirilmiştir.[4]
Kaynakça
değiştir- ^ Kılıç, Sezen. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan donanmasının Çanakkale Boğazı harekâtları: Alman belgelerine göre / Sezen Kılıç. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018. s. 53.
- ^ Kılıç, Sezen. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan donanmasının Çanakkale Boğazı harekâtları: Alman belgelerine göre / Sezen Kılıç. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018. s. 47.
- ^ Kılıç, Sezen. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan donanmasının Çanakkale Boğazı harekâtları: Alman belgelerine göre / Sezen Kılıç. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018. s. 92.
- ^ a b Kılıç, Sezen. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan donanmasının Çanakkale Boğazı harekâtları: Alman belgelerine göre / Sezen Kılıç. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018. s. 48.