Yeşil tahvil

Yeşil Tahvilin Tanımı

"Finansman ihtiyacını karşılamak amacı ile ihraç edilen borçlanma araçlarının bu sayede özel bir yeri olmuştur. Gelirinin yeşil proje adı verilen ekolojik çevreye duyarlı projelerde kullanılması için ihraç edilen tahviller yeşil tahvil adını almıştır." Yeşil tahviller, genellikle sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik projelere yatırım yapmak için kullanılır. Bu fonlar, yenilenebilir enerji projeleri, çevre dostu projeler, sürdürülebilirlik, enerji verimliliği geliştirme, ormancılık projeleri gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösterebilirler. Yeşil tahviller, devletler, uluslararası kuruluşlar, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları tarafından oluşturulabilir ve yönetilebilir. Amaçları genellikle, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, sera gazı emisyonlarını azaltmak ve sürdürülebilir bir gelecek için altyapıyı güçlendirmektir. Yeşil tahvil yalnızca doğal yaşam, iklim, sürdürülebilirliğe ve çevreye katkıda bulunan yeşil projelerde kullanılır. "İskandinavya Bankası Dünya Bankası ile birlikte 2008 yılında ilk yeşil tahvili ihraç etmiştir. İlk ‘’iklim bilinci’’ tahvili (climate awareness bond) adıyla Avrupa Yatırım Bankası tarafından 2007’de ihraç gerçekleştirilmiş olup, AYB’yi 2008 yılında “yeşil tahvil” terimini kullanarak Dünya Bankası izlemiştir. Bu tür tahvil ihraç eden ilk kuruluş, 2008'de uygulamaya başlayan ve o günden sonra 13 milyar ABD Dolarından fazla ihraç eden Dünya Bankası oldu denebilir. İlk ihraç yıllarında nispeten düşük olan ihraç adedi, 2013 yılından sonra reel sektördeki firmaların, yerel bankaların ve devlet kurumların da ihraca başlamasıyla artmaya başlamıştır. Gelecek yıllarda da piyasa hacminin artması beklenmektedir. Grafik 1 yıllar içindeki bölgesel bazda ihraç artışını göstermektedir."

Yeşil Tahvilin İlkeleri

• Nakit Akışının Kullanımı: Yeşil tahvil gelirleri sürdürülebilir ve doğaya katkı sağlayan yeşil projelerde kullanılmalıdır.
• Proje Değerlendirme ve Seçme: Yeşil tahvili ihraç eden kurum veya şirketin, projenin doğaya ve çevreye katkısı olup olmadığını ve yeşil proje tanımına uygunluğu değerlendirilir.
• Nakit Akışının Yönetimi: Yeşil tahvil gelirinin yalnızca yeşil projelerde kullanılacak şekilde bir alt hesaba veya alt portföye aktarılmasıdır.
• Raporlama: Yeşil tahvil ihraç eden kurum veya şirketlerin kullanılan fonlara ait bilgilerin güncellenmesi ve projeye tahsis edilen tutar raporlanmasıdır.

Yeşil Tahvilin Avantajları

• Yeşil tahviller sürdürülebilirlik ve çevre dostu projeleri finanse ederek çevresel etkileri azaltmaya katkıda bulunur.
• Yeşil tahviller çevresel sorumluluk bilinci yüksek projeler hakkında piyasa farkındalığını arttırır.
• Devlet veya şirketler yeşil tahvil aracılığıyla, yeşil projeler için alternatif finansman kaynaklarına erişebilir.
• Yeşil tahvil ihraç eden devlet veya kurumlar çevre dostu imaj oluşturarak itibarlarını sağlamlaştırırlar.

Yeşil Tahvilin Dezavantajları

• Yeşil tahvil standartları ve yeşil projelerin çevreye katkısı ve sürdürülebilir olup olmadığının denetimini yapmak zordur. Bu durum greenwashing (yeşil yıkama) riskini arttırır.
• Yeşil tahviller geleneksel tahvillere nazaran daha az likit olabilir. Bu da yatırımcılar için likitide riski taşır.
• Yeşil tahviller piyasada volatiliye (dalgalanmalara) maruz kalabilirler. Yeşil tahvillerin değeri genel piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir.
• Yeşil tahvil ihraç etmek için gereken sertifikasyon süreci maliyetli olabilir ve bu da yatırımcılar için dezavantaj riski taşır.

Türkiye'de Yeşil Tahvil Uygulamaları

"İlk Türk yeşil tahvili, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB)’nın 2016 yılında gerçekleştirdiği 300 milyon ABD doları tutarındaki 5 yıl vadeli tahvil ihracıdır. İhraca İngiltere (%44) ve Avrupa (%39) başta olmak üzere geniş bir coğrafyadan toplam yaklaşık 4 milyar ABD Doları tutarında talep gelmiştir. Banka taleplerde öngörülen maliyetleri dikkate alarak talebin sadece 300 milyon ABD Dolarlık kısmını karşılamıştır. İlk Türk tahvil ihracı Global Capital ve International Financial Review yapılarından yılın yeşil tahvil ihracı ödülünü almıştır.