Yayık, süt yağını tereyağına dönüştürmek için kullanılan geleneksel ahşap aygıt. Bu üretim sürecine yayıklama denir.[1]

Polonya'daki bir müzede geleneksel ahşap yayıklar

Günümüzde gerek mandıra ve fabrikalarda kullanılan gelişmiş makineler gerekse geleneksel tereyağı üretiminde kullanılan elektrikli ev aletleri de yayık olarak tanınmaktadır.

1923 yılında modern bir mandırada kullanılan yayık

Yoğurt'tan tereyağı ve Ayran elde etmek için tahtaların sızdırmayacak şekilde bir araya getirilip silindir şekli verilmesiyle yapılır. Yayıklar iki kısımdan oluşur. İçinde yoğurdun konulduğu kısım ve bu yoğurdu karıştırmaya yarayan Bişek diye adlandırılan ve ucunda topuz bulunan uzun sopa. Geçmişte sütten tereyağı ve ayran elde etmek için sıkça kullanılan, tahtaların sızdırmayacak şekilde belli bir açıyla bir araya getirilmesiyle yapılan yayıklar, elektrikli yayıkların yaygınlaşmasıyla adeta teknolojiye yenik düşerken, bir zanaat da yok olma noktasına geldi. Tavana ipler ile asılan uzun yayıklara dökülen yoğurt ve su. Sürekli olarak belli bir ritimde çalkalanırdı.[2][tam kaynak belirtilmeli]

Kaynakça değiştir

  1. ^ Hayvansal Ürünler Teknolojisi. Anadolu Universitesi. ss. 145-. ISBN 978-975-492-629-3. 
  2. ^ "Edebiyat ve Sanat Akademisi". edebiyatvesanatakademisi.com. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2021. 

Ayrıca bakınız değiştir