Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği
Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği (TAYAD), 12 Eylül Darbesi'nden sonra işkence mağdurları, onların yakınları ve dostları ile askerî rejimi eleştiren diğer kişilerden oluşan bir grup tarafından yasadışı gözaltıları ve Türk cezaevlerinde meydana gelen sistematik insan hakları ihlallerine karşı mücadele etme amacıyla 3 Eylül 1986'da kurulan bir sivil toplum kuruluşudur.[1][2] Dernek "cezaevlerindeki işkenceleri engellemek, baskıları ve işkenceleri protesto etmek" için pek çok açlık grevi gerçekleştirmiştir.[3] İstanbul merkezli derneğin yaklaşık 120 üyesi ve Türkiye genelinde çok sayıda gönüllü destekleyicisi bulunmaktadır.[2] Faaliyetleri zaman zaman polis müdahalesi ve mahkeme kararıyla durdurulmaktadır.[4]
Ağustos 2001'de cezaevlerindeki ölüm oruçlarına dair yetkililerin duyarsızlığını protesto etmek amacıyla Çankaya Köşkü'nün önünde basın açıklaması yapmak isteyen 7 dernek üyesi polis tarafından gözaltına alındı.[5]
Nisan 2005'te Trabzon'da F tipi cezaevlerine karşı bildiri dağıtan 5 dernek üyesi, 100 kişilik bir grup tarafından saldırıya uğradı. Linç girişiminde bulunduğu öne sürülen 11 kişiye açılan davada sanıkların tümü beraat etti. Dernek üyesi Çetin Güven ise görevli polislere "Faşist polisler. Cezaevindeki devrimcileri öldürdüler" diye hakaret ettiği gerekçesiyle 8 ay hapis ve 900 YTL para cezasına mahkûm edildi.[6][7]
2001'de ölüm orucunda yaşamını yitiren Canan ve Zehra Kulaksız kardeşlerin mezarını Kasım 2005'te ziyaret eden 15 dernek üyesi, Rize'de 100 kişilik bir grubun taşlı ve sopalı saldırısına uğradı.[8][9] Ertesi gün olayla ilgili açıklama yapan Adalet ve Kalkınma Partisi Rize Milletvekili Abdulkadir Kart, "Devletine ve milletine son derece bağlı Karadeniz insanı onlara gerekli dersi verdi. Derslerini aldılar. Bir daha buraya gelmeye cesaret edemezler" dedi.[10] Rize'nin AKP'li Belediye Başkanı Halil Bakırcı da "Pencereden, belediye binası önünde birilerinin tartıştığını gördüm. Sonradan öğrendim ki, TAYAD üyeleri pankart açmaya çalışmış. Eğer onlar olduğunu bilsem, inip ben de vururdum. Kimsenin, insanımızın sabrını taşırmaya hakkı yok. Halkımız gereken cevabı verdi. Bir daha buralara gelmeye cesaret edemezler. Gelirlerse çok farklı olur. Bir daha bu kadar kolay kurtulamazlar" diye konuştu.[10] Ordu Valisi Kemal Yazıcıoğlu, “TAYAD ve benzeri kuruluşların amacı, halkı provoke etmektir” dedi.[11]
Mayıs 2006'da cezaevlerinde var olduğunu ileri sürdükleri tecridin kaldırılmasını talep etmek için Mersin'de protesto düzenleyen 10 dernek üyesi, Cuma namazından çıkan bir grup tarafından saldırıya uğradı.[12]
Haziran 2006'da Trabzon'da izinsiz pankart açtıkları suçlamasıyla haklarında dava açılan 9 dernek üyesi, yargılandıkları davada beraat etti.[13]
20 Kasım 2006'da F tipi cezaevlerini protesto amacıyla Associated Press'in Ankara bürosunda işgal eylemi düzenleyen ve daha sonra gözaltına alınan 18 dernek üyesinden 4'ünün demir boru ve sopalarla feci şekilde dövüldüğü rapor edildi.[14]
Nisan 2007'de Tunceli'de güvenlik güçleriyle girdiği çatışma sonucu ölen DHKP-C üyesi Ergani Arslan'ın mezarı başında konuşma yapıp slogan atan 53 yaşındaki dernek üyesi Ayşe Arapgirli'ye "terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 10 ay hapis cezası verdi.[15]
Ekim 2009'da kanser hastası DHKP-C üyesi tutuklu Güler Zere'nin serbest bırakılması için yürüyüş yapan dernek üyeleri Elazığ'da gözaltına alındı.[16]
Eylül 2010'da hasta tutuklu ve hükümlülerin serbest bırakılması ve hapishanelerde var olduğunu ileri sürdükleri tecridin kaldırılmasını talep etmek için İstanbul'dan Ankara'ya yürüyüş düzenleyen 44 dernek üyesi, Bolu'da 80 kişilik bir grup tarafından saldırıya uğradı.[17][18]
Temmuz 2011'de Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan toplu mezarların açılmasını talep etmek amacıyla Ankara'da açlık grevi başlatan bir grup dernek üyesi gözaltına alındı.[19]
Mayıs 2013'te derneğin eski üyelerinden Tekin Tangün ve Aysun Akdağ, İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 11 yıl 3 ay, "tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması" suçundan 8 yıl 4 ay ve "resmi belgede sahtecilik" suçundan da 3 yıl 9 ay olmak üzere toplam 23 yıl 4'er ay hapis cezasına çarptırıldı.[20]
Dernek. Gezi Parkı protestoları sırasında hayatını kaybedenlerin faillerinin bulunması için 18 Ağustos 2013'te Galatasaray Lisesi önünde oturma eylemi düzenledi.[21]
Kaynakça değiştir
- ^ TAYAD Kimdir?[ölü/kırık bağlantı]. TAYAD. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ a b (İngilizce) Tutuklu Hükümlü Aileleri Yardımlaşma Derneği (TAYAD)[ölü/kırık bağlantı]. Uluslararası Af Örgütü. 2012. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Beşikçi, İsmail. Bilim-Resmi İdeoloji Devlet-Demokrasi ve Kürt Sorunu. Alan Yayıncılık, 1990. s. 90.
- ^ "TAYAD kapatıldı"[ölü/kırık bağlantı]. Hürriyet. 5 Ocak 2001. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lı yedi kişi gözaltında 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 28 Ağustos 2001. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD: Hukuk linç ediliyor 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 21 Kasım 2006. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lılara linç davasında beraat 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 27 Aralık 2006. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Bu kez Rize'de linç girişimi 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 3 Kasım 2005. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lılar bu kez Rize'de saldırıya uğradı 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sabah. 3 Kasım 2005. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ a b AKP'li Bakırcı: Bilsem gider, ben de vururdum 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Milliet. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Ordu Valisi: TAYAD'ın amacı provokasyon 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Hürriyet. 15 Kasım 2005. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lılara yine yumruk 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 13 Mayıs 2006. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lılar beraat etti 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 7 Ekim 2007. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Cezaevinde TAYAD'lı dört gence işkence 11 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 29 Aralık 2006. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lı kadına slogan hapsi 13 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 3 Kasım 2009. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Güler Zere için yürüyen TAYAD'lılara gözaltı. Radikal. 31 Ekim 2009. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Bolu'da TAYAD'lı ailelere saldırı 31 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 25 Eylül 2010. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Çok organize bir linç girişimi. Radikal. 26 Eylül 2010. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'lı bir grup gözaltına alındı[ölü/kırık bağlantı]. Zaman. 27 Temmuz 2011. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Eski TAYAD üyelerine 'bomba' davasında 23 yıl hapis 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 10 Mayıs 2013. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ TAYAD'ın eylemi gece de devam etti 22 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Zaman. 18 Ağustos 2013. En son 18 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.