Vikipedi

Henri de Toulouse-Lautrec

Fransız ressam (1864 – 1901)
(Toulouse-Lautrec sayfasından yönlendirildi)

Henri de Toulouse-Lautrec (24 Kasım 1864, Albi - 9 Eylül 1901), Fransız ressam.

Henri de Toulouse-Lautrec
Genel bilgiler
Doğum24 Kasım 1864(1864-11-24)
Albi, Tarn, Fransa
Ölüm9 Eylül 1901 (36 yaşında)
Gironde, Fransa
UyrukFransız
AlanıRessam, çizim
EtkiledikleriArt izlenimcilik · yeni yanat
İmzası

Onun dönemine kadar ikinci sınıf olarak görülmekte olan afişin bir sanat olarak değer kazanmasını sağlamış sanatçıdır. Köklü bir Fransız aileye mensup olmasına rağmen yaşamını aristokratların arasında değil, aristokratların hor gördüğü kenar mahallelerdeki eğlence hayatının içinde yaşadı. Özellikle Moulin Rouge pavyonunu anlatan resimleriyle büyük üne kavuştu. 36 yaşında ölen ressam, çok kısa ömründe çok sayıda eser üretti ve Van Gogh gibi ressamlarla birlikte Art izlenimcilik akımının en tanınmış ressamlarından birisi oldu. Tabloları günümüzde dünyanın belli başlı müzelerinde ve galerilerinde sergilenir.

Yaşamı

değiştir

24 Kasım 1864'te Fransa'nın güneyindeki Albi kasabasında dünyaya geldi. Babası Kont Alphonse de Toulouse-Lautrec, annesi Kontes Adele de Toulouse-Lautre'dir. Anne ve babası kardeş çocukları olan Henri, akraba evliği nedeniyle ne olduğu saptanamayan genetik bir hastalıkla dünyaya gelmişti.

Birkaç yıl sonra doğan kardeşi Richard, 1868'de bir yaşındayken öldü ve anne-babası bu olaydan sonra ayrıldı. Sekiz yaşındaki Henri, 1868 yılında annesi ile birlikte Paris'e taşındı. Fontanes Lisesi'nde öğrenim gördüğü sırada resim merakı başladı.[1] Ders kitaplarının üstüne çizdiği karikatürlerle büyük resim yeteneği ortaya çıktı. İlk resim derslerini hayvan ressamı René Princeteau'dan aldı.

Engellilik ve sağlık sorunları

değiştir
 
Mr. Toulouse, Bay Lautrec'i resmederken, Maurice Guibert tarafından yapılmış bir fotomontajdır, y. 1891.

Toulouse-Lautrec'in ebeveynleri ilk kuzenlerdi (yani büyükanneleri kız kardeşti)[2] ve Lautrec'in doğuştan gelen sağlık sorunları, ailedeki akrabalık öyküsüne bağlandı.[3]

Toulouse-Lautrec 13 yaşında sağ kalça uyluk kemiğini ve 14 yaşında sol kalça kemiğini kırdı.[1][4] Kırıklar düzgün şekilde iyileşmedi. Modern hekimler bunu bilinmeyen bir genetik bozukluk, muhtemelen Pycnodysostosis (bazen Toulouse-Lautrec Sendromu da denir)[5][6] veya osteopetroz, akondroplazi veya Osteogenesis imperfecta benzer tür bozukluk ile ilişkilendirir.[7] Toulouse-Lautrec'in bacaklarının boyu 1,52 m veya 5 ft 0 in olduğunda büyümesi durdu.[8] Bacakları çocukluk yaşındaki kadar vücudu ise yetişkin büyüklüğü kadardı.[9]

Annesiyle birlikte Albi'ye döndüler ve okul yaşamı sona erdi. Özel bakım altında yaşamaya ve özel derslerle eğitimini sürdürmeye başladı. Kırılgan kemikleri ve asimetrik vücut yapısı nedeniyle babası ondan uzaklaşırken, annesi resme yönelmesi için ona destek oldu.

 
Moulin Rouge'da Lautrec

Fiziksel acılarla dolu bir gençlik dönemi geçirdi. Amcasının da teşviki ile resimle daha fazla ilgilendi. Gerçekleştiremediği fiziksel etkinliklerinin yerine resmi koyarak genç yaşında farklı tekniklerde binlerce eser üretti. Ressam olma kararını vermesi üzerine annesi ile birlikte Paris'e taşındılar.

Paris

değiştir
 
Lautrec‘in klasik eğitimini gösteren Mermer Parlatıcı tablosunu Lautrec muhtemelen Fernand Cormon'un öğrencisiyken yaptı, 1882–1887, Princeton Üniversitesi Sanat Müzesi,[10]

Bir yıl Princetau'nun stüdyosunda çalıştı ve pek çok ressamla tanıştı.

Nice, Fransa'da kaldığı süre boyunca, resim ve çizimdeki ilerlemesi, Toulouse-Lautrec'in ailesini Paris'e dönmesine ve portre ressamı Léon Bonnat‘dan eğitim almasına izin vermeye ikna eden Princeteau'yu etkiledi. 1882'de Paris'e döndü.[11] Toulouse-Lautrec'in annesi çok hırslıydı ve oğlunun modaya uygun ve saygın bir ressam olması amacıyla, ailesinin nüfuzunu kullanarak oğlunun Bonnat'ın stüdyosuna girmesini sağladı.[2] Toulouse-Lautrec, Paris'in bohem yaşam tarzı ve sanatçıların, yazarların ve filozofların uğrak yeri olan Montmartre bölgesine çekildi. Bonnat ile çalışmak, Toulouse-Lautrec'i sonraki 20 yılda nadiren terk ettiği Montmartre bölgesinin ortasına yerleştirdi.

Bonnat yeni bir işe girdikten sonra Toulouse-Lautrec, 1882'de Fernand Cormon stüdyosuna taşındı ve beş yıl daha çalıştı ve hayatının geri kalanında görüşeceği arkadaş grubunu kurdu. Bu sırada Émile Bernard ve Vincent van Gogh ile tanıştı. Eğitimi Bonnat'ınkinden daha rahat olan Cormon, öğrencilerinin resim yapacak konular arayarak Paris'i dolaşmasına izin verdi. Bu dönemde, Toulouse-Lautrec ilk defa bir fahişeyle ilk karşılaştı ve bu ise onun Montmartre'da Marie-Charlet olduğu söylenen fahişenin ilk resmini yapmasına yol açtı.[2]

 
La toilette, tuval üzeri yağlıboya, 1889

1882’den itibaren Paris Akademisi öğretmenlerinden Léon Bonnat’ın atölyesinde çalışmalarını sürdürmeye başladı, bir yandan da Fernand Cormon’un stüdyosuna devam etti. Cormon’un atölyesinde Émile Bernard ve Vincent Van Gogh'la tanışması, izlenimciliğe tepki olarak doğan post-emperyonizme yaklaşmasının ön ünü açtı.[12]

Serbest çalışmaya karar vererek atölyeden ayrılan Lautrec, sanatçı mahallesi Montmartre’a yerleşti. Günlerini resim yaparak ve içki içererek geçirdi. 1884 yılında kabare sahibi Bruant Lautrec’ten illüstrasyonlar yapmasını istemiş ve çalışmalarını kabarede sergilemeye izin vermişti. Lautrec bu sayede Montmartre’da kısa sürede adını duyurdu.

İlk kariyeri

değiştir

1885'te Toulouse-Lautrec, çalışmalarını Aristide Bruant'ın Mirliton kabaresinde sergilemeye başladı.[13]

1887'de eğitimini tamamladıktan sonra, "Lautrec" soyadının Verlan olan "Tréclau" takma adını kullanarak Toulouse'da bir sergiye katıldı. Daha sonra Van Gogh ve Louis Anquetin ile birlikte Paris'te sergiledi.[2]

1885'te Toulouse-Lautrec Suzanne Valadon ile tanıştı. Onun birkaç portresini yaptı ve bir sanatçı olarak onu heveslendirdi. Sevgili olduklarına ve Valadon'un onunla evlenmek istediğine inanılır. İlişkileri sona erince Valadon 1888'de intihara teşebbüs etti.[14]

Ün kazanışı

değiştir

1888'de Belçikalı eleştirmen Octave Maus onu Şubat ayında Brüksel'de düzenlenen Vingt ('Yirmiler') sergisinde on bir eser sunmaya davet etti. Theo van Gogh, the artist's brother, bought Poudre de Riz (Rice Powder) for 150 francs for the Goupil & Cie gallery.

1889'dan 1894'e kadar Toulouse-Lautrec düzenli olarak Salon des Indépendants'a katıldı. Montmartre'ın birçok manzarasını yaptı.[2] Montmartre'ın derinliklerine, Mösyö Pere Foret'in bahçesine gizlenmiş olan Toulouse-Lautrec, Çamaşırcı (1888) tablosunda da görünen aynı kızıl saçlı model olan Carmen Gaudin'in birçok hoş en plein air resmini yaptı.

1890'da Brüksel'deki XX sergisinin ziyafeti sırasında, Van Gogh'un eserlerini eleştiren ressam Henri de Groux ile düelloya çağırdı. Paul Signac ayrıca Lautrec öldürülürse Van Gogh'un onuru için savaşmaya devam edeceğini açıkladı. De Groux, saygısızlık için özür dileyip gruptan ayrıldı ve düello yapılmadı.[15][16]

Toulouse-Lautrec, 1890'ların ortalarında Le Rire dergisine birkaç illüstrasyonla katkıda bulundu.[17]

Kadınlarla etkileşimler

değiştir

Artan alkolizm’e ek olarak, Toulouse-Lautrec fahişeleri de ziyaret ediyordu.[18] Onların yaşam tarzlarından ve "kentli alt sınıf" yaşam tarzlarından büyülenmişti ve bu karakterleri resimlerine dahil etmişti.[19] Ressam arkadaşı Édouard Vuillard daha sonra, Toulouse-Lautrec'in fahişelerle seks yapmasına rağmen, "davranışlarının gerçek nedenlerinin ahlaki nedenler olduğunu" söyledi... Lautrec, fiziksel bir ucube, grotesk görünümüyle kendi türünden kopmuş bir aristokrat olarak kaderine boyun eğmeyecek kadar gururluydu. Durumu ile fahişenin ahlaki yoksulluğu arasında bir yakınlık buldu."[20]

Genelevlerdeki kızlar Toulouse-Lautrec'e ilham verdi. Mireille adında bir favorisinin olduğu Rue d'Amboise'daki birini sık sık ziyaret ederdi.[21] Bu kadınların hayatından esinlenerek yaklaşık yüz çizim ve elli tablo yarattı. 1892 ve 1893'te Le Lit adlı öpüşen iki kadın dizisini oluşturdu. 1894'te stüdyosunda hafızasından Salón de la Rue des Moulins resmini yaptı.[21]

"Model her zaman doldurulmuş bir oyuncak bebektir, ama bu kadınlar yaşıyor. Benim için oturmaları için onlara yüz sous ödemeye cesaret edemem ve buna değip değmeyeceklerini tanrı bilir. Hayvan gibi kanepelere uzanıyorlar, hiçbir talepte bulunmuyorlar ve zerre kadar kibirli değiller.” dedi. "Kendi boyumda kızlar buldum! Başka hiçbir yerde kendimi bu kadar evimde hissetmiyorum" diyerek bayanlar tarafından çok beğenildi.[21]

Sanatçı en çok izlenimci ressam Edgar Degas'dan ve Japon resim sanatından etkilendi.[22]

Moulin Rouge

değiştir

Moulin Rouge kaberesi 1889'da açıldığında,[13] Toulouse-Lautrec afiş yapmakla görevlendirildi. Annesi Paris'ten ayrılmıştı ve ailesinden düzenli bir geliri olmasına rağmen posterler yaparak geçimini sağlıyordu. Diğer sanatçılar esere tepeden baktı ama Toulouse-Lautrec onları görmezden geldi.[23] Kabare onun için bir koltuk ayırdı ve resimlerini sergiledi.[24] Moulin Rouge ve diğer Paris gece kulüpleri için yaptığı eserler arasında şarkıcı Yvette Guilbert, Fransız Can-can'ı yaratan La Goulue (Obur) olarak bilinen dansçı Louise Weber ve çok daha hoş olan dansçı Jane Avril’in tasvirleri vardır.

Üne kavuşturan asıl eseri, Paris’in ünlü pavyonu Moulin Rouge'u anlatan 1891 tarihli afiş çalışması oldu. Klasik anlayışın dışına çıkarak poster çalışan Lautrec, reklam amaçlı çalışmalara sanatsal bir dil kazandırdı. Afişlerinde daha çok dönemin ünlü kabare şarkıcılarını ve dansçılarını resmetti.

Sanatçının kendisi Paris’in tüm ünlü pavyonlarının ve kabarelerinin düzenli müşterisi idi ve kentin varoşlarını, fahişelerini, dansçılarının tablolarının ana konusu yaptı. Resimleri dansçı ve fahişeleri konu aldığı için sık sık muhafazakâr kesimlerce eleştirildi.[1] Babası, genelev çalışanlarını resmettiği için kendisini evlatlıktan kovdu.[12] Bu olaydan sonra kendisini tamamen bohem yaşama teslim etti; alkol ve eğlence tutkusundan hiç vazgeçmedi, kısa süreli ilişkiler yaşadı.

Londra

değiştir
 
Elles portföyünden Küvetteki Kadın tablosu(1896)

Toulouse-Lautrec'in ailesi İngilizseverdi,[25] ve şikayet ettiği kadar akıcı olmasa da yeterince iyi İngilizce konuşuyordu.[23]

J. & E. Bella şirketince kağıt konfetilerin (1892 Mardi Gras sonrasında alçı konfeti yasaklandı)[26][27] reklamı için poster ve La Chaîne Simpsonın bisiklet reklamını yapacak posterleri yapması için görevlendirildiği Londra'ya gitti.[28]

Londra'dayken Oscar Wilde ile tanıştı ve arkadaş oldu.[23] Wilde Britanya'da hapsedildiğinde, Toulouse-Lautrec onun sesli destekçisi oldu ve Wilde'ın yargılandığı yıl Oscar Wilde'ın portresi çizildi.[23][29]

Alkolizm

değiştir
 
La Promeneuse, Henri de Toulouse-Lautrec. Mukavva üzerine yağlı boya, 1892 tarihlidir.

Toulouse-Lautrec'in alkolü kötüye kullanmasına sebep olabilen kısa boyu ve fiziksel görünümü nedeniyle alay edildi.[30]

Başlangıçta yalnızca bira ve şarap içiyordu, ama zevkleri likör'e yani absent'e kadar arttı.[18] "Deprem Kokteyli" (Tremblement de Terre), Toulouse-Lautrec'e atfedilir: bir şarap kadehinde yarı pelin ve yarı konyak içeren güçlü bir karışımdır.[31] Bacaklarının gelişmemiş olması nedeniyle alkolsüz kalmamak için içini oyduğu ve içi likörle dolu tuttuğu bir baston yardımıyla yürüyordu.[23][32]

Yemek pişirme becerileri

değiştir

İyi ve misafirperver bir aşçı olan Toulouse-Lautrec, arkadaşı ve satıcısı Maurice Joyant tarafından ölümünden sonra "L'Art de la Cuisine" adıyla yayınlanan - bazıları orijinal, bazıları uyarlanmış - favori tariflerden oluşan bir koleksiyon oluşturdu.[33] Kitap, 1966'da İngilizce çevirisiyle The Art of Cuisine[34] -onun yaratıcı (ve geniş kapsamlı) yemek pişirme sanatına bir övgü olarak yeniden yayınlandı.

1891'de ilk taşbaskılarını üreten sanatçı, 1893'te ilk kişisel sergisini açtı. 1894–1897 yılları arasında Avrupa'yı dolaştı, birçok sergi açtı.

Ölümü

değiştir
 
Verdelais’deki Toulouse-Lautrec'in mezarı

Annesinin 1899'da Paris'ten ayrılması, onu ağır bir bunalıma soktu.[22]

Şubat 1899'da Toulouse-Lautrec'in alkolizm bedelini ödemeye başladı ve yorgunluktan yere yığıldı. Ailesi, onu üç ay boyunca Neuilly-sur-Seine'de bir sanatoryum olan Folie Saint-James'e yerleştirdi.[35]

Senatoryumda tedavi gördüğü dönemde aklında kalan sirk ve at yarışı görüntülerini resmetti. Senataryumdayken 39 sirk portresi çizdi.

Serbest bırakıldıktan sonra Paris stüdyosuna döndü ve Fransa'yı dolaştı.[36] Alkolizm ve frengi nedeniyle fiziksel ve zihinsel sağlığı bozulmaya başladı.[37]

1901'de Paris'ten ayrılıp annesinin yanına döndü.

9 Eylül 1901 Pazartesi günü, 36 yaşında, annesinin Saint-André-du-Bois'daki malikanesi Château Malromé'de alkolizm ve frenginin neden olduğu komplikasyonlardan öldü. Malikaneye birkaç kilometre uzaklıktaki Cimetière de Verdelais, Gironde'ye gömüldü.[37][38] Bildirildiğine göre son sözleri "Le vieux con!" ("Yaşlı aptal!") ile babasına veda etti.[23]

Toulouse-Lautrec'in ölümünden sonra annesi Adèle Kontes de Toulouse-Lautrec-Monfa ve sanat simsarı Maurice Joyant, sanat eserlerini tanıtmaya devam etti. Annesi, eserlerini sergilemek için doğum yeri olan Albi'de kurulacak müzeye fon sağladı. Bu, Musée Toulouse-Lautrec, eserlerinin en kapsamlı koleksiyonuna sahiptir.

 
Yatakta adlı eseri, 1893

Başlıca yapıtları

değiştir

Resimler

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c www.toulouselautrec.free.fr sitesinden. "Henri de Toulouse Lautrec". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2011. 
  2. ^ a b c d e Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; TL-Book1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ Toulouse-Lautrec, H., Natanson, T., & Frankfurter, A. M. (1950). Toulouse-Lautrec: the man. N.p. p. 120. OCLC 38609256
  4. ^ "Why Lautrec was a giant". The Times. Birleşik Krallık. 10 Aralık 2006. 16 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. 
  5. ^ Valdes-Socin, H. (9 Ocak 2021). "The syndrome of Toulouse-Lautrec". Journal of Endocrinological Investigation. Springer Science and Business Media LLC. 44 (9): 2013-2014. doi:10.1007/s40618-020-01490-4. ISSN 1720-8386. OCLC 8875586623. PMID 33423220. 
  6. ^ Angier, Natalie (6 Haziran 1995). "What Ailed Toulouse-Lautrec? Scientists Zero in on a Key Gene". The New York Times. 18 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. 
  7. ^ "Noble figure". The Guardian. Birleşik Krallık. 20 Kasım 2004. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. 
  8. ^ Harris, Nathaniel (1989). The Art of Toulouse-Lautrec. New York: Gallery Books. p. 27. OCLC 1193360125.
  9. ^ ""Henri de Toulouse-Lautrec". AMEA – World Museum of Erotic Art". Ameanet.org. 22 Şubat 1999. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2013. 
  10. ^ "The Marble Polisher (1992-16)". Princeton University Art Museum. Princeton University. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Henri de Toulouse-Lautrec (1864–1901)". www.metmuseum.org. 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2019. 
  12. ^ a b "Küçük Dev Adam : Henri de Toulouse Lautrec". 25 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2011. 
  13. ^ a b "Paris Art Studies - Toulouse Lautrec Posters 1864–1901". www.parisartstudies.com. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2019. 
  14. ^ Neret, Gilles (1999). Toulouse Lautrec. Taschen. s. 196. 
  15. ^ Gimferrer, Pere (1990). Toulouse Lautrec. Rizzoli. ISBN 0-8478-1276-6. 
  16. ^ Bailey, Martin (12 Eylül 2019). "New discoveries: Paul Signac painted watercolours of Van Gogh's asylum". The Art Newspaper (İngilizce). 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021. 
  17. ^ "Henri de Toulouse-Lautrec > Lithographies > Le Rire". www.toulouselautrec.free.fr. 15 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ a b Wittels, Betina; Hermesch, Robert (2008). Breaux, T. A. (Ed.). Absinthe, Sip of Seduction: A Contemporary Guide. Fulcrum Publishing. s. 35. ISBN 978-1-933-10821-6. 
  19. ^ Powell, John; Blakeley, Derek W.; Powell, Tessa, (Ed.) (2001). Biographical Dictionary of Literary Influences: The Nineteenth Century, 1800-1914 . Greenwood Publishing Group. s. 417. ISBN 978-0-313-30422-4. 
  20. ^ Toulouse-Lautrec, Donson 1982, s. XIV
  21. ^ a b c Neret, Gilles (1999). Toulouse Lautrec. Germany: Taschen. ss. 134-135. ISBN 3-8228-6524-9. 
  22. ^ a b "Henri de Touluse Lautrec". 23 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2011. 
  23. ^ a b c d e f "Toulouse Lautrec: The Full Story". Birleşik Krallık: Channel 4. 2 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2010. 
  24. ^ "Blake Linton Wilfong Hooker Heroes". Wondersmith.com. 13 Eylül 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2013. 
  25. ^ Smith, Joan (10 Temmuz 1994). "Book Review/ Short and not sweet: Toulouse-Lautrec: A Life - Julia Frey: Weidenfeld, pounds 25". independent.co.uk. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2014. 
  26. ^ Toulouse-Lautrec, Henri de; Donson, Theodore B. (1982). Great Lithographs by Toulouse-Lautrec. Griepp, Marvel M. Courier Corporation. s. XII. ISBN 978-0-486-24359-7. 
  27. ^ "Toulouse-Lautrec - TL. 14 - Confetti". www.yaneff.com. 13 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019. 
  28. ^ Henri de Toulouse-Lautrec (1896). "La Chaîne Simpson". San Diego Museum of Art. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2013. 
  29. ^ "'Oscar Wilde' 1895 by Toulouse-Lautrec". Mystudios.com. 7 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2013. 
  30. ^ "Henri de Toulouse-Lautrec Biography". lautrec.info. 21 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  31. ^ "Absinthe Service and Historic Cocktails". AbsintheOnline.com. 23 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. 
  32. ^ Gately, Iain (2008). Drink, A Cultural History of Alcohol. Gotham books. s. 338. ISBN 978-1-592-40303-5. 
  33. ^ "Toulouse-Lautrec: The art of bacchanalia". The Independent. 12 Kasım 2006. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  34. ^ Grigson, J. Jane Grigson's Vegetable Book (1984), p. 422.
  35. ^ Clair, Jean, (Ed.) (2004). The Great Parade: Portrait of the Artist as Clown. Galeries nationales du Grand Palais (France), National Gallery of Canada. Yale University Press. s. 170. ISBN 978-0-300-10375-5. 
  36. ^ Toulouse-Lautrec, Donson 1982, s. V
  37. ^ a b "Henri De Toulouse-Lautrec Biography". toulouse-lautrec-foundation.org. 30 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  38. ^ Bennett, Lennie (16 Kasım 2003). "More than art's poster boy". St. Petersburg, Florida: sptimes.com. 22 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Henri de Toulouse-Lautrec ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Henri_de_Toulouse-Lautrec&oldid=33901585" sayfasından alınmıştır