Çemguylar

Çerkes boyu
(Temirgoylar sayfasından yönlendirildi)

Çemguylar ya da Ç’emguylar, K’emguylar, Kemguylar, Kemırgueyler, Kemirguveyler[1] veya Temirgoylar (Batı Çerkesçesi кIэмгуй, чIэмгуй, Doğu Çerkesçesi кӀэмыгуейхэр, кӀэмыгуехэр, Rusça темиргоевцы, кемиргоевцы), Rusya'ya bağlı Adigey Cumhuriyeti ile Türkiye'de yaşayan Batı Çerkeslerinden bir Çerkes boyu. Çemguyları Şapsığlar 'Kemguy', Kabardeyler 'Kemırguey', Ruslar 'Temirgoy' diye adlandırır.[2] Nüfusları Kafkasya'da fazla iken diasporadaki en küçük Çerkes topluluğudur.[3] Şapsığlar, Hakuçlar, Abzehler gibi Batı Çerkeslerinde bey (pşı)/soylu sınıfı bulunmaz iken, Bjeduğlarda olduğu gibi Çemguylarda da bu sınıflar görülür.[4] Çemguyların tarihi toprakları Bjeduğların doğusunda ve Hatukay ile Kuban arasındaki Laba ve Belaia nehirleri arasındadır.

Çemguylar
кIэмгуй, чIэмгуй
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din

Adigey Cumhuriyeti'ndeki Batı Çerkesçesi yazı dili Çemguyların ağzı (кIэмыргъуэйбзэ) esas alanırak oluşturulmuştur.[3]

Üç gruptan meydana gelirler:[5]

  1. Kuban Nehri'ne doğru Ademıylar/Adameyler (адэмыехэр)
  2. Ciraki ve Ratazay civarında Yecerukaylar/Yegerkoylar (еджэрыкъоехэр)
  3. Kiraylar

Tarihi toprakları

değiştir

Kuban Nehri ile Laba ve Şagvaşe nehirleri arasındaki bölgede otururlar. Çemguyların yaşadıkları bölge kuzeyden Kuban, doğudan Besleneyler, batıdan Bjeduğlar, güneyden ise Abzehler tarafından çevrilir.[5]

Sülaleler

değiştir
Çerkesçe Transkripsiyon Rusça
Болэтыкъу Boletıɋ Болоток
Быщтэ Bışte Биште
Дадыхъужъ Dadıĥuĵ
Делэкъу Déleɋ Делок
Дидыхъу Didıȟ
Дэгужъыекъу Deguĵıyeɋ
Дэгужъый Deguĵıy Дегужий
Жъорэмыкъу Ĵoremıɋ Жаримок
Заурымыкъу Zawurımıɋ Зауримук
Къаитмэс Qayitmes Каитмес
Къэрэхъу / Къэрэхъукъо Qareȟ / Qereĥuqo Кароховы
ЛIыупкъо Łıwpqo Тлиупко
Мат Mat Мат
Мэхъош Meĥoş Махош
ПакIэкъу Paḉeɋ Пачок
Пщыкъанокъуэ Pşıqanoɋe
Хьабкир Habkir Хабакир
ХьакIэмыз Haḉemız Хачемиз
Хьатыкъу Hatıɋ Хатук
Хьахъущэкъу Haĥuşeɋ Хахушок
ХьэпакӀ = ХьэпащӀэ Hepaḉ / Hepaş'e Хапачевы
ЦунтIыжъ Çunṫıĵ Чунтыж
Шъао Ṩawo Шао
Шъаукъу Ṩawɋ Шаук
Шыку Şıķ Шико

Adigey Çemguy köyleri

değiştir

Adigey Cumhuriyetindehi Çemguy köyleri:[6]

Çerkesçe Transkripsiyon Rusça
Еджэрыкъуай Yecerıɋay Егерухай
ХьакӀэмзый Haḉemzıy Хачемзий
Адэмый Ademıy Адамий
Джамбэчый Cambeçıy Джамбичи
Хьатикъуай Hatiɋay Хатукай
Джыракъый Cıraqıy Джерокай
Къэбэхьабл Qebehabl Кабехабль
Мамхыгъ Mamxığ Мамхег
Пщыжъхьабл Pşıĵhabl Пшизов
Хьэтэжыкъуай Hetejıɋay Хатажукай

Türkiye'deki Çemguy köyleri

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Kafkasya'da etnik yapı". 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013. 
  2. ^ Papşu, Murat. Adığece kelimelerin yazılışı 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nart Dergisi Sayı 70
  3. ^ a b Papşu, Murat (2003). Çerkes dillerine genel bir bakış Kafkasya ve Türkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nart Dergisi, Mart-Nisan 2003, Sayı:35
  4. ^ Hapi Cevdet Yılmaz. Adige dili ve edebiyatı 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ a b "Kafkasya'nın etnik mozaiği". 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013. 
  6. ^ "Cemguy Yerleşimleri". 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013. 
  7. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; refCemguyyer2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)