Telesto (uydu)
Telesto, Satürn'ün bilinen 146 uydusundan on altıncısı ve en küçüklerinden biridir. Smith, Reitsema, Larson ve Fountain tarafından 1980 yılında yer tabanlı gözlemlerle keşfedilmiş ve geçici olarak S/1980 S 13 belirtmesiyle adlandırılmıştır.[4] Takip eden aylarda birkaç başka tezahürü daha gözlemlenmiştir: S/1980 S 24,[5] S/1980 S 33,[6] ve S/1981 S 1.[7]
 Telesto, 11 Ekim 2005 tarihinde Cassini sondası tarafından görüldüğü şekliyle | |
| Keşif | |
|---|---|
| Keşfeden |
|
| Keşif tarihi | 8 Nisan 1980 |
| Adlandırmalar | |
| MPC belirtmesi | Saturn XIII |
Adın kaynağı | Τελεστώ Telestō |
Alternatif adlar | Tethys B S/1980 S 13 |
| Sıfatlar | Telestoan veya Telestoian |
| Yörünge özellikleri | |
| 295.000 km[1] | |
| Dış merkezlik | 0,001[1] |
| 1,887802 g[1] | |
| Eğiklik | 1,19° (Satürn'ün ekvatoruna) |
| Doğal uydusu | Satürn |
| Grup | L4 Tethys truvası |
| Fiziksel özellikler | |
| 18,7 [2] | |
| Boyutlar | 33,2 × 23,4 × 19,2 km (± 0,6 × 0,6 × 0,4 km)[3] |
Ortalama çap | 24,6±0,6 km[3] |
| Hacim | 7.795 km3[a] |
| Kütle | ≈ 4×1015 kg (varsayılan; ölçülmemiş)[b] |
Ortalama yoğunluk | ≈ 0,5 g/cm3 (varsayılan; ölçülmemiş)[3] |
| ≈ 0,0011–0,0014 m/s2[3] | |
| En uzun eksende ≈ 0,006 km/s; kutuplarda ≈ 0,007 km/s'ye | |
| sıfır | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
1983 yılında resmi olarak Yunan mitolojisinde Okeanos ve Tethis'in kızları olan Telesto'nun adı verildi.[c] Bu isim "başarı" anlamına gelmektedir. Saturn XIII veya Tethys B olarak da adlandırılır.
Telesto, Tethys'in önde gelen Lagrange noktasında (L4) yer alır ve Tethys ile eş yörüngelidir. Bu ilişki ilk olarak 1981 yılında Seidelmann vd. tarafından tanımlanmıştır.[8] Bir diğer uydu Calypso ise Tethys'in diğer (arkadaki) Lagrange noktasında, Tethys'ten 60 derece ters yönde bulunur. Satürn sisteminde iki tane daha Truva uydusu bulunmaktadır.
Araştırma değiştir
Cassini sondası 11 Ekim 2005'te Telesto'ya uzak bir uçuş gerçekleştirdi. Elde edilen görüntüler, yüzeyinin şaşırtıcı derecede pürüzsüz olduğunu ve küçük çarpma kraterlerinden yoksun olduğunu göstermektedir.
Notlar değiştir
- ^ Telesto'nun Thomas ve diğerleri (2020) tarafından verilen 12,3±0,3 km hacim eşdeğeri küre yarıçapından hesaplanmıştır.[3]
- ^ Telesto'nun hacmi ile varsayılan 500 kg/m3 yoğunluğu çarpılarak hesaplanmıştır.
- ^ Transactions of the International Astronomical Union, Vol. XVIIIA, 1982 (Janus doğrulandı, Epimetheus, Telesto ve Calypso adları verildi) (IAUC 3872'de bahsedilmiştir.)
Kaynakça değiştir
Atıflar değiştir
- ^ a b c "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters". Jet Propulsion Laboratory. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2023.
- ^ Hamilton.
- ^ a b c d e Thomas & Helfenstein 2020.
- ^ IAUC 3466.
- ^ IAUC 3484.
- ^ IAUC 3605.
- ^ IAUC 3593.
- ^ Seidelmann Harrington vd. 1981.
Kaynaklar değiştir
- Hamilton, Calvin J. "Saturn's Trojan Moon Telesto". SolarViews.com. SolarViews. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Marsden, Brian G. (10 Nisan 1980). "Satellites of Saturn" (discovery). IAU Circular. 3466. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Marsden, Brian G. (6 Haziran 1980). "Satellites of Saturn". IAU Circular. 3484. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Marsden, Brian G. (16 Nisan 1981). "Satellites of Saturn". IAU Circular. 3593. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Marsden, Brian G. (18 Mayıs 1981). "Satellites of Saturn". IAU Circular. 3605. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Marsden, Brian G. (30 Eylül 1983). "Satellites of Jupiter and Saturn". IAU Circular. 3872. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- Seidelmann, P. K.; Harrington, R. S.; Pascu, D.; Baum, W. A.; Currie, D. G.; Westphal, J. A.; Danielson, G. E. (1981). "Saturn satellite observations and orbits from the 1980 ring plane crossing". Icarus. 47 (2): 282. Bibcode:1981Icar...47..282S. doi:10.1016/0019-1035(81)90172-X.
- Thomas, P. C. (July 2010). "Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission" (PDF). Icarus. 208 (1): 395-401. Bibcode:2010Icar..208..395T. doi:10.1016/j.icarus.2010.01.025. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2015.
- Thomas, P. C.; Helfenstein, P. (Temmuz 2020). "The small inner satellites of Saturn: Shapes, structures and some implications". Icarus. 344: 20. Bibcode:2020Icar..34413355T. doi:10.1016/j.icarus.2019.06.016. 113355.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Telesto (uydu) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |