Tartışma:Susurluk

Untitled

Merhabalar;

Vikipedi'nin ve/veya içerik kontrolüne ilişkin anlamadığım ve sormak istediğim bazı hususlar var. Ancak yapılan uygulamalarla ulaşılmak istenen amacı anlayamıyorum. Site yönetimi ve/veya yetkili kullanıcılar tarafından gerçekleştirilen arkasındaki niyeti ve/veya amacı net olarak anlayamadığım uygulamalar var. Lütfen, site yönetimi ve/veya yetkili kullanıcılar; olarak beni doğru bilgilendirir ve/veya düzeltir ve yol gösterirseniz sevinirim. Karşılaştığım uygulamalar da, benim bun uygulamalardan yaptığım yapmış olduğum ve burada aktardığım çıkarımlar doğru ve/veya yanlış olabilir. Ancak yaşananları bu taraftan göründüğü şekli ile aşağıda anlatıyorum. Gerekli bilgilendirmenin, düzeltmenin ve yönlendirmenin yapılmasını bekliyorum:

Bu yazıyı yazmış olduğum Susurluk'a ilişkin sayfaya bilgiler eklemeye ve içeriği düzeltmeye çalışıyorum. Vikipedi'deki diğer içeriklerle karşılaştırdığım zaman anlam veremediğim bir engelleme ile karşılaşıyorum. Yanlış bir kanaate ulaşmamak için, karşılaştığım bir takım hususları paylaşmak istiyor ve kendi yapmış olduğum hataların ve/veya yanlış anladığım hususların da söylenmesini ve düzeltilmesini iyi niyetle talep ediyorum.

Susurluk maddesindeki bilgileri; toplum ve/veya bölge halkı tarafından bilinen açık ve aşikar bilgilerden istifade ederek veyahut muteber, güvenilir, güncel ve/veya kamuya/devlete ait bilgi kaynaklarına / sitelerine referans vererek güncellemeye çalışıyorum. Bir güncelleme çalışmam sırasında şöyle bir mesaj aldım. "Merhaba, Vikipedi'ye hoşgeldiniz. Susurluk maddesine katkıda bulunmak istemenizi takdir ediyoruz, fakat telif hakkı saklı internet kaynaklarından veya basılı materyallerden alınmış metin veya görüntüleri kabul edemiyoruz. Belki maddeyi kendi sözcüklerinizle tekrar yazmak istersiniz. Daha fazla bilgi için politika ve yönergelere göz atabilirsiniz. İyi değişiklikler." Bu mesaj ile birlikte maddede yapmış olduğum değişiklikler iptal edildi, geçersiz sayıldı ve maddeden çıkarıldı. Yapılan uyarı ve yönlendirme için uyarıyı yapana teşekkür ederim. Ancak yapmış olduğum tüm değişikliklerin bir kalemde silinmesini, çıkartılmasını anlamadım. Daha makul ve/veya seçici bir uygulama yapılabilirdi diye düşündüm. İzlemem gereken yol ve metot konusunda doğru yönlendirilirsem yardımcı olanlara müteşekkir olacağım.

Bu mesaj öncesinde Susurluk maddesinde yapmış olduğum güncellemeler şu şekilde idi:

Maddenin tüm başlıkları altında bütüncül, nitelikli, güncel ve doğru bilgiler içermesini istedim. Etimoloji ve Sözlü Tarih başlığı; Tarih başlığı ve Genel Tarih, Antik çağlar, Roma Bizans dönemi, Selçuklular dönemi, Karesi Beyliği dönemi, Osmanlı Devleti dönemi, Kurtuluş Savaşı dönemi; Cumhuriyet dönemi alt başlıkları; Coğrafi Yapı başlığı ve İklim, Bitki Örtüsü alt başlıkları; Ekonomi başlığı ve Tarım ve Hayvancılık, Yeralıtı Kaynakları alt başlıkları; Spor başlığı ve Turizm başlığı altında maddeye yeni bilgiler ekledim ve var olan bilgilerde güncellemeler yaptım.

Tarih ile ilgili kısımları güncellerken bölgenin tarihini; ülkemiz ve bölgemiz tarihi ilgisi olan herkesin bilebileceği bilgileri kendi kelimelerimle anlatarak girmek istedim. Kendim de yörenin bir insanı olduğum için kendi bilgilerimi de aktarmak istedim. Diğer taraftan Vikipedi’nin kaynak gösterilerek verilen bilgileri tercih edeceğini düşündüm. Bunun üzerine; bölge tarihi ile bilgileri, kendi kelimelerimle yazmak yerine Vikipedi'de halihazırda yer alan diğer maddelerin yayında olan onaylanmış sayfalarından aynen almaya karar verdim. Bilgileri aldığım diğer Vikipedi sayfalarında bilgiler aktarılırken verilmiş olan kaynakları da aynen korudum. Ancak, Susurluk maddesine eklemiş olduğum tüm başlıkları altındaki bilgiler yukarıda nakletmiş olduğum mesajla birlikte Susurluk maddesinden toptan çıkarılarak silindi. Halbuki Susurluk maddesinin Tarih ile ilgili başlıkları altında kullanmış olduğum cümleler ve gösterilmiş olan kaynaklar 18.02.2012 tarihi itibariyle birebir aynı şekilde başka Vikipedi maddelerinde yer almaya devam etmekteler. Peki; aynı içerik ve/veya cümleler ve bunlara ilişkin gösterilen kaynaklar bir Vikipedi maddesinde onaylanırken / yayınlanırken bir diğer Vikipedi maddesinde neden siteden kaldırılıyorlar? Tutarsız olarak nitelendirilebileceğini düşündüğüm bu uygulamanın anlamı nedir? Bu bilgilerin telif hakkı ile ilgili sorun var ise bu cümlelerin ve onlarla ilgili kaynakların Vikipedi'de kullanıldıkları tüm maddelerden çıkartılmaları gerekmez mi? Diğer yandan dünyada bir coğrafyaya, millete, topluma mal olmuş tarihi bir gerçek / olay / bilgi, bir kişinin yazdığı tarihi bir kitapta yer almakla onun malı haline gelmez. Tarihi bilgiler için verilmiş kaynaklar; merak eden kişilerin ulaşıp daha detaylı bilgi alabilmek için başvurabilecekleri, o konu hakkında detaylı bilgileri, çalışmaları içeren referans kaynaklardır. Nitekim televizyonlarda gösterimde olan tarih programlarında da yazılmış olan tarih kitapları ve/veya metinleri içerisindeki bilgiler kullanılabilmekte ve konuşulabilmektedir. Çünkü, tarihi bilgiler / gerçekler bir kişinin yazmış olduğu bir kitapta / metinde / kaynakta geçmiş olsalar bile o kişinin kendisine ait değillerdir. Tarihi bilgiler tarihin bir parçasıdır ve tüm insanlığa aittir.

"Telif hakkı saklı internet kaynaklarından veya basılı materyallerden alınmış metin veya görüntüleri kabul edemiyoruz. Belki maddeyi kendi sözcüklerinizle tekrar yazmak istersiniz." şeklinde ifade edilen hassasiyet ile kaynak olarak verilen kitaplardan öğrenilmiş olan bilgilerin birebir aynı cümleler ile kaynaktan alınarak Vikipedi’de kullanılmasının istenmediği çıkarımını yaptım. Bilgileri yeniden cümlelendirerek aktarmamız durumunda bir sorun olmayacağını anlıyorum. Diğer taraftan; tarihi bilgiler gibi insanlığa / millete / kamuya / topluma mal olan bilgilerin / gerçeklerin, kaynak göstererek ve/veya göstermeden kullanılmasında bir sorun olmamalı diye düşünüyorum. Tarihi bir bilgiyi, konuyu, olayı, gerçeği bir yazar kendi kitabında kullandı diye bu tarihi bilgi yalnızca kendisinin malı durumuna geçemez. Aksi mümkün olsa idi; aynı tarihi bilgiler, konular, olaylar, gerçekler üzerine farklı farklı insanlar yüzlerce kitap yazamalardı. Tarih ile ilgili kitapların içerdiği bilgiler, yazarının hayal ve/veya düşünce dünyasında oluşturduğu ve yalnız kendisine mal olmuş yalın kişisel yaratıcılığa dayanan sanat eserleri ve/veya edebi eserlerdir diyemeyiz. Bu durumda; kendi çoçuklarımıza, milletimizin yeni nesillerine kendi milli tarihimizi aktarabilmemiz için sürekli birilerinden izin almamız gerekirdi. Bu bizim, hepimizin tarihi. Burada yanlış anladığım bir durum söz konusu mu?

Coğrafi Yapı, Ekonomi, Spor ve Turizm başlıkları altında girmiş olduğum bilgileri ise; bölgeyi ve şehri tanıyan biri olduğum için kendi bilgilerimi ve kamu kurum / kuruluşlarının kamuya yönelik verdikleri hizmetler kapsamında yaptıkları ve internette açık ve aleni olarak yayınladıkları bilgilendirmeleri / çalışmaları biraraya getirerek oluşturmuştum. Bilgilerin güncel, doğru, geçerli ve nitelikli olmasına özen gösterdiğimi düşünüyorum. Bu bilgilerde aynı şekilde üstte aktarmış olduğum mesajla beraber Susurluk maddesinden çıkarılıp silindiler. Bu başlıklar altında yazmış olduğum bilgiler harmanlama oldukları için referans bir kaynak içermiyorlardı. Peki bu içeriklerin maddeden silinmesinin sebebi ne idi? Bunun sebebi de kaynak gösterilmemiş olması mıydı? Bir taraftan kaynak gösterilerek verilen tarihi bilgiler silinirken, diğer taraftan kaynak gösterilmeden kendi sözcüklerimi de ilave ederek ifade etmiş olduğum bilgiler hep birlikte aynı zamanda aynı maddeden çıkartıldılar. Uyulması istenen ve / veya beklenen nedir, kaynak gösterme konusunda bahsetmiş olduğum iki yaklaşım birbiri ile çelişkili değil midir?

Yapmış olduğum bu özet paylaşım ve sormuş olduğum sorulara ilave birkaç sorum daha var. Bir açıklama, bilgilendirme yapılabilir ve/veya yol gösterilebilirse sevinirim:

1- Bir maddeye bilgi girerken esas olan kaynak gösterilmesi mi yoksa kaynak göstermek yerine kendi cümleleriniz ile bilgileri yeniden derleyip yazmak mıdır?

2- Aynı cümle ve kaynaklar bir Vikipedi maddesinin içeriğinde yer alıp onaylanmış yayınlanmaya devam ederken bir diğer maddenin içeriğinde yer almasına niçin izin verilmemektedir?

3- Bilinen tarihi, coğrafi, ekonomik vb. bir bilgiyi illaki bir kaynak göstererek girmemiz gerekiyor ise; kendi bildiğimiz bilgilere, gerçeklere ilişkin bir metni hazırlayan kişi de kendimiz olduğuna göre, girdiğimiz bilginin yanında kendi şahsımızı bir referans ve/veya kaynak olarak gösterebilir miyiz? Yerlisi olduğumuz bir yörenin bilgilerini Vikipedi’ye girebilmek için önce bir kitap yazıp yayınlamamız mı gerekiyor? Bir dağın, bir akarsuyun, coğrafi bir yapının bir yerde var olduğunu biliyor isem ve kendim de bu hususlarda bilgi sahibi isem kendi bilgilerimi Vikipedi’de paylaşmak için ne yapmam gerekiyor?

4- Kamuya ait kurum / kuruluş / kaynaklardan ve devlete bağlı teşkillerin internete açık sitelerinden alınmış bilgilerin Vikipedi maddeleri altında kullanılmasında bir sorun söz konusu mudur?

5- Bir gerçek, sırf bir kişi ya da kuruluş kendi sitesinde, kitabında kullandı diye onun malı haline mi gelebilir mi? Aynı gerçeği bizlerin de paylaşmasında nasıl bir sorun söz konusudur?

6- Bir madde altına girdiğimiz maddeler, yaptığımız değişiklikler gerçek, doğru ve güncel olmalarına rağmen neden onaylanmamakta ve/veya yetkili kullanıcılar tarafından silinip çıkartılmaktadır?

7- Tek bir hususla ilgili uyarı yapılırken dikkat edilmesi istenen bu hususla ilgisi olmayan diğer değişikliklerin de hep beraber silinmiş olması sebebiyle sormak istiyorum: Yapılan değişiklikler ile ilgili olarak yetkil kullanıcılar tarafından cümleler bazında özenli bir inceleme ve değerlendirme yapılmadan değişiklikler tek kalemde silinebiliyor mu? Vikipedi’ye girilmiş olan bir bilgi ile ilgili değerlendirme yapılırken konu hakkında bilgi sahibi bir alan uzmanı değerlendirme de bulunmuyor mu?

8- Girilen bilgilerin gerçek, güncel ve/veya doğru olup olmadıkları kontrol edilmeksizin; sırf beğenilmedikleri için doğru, geçerli ve güncel bilgilerin üzerinin örtülmesi ve/veya sadece birisi tarafından paylaşılması istenmediği için birtakım bilgilerin yetkili bir kullanıcı tarafından silinmesi söz konusu mudur?

9- Yukarıda aktarmış olduğum mesaj sonrasında Susurluk maddesinde yapılacak değişikliklerin geçerli olup yayınlanması yetkili kullanıcı onayına bağlandı. Yeni geçilen bu uygulama sonrasında da; Susurluk maddesine ilişkin yapmış olduğum güncel ve geçerli bilgilere dayanan değişiklikler ve bilgi eklemeleri yine reddedildi ve maddeden çıkartıldı. Bu bilgilerin doğruluğu ve sıhhati ile ilgili ne gibi bir sorun bulunmaktadır? Detaylı ve bütüncül olarak yapmaya çalıştığım değişikliklerin detaylı bir araştırma yapılmadan, incelenmeden ve değerlendirilmeden; doğrudan silinmesinin, iptal edilmesinin ve maddeden çıkartılmasının arkasında yer alan (referans / kaynak vermekle ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar dışındaki diğer) sebepler nedir? (Referans / kaynak gösterme konusunda dikkat edilmesi istenen hususları öğrenebilmek ve anlamak için gerekli soruları yukarıda sorduğumu düşünüyorum) Vikipedi’de yer alması istenen bilgiler hakkında; güncel, geçerli, doğru, detaylı, bütüncül olması vb. gibi kriterler aranması gerektiğini düşünüyorum. Bu kriterler aranmıyor ise girilecek içerikle, bilgilerle ilgili ne gibi kriterler aranmaktadır?

10- Vikipedi'deki maddelere nitelikli, doğru, gerçerli ve güncel bilgi girmek istiyorsam ne yapmam gerekiyor? Bunu nasıl ve ne şekilde yapmam gerekiyor?

11- Bazı maddelerde eksik ve yetersiz, sıhhatsiz bilgiler yer alırken ve birtakım uyarılar ile birlikte ilgili maddelerin içeriğinde yayınlanmalarına izin verildiği bilinirken; girmiş olduğum bilgiler gibi datalara, verilere dayanan ve malumun / gerçeğin ilanı anlamına gelen bilgilerin Vikipedi’ye girilmesine ve gerekli değişikliklerin yapılmasına izin verilmemesinin arkasındaki sebep nedir?

12- Bir maddeye eklenen güncel ve geçerli madde içeriğinin silinip maddeden çıkartılarak; eski, eksik, yetersiz, geçersiz ve/veya yanlış vb. olumsuz bir durumda bile olsa maddenin eski halinin korunmasının ve yayınlanmasının amacı nedir?

Sorularımı açık ve anlaşılır sormaya çalıştım. Vikipedi’ye nitelikli bilgi girebilmek için izlenmesi gereken yolu öğrenmek istiyorum.

İlgilenenlere, yardımcı olanlara, yol gösterenlere ve yetkili kullanıcılara şimdiden yardımları için teşekkür ederim.

Saygılarımla.— Bu imzasız yazı 176.232.16.133 (mesaj • katkılar) tarafından eklenmiştir.

Selamlar. Eğer bir metni siz yazmadıysanız ve alıntı yaptığınız yerde içeriğin telif durumu hakkında bir ibare yoksa bu alıntı yapılan metin Vikipedi'ye aktarılamıyor. Yaptığınız katkının kabul edilmemesinin nedeni telif konusundaki çekinceler. Eklenen bilgiler ister tarihi olsun ister günümüze ait çok popüler bilgi olsun veya internetteki birden çok sitede bulunan aleni bir içerik olsun, bu içerikleri Vikipedi'ye ekleyemiyoruz.

1. Esas olan öncelikle telif hakları. Telif hakları gözetilerek her içeriğin kaynaklı olması tabiki daha iyi.
2. Bir maddenin onaylanmış olması, içeriğin güvenirliği ve kalitesi hakkında bir fikir vermez. (Bakınız, Sürüm kontrolü Onaylamaktaki amaç sadece Vandalizm'e engel olmak.
3. Kaynak eklemekteki amaç okuyucunun o kaynağa bakarak o bilgiyi doğrulayabilmesini sağlamak. Mesela, "Susurluk yılın 4 ayı yağış alır" cümlesi için Devlet meteoroloji müdürlüğü kaynak olarak gösterilebilir. Öte yandan, "Ben Susurluk'ta yaşıyorum, bu bilgi bana ait" deme şansımız yok. Önemli olan Susurluk maddesine gelen bir okuyucuya doğrulanabilir ve ulaşılabilir kaynaklar sunmak.
4. Hayır. Kamu kurumu sitelerindeki içerikler telif haklarıyla korunmaktadır.
5. Her ülkede farklı kanunlar vardır ama Türkiye'de Fikir ve Sanat Eserleri kanunu bulunuyor. Bu nedenle bir kişinin emek vererek ürettiği bir bilgiyi, Vikipedi'ye aktarıp paylaşmak uygun değil. Ama Susurluk maddesini yazarken o kitabı kaynak olarak kullanabiliriz.
6. Bunun birçok sebebi olabilir. Bu maddedeki değişikliklerin kabul edilmemesinin sebebi, başka kaynaklardan birebir alıntı yapılarak telif haklarının ihlal edilmiş olmasıydı.
7. Özenli bir inceleme değil, en iyisi yapılmaya çalışılıyor. Kontrol işlemlerinde herhengi bir uzmanlık söz konusu değil. Bu işi gönüllü kullanıcılar kotarmaya çalışıyor.
8. Kontol işlemlerinde "beğenmek" gibi öznel bir amaç yok. Bir madde güncel ve/veya doğru değil ise bunun sebebi o sayfaya şimdiye kadar yeterli katkının yapılmamış olmasıdır. Ama katkı yaparken telif kurallarına dikkat etmek gerekiyor. Eğer bir maddedeki bilgiler kaynaksız ise o maddedeki bilgilerin çıkartılması yerine genellikkle sayfanın en üstüne bilgilendirme amaçlı {{kaynaksız}} şablonu eklenir.
9. Yapılan katkılar en güncel veya en doğru olsa da, ilk kıstas olan telif konusunda sorunlu idi. Bu nedenle kabul edilmedi.
10. Beş temel taş gibi yardım sayfalarına göz atılabilir.
11. Eklenen bilgiler kaynaksız, düzensiz bunun gibi benzeri biçimsel sorunlar taşısa idi, sayfanın en üstüne bu sorunla ilgili bir uyarı/bilgilendirme şablonu eklenirdi. Ama eklenen içerik doğrudan alıntı olunca, bunu düzenlemek imkansız. Bu nedenle Vikipedi'nin tüm sayfalarında olduğu gibi telifli içerikler bekletilmeksizin maddeden çıkarılıyor.
12. Eski halide muhakkak yetersizdir. Ama burada herkes gönüllü, önceki içerik bu noktaya gelmiş. Önceki içerik güncel değilse, yapabileceğimiz bunu silmek değil, gönüllülerin katkısını beklemek sadece.

Saygılarımla.--Sadrettin^mesaj 20:00, 19 Şubat 2012 (UTC)