Tarihî Havagazı Fabrikası
Tarihî Havagazı Fabrikası, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan eski bir havagazı fabrikasıdır. Günümüzde kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
 2020'de Tarihî Havagazı Fabrikası | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | İzmir, Türkiye |
| Adres | Umurbey Mah. Liman Cad. No:20 Konak |
| Koordinatlar | 38°26′24″K 27°09′09″D / 38.44000°K 27.15250°D |
| Başlama | 1862 |
| Tamamlanma | 1864 |
| Yenileme | 2007-2008 |
| Yenileme maliyeti | ₺1.650.000[1] |
| Sahip | İzmir Büyükşehir Belediyesi |
| Teknik ayrıntılar | |
| Kat alanı | 2.850 m2[2] |
| Zemin alanı | 23.250 m2[2] |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimarlık firması | Laidloux and Sons[2] |
| Yenileme bilgileri | |
| Baş müteahhit | Akdemir Madencilik İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.[3] |
| Ödüller | Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü - Tarihi Kentler Birliği Raci Bademli İyi Uygulamalar Özendirme Ödülü - TMMOB |
| Diğer bilgiler | |
| Otopark | 122 araç[2] |
Tarihçe değiştir
İzmir'de bir havagazı fabrikası kurulması için 1859'da yapılan başvuru, Osmanlı makamlarınca kabul edildi ve fabrikanın inşaatı 1862'de başladı.[1] Fabrikanın kuruluşunu, £100.000 yatırımla merkezi Glasgow'da bulunan Laidloux and Sons adlı şirket üstlendi.[2][4] 1864'te ilk sokak lambası aydınlatma denemesi yapıldı ve Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk kez sokak lambası kullanılmış oldu.[4] 1904'ten itibaren elektrikle aydınlatmaya geçilince havagazı çoğunlukla mutfaklarda kullanılmaya başladı.[1] I. Dünya Savaşı'nın ardından havagazı ile aydınlatma tamamen sona erdi.[1] Türkiye'de cumhuriyetin ilanı sonrasında yabancıların imtiyazlarının yenilenmemesi nedeniyle 1934'te belediyeye devredilen fabrika, 1955'te kapatılıncaya dek üretime devam etti.[1][5] Fabrika binaları daha sonra ESHOT ve İZULAŞ'ın kullanımına tahsis edildi.[1]
Fabrikanın kültür merkezi olarak kullanılabilmesi için Mayıs 2007'de başlayan ve ₺1,65 milyon bedelle gerçekleştirilen yenileme çalışmaları, Aralık 2008'de tamamlandı.[1][6] Yenileme projesi, 2009'da Tarihi Kentler Birliği'nin Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü'nü ve 2013'te Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin Raci Bademli İyi Uygulamalar Özendirme Ödülü'nü kazandı.[7][8]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g "Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 9 Ocak 2018. 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ a b c d e "Izmir Historical Coal Gas Factory Restoration Project". Scribd. 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Havagazı Fabrikası müjdesi". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 30 Nisan 2007. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ a b "The restored gas works of Alsancak, Izmir". Levantine Heritage Foundation. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Gelenekten Geleceğe; Kentsel Mekan ve Tekstil Mimarisi" (PDF). HTTF. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Tarihi Havagazı Fabrikası'na muhteşem açılış". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 27 Aralık 2008. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Büyük ödül İzmir'in". Milliyet. 1 Mayıs 2009. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Havagazı restorasyonuna bir ödül daha". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 12 Kasım 2013. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.