Vikipedi

Tanrı'nın Barışı ve Ateşkesi

Tanrı'nın Barışı ve Ateşkesi (Latince: Pax et treuga Dei), Orta Çağ'da Katolik Kilisesi tarafından yönetilen bir hareketti ve tarihteki en etkili toplu barış hareketlerinden biriydi. Hem Pax Dei'nin hem de Treuga Dei'nin amacı, eski Karolenj İmparatorluğu'nun batı yarısında (9. yüzyılın ortalarında çöküşünün ardından) manevi yaptırım tehdidini kullanarak kan davasının şiddetini sınırlamaktı. Bu hareket aynı zamanda halkın katılımıyla da güçlendi. Pek çok halk, kıtlıklara, şiddete ve etraflarındaki sosyal düzenin çöküşüne bir çözüm olarak hareketi destekledi.[1]

Revilla de Collazos kilisesinde, Tanrı'nın Barışını ve Ateşkesini tasvir eden sütun başlığı: iki atlı şövalye düelloya girişir, ancak bir kadın onları dizginlerinden tutar.

Tanrı'nın Barışı ilk olarak 989'da Charroux Konseyi'nde ilan edildi. Dini mülkiyeti, tarımsal kaynakları ve silahsız din adamlarını korumaya çalışıldı. İlk olarak 1027'de Toulouges Konseyi'nde ilan edilen Tanrı'nın Ateşkesi ise soyluların şiddet uyguladığı haftanın günlerini ve yılın zamanlarını sınırlamaya çalıştı. Hareket, on üçüncü yüzyıla kadar hayatta kaldı.

Eski Karolenj İmparatorluğu'nun batı yarısındaki şiddet sorunuyla başa çıkmaya yönelik diğer stratejiler arasında Şövalyelik ve Haçlı Seferleri yer alır.

Georges Duby, Pax Dei'nin genişleyen sosyal yansımalarını şöyle özetledi:

Tanrı'nın Barışı ve Ateşkesi, mahremiyete kutsal bir önem atfederek, topluluk toplantılarının gerçekleşebileceği bir alan yaratılmasına yardımcı oldu ve böylece köy düzeyinde kamusal alanın yeniden oluşturulmasını teşvik etti. On birinci ve on ikinci yüzyıllarda kilisenin gölgesinde, barış düzenlemelerine göre şiddetin yasak olduğu dokunulmazlık bölgelerinde birçok köy büyüdü.[2]

Arka plan değiştir

 
Katalonya Anayasaları'nın Barış ve Ateşkes'e adanmış bölümü.

Şiddetle ilgili Hristiyan yasaları, daha önceki Pax Romana kavramından evrimleşmişti.

697 gibi erken bir tarihte Iona'lı Adomnán, din adamlarının topraklarında çocukların, din adamlarının, din öğrencilerinin ve köylülerin öldürülmesine karşı yaptırımlar sağlayan Cáin Adomnáin'i ilan etti.

Bazı tarihçiler, Papa I. Gelasius'un İmparator Anastasius'a yazdığı ve kralların yargılarını vermeden önce dini yetkilileri dinlemelerini önerdiği bir mektupta, 494 gibi erken bir tarihte seküler yetkililer için barış konusunda dini bir tartışma olduğunu belirtiyorlar.[3]

Bu dini tartışma, laik şiddet ve kilisenin laik otoriteler üzerindeki önceliği ile ilgili olarak, özel savaşlar ve şiddetli kan davalarının Avrupa çapında hem kilise binalarını hem de manastır topluluklarını tehdit etmeye başladığı on birinci yüzyılda gelişti.[4] Kilise mülkünün yok edilmesini açıkça saygısızlık olarak belirleyen Trosly Konseyi tarafından kanıtlandığı gibi, kilise mülkünü korumaya yönelik diğer dini önlemler de onuncu yüzyıldan on birinci yüzyıla kadar gözlemlendi.

Genel Bakış değiştir

Tanrı'nın Barışı ilk olarak 989'da Charroux Konseyi'nde ilan edildi. Konsey, dini mülkiyeti, tarımsal kaynakları ve silahsız din adamlarını korumaya çalıştı. Dokuzuncu yüzyılda Karolenj İmparatorluğunun çöküşünden sonra Fransa, yerel lordların ve şövalyelerin kontrol için sık sık birbirleriyle savaştığı birçok küçük ilçe ve lordluğa bölündü. Batı Frenk soyluları bu kaos ortamında Robertian Hanedanı etrafında birleşti.[5] Bu hanedan değişikliğinin kritik noktalarından biri, Guy Bois'nın "1000 yılının mutasyonu" dediği, kaos ve yaratıcılığın amansız birleşimiyle tanınan dönemdir. Dönemin kaosu, kale muhafızları ve milislerinin Karolenj İmparatorluğu'nun kapsayıcı siyasi yapısından konsolide güç ve özgürlük için çalıştığı şiddetli kan davası sorununa atfedilir. Frederick S. Paxton, bu dönemin siyasi ve kültürel manzarasının, milenyumun dönümünde hüküm süren bazı kültürel kaygıları ve sorunları, özellikle de "hükümet, hukuk ve sosyal kurumlardaki benzeri görülmemiş düzensizliği" vurguladığını belirtmektedir. Bu dönemde, düklerin ve kontların ilçe gücü değişiyordu, çünkü kaleler inşa etmek, gücün içsel bir sağlamlaştırılmasıydı, ancak aynı zamanda "ilçe kalelerine sahip olanlar, kont veya kont olur olmaz itaatsizlik etme eğilimindeydiler. Dük halka sırtını döndü."

 
Osona'daki Vic Katedrali'nin çan kulesinin önünde bulunan Barış ve Ateşkes'e saygı duruşundaki asker heykeli

Daha sonra 1027'de Toulouges Konseyi'nde kilise, soyluların şiddet uyguladığı haftanın günlerini ve yılın zamanlarını sınırlamaya çalıştı. Bazı tarihçiler, Barış ve Tanrı'nın ve Tanrı'nın Ateşkesi hareketlerinin, Karolenj toplumunun en yüksek kademelerinin Capet soyluları arasındaki şiddet ve kan davalarını kontrol altına almadaki yetersizliğinden veya isteksizliğinden kaynaklandığını öne sürerken, diğer bilim adamları, Frank krallıklarındaki bir Castellan devriminin soruna katkıda bulunduğunu iddia ediyor.[6] André Debord'a göre Barış ve Ateşkes hareketi, on birinci yüzyılın başlarında, özellikle Akitanya'da kale inşasının hızlı büyümesinden kaynaklanan sosyal ve politik ayaklanmalara yanıt olarak ortaya çıktı. 11. yüzyılın başlarında Fransa'daki ana çekişme noktası, sivil gücün rolü ve toplumsal güçlerin güce sahip olma üzerindeki etkisini uygulama biçimiydi. 1030'a gelindiğinde, Büyük William; IV. William ve Chabannes'li Ademar'ın aynı zamanda ölmesiyle Charente'de en güçlü figür haline geldi.[7] Bu dönemde düklerin ve kontların ilçe gücü değişiyordu, çünkü kalelerin inşası gücün doğasında var olan bir konsolidasyondu, ancak aynı zamanda "ilçe kalelerine sahip olanlar, kont veya dük döner dönmez itaatsizlik etme eğilimindeydiler.

Aynı zamanda, Kuzey Fransa'ya Normanlar olarak yerleşen ancak daha iç bölgelere baskınlar düzenlemeye devam eden Vikingler tarafından sık sık saldırılar oluyordu.

İki hareket farklı zamanlarda ve farklı yerlerde başladı, ancak on birinci yüzyılda eşanlamlı hale geldi. Hareket, görünüşte tacın görevleri için gereksiz olsa da, inkar edilemeyecek bir dinsel ivmeye sahipti. Kutsal Roma İmparatoru Henry, imparatorluğunda bunun en eski biçimini 1043'te Konstanz'dayken yayınladı.[8] Bazı akademisyenler bunu Kutsal Roma İmparatorluğu'ndaki müteakip Landfriede kavramına bağlarken, diğerleri Landfreide'ın bu hareketlerin yanında veya öncesinde var olduğunu öne sürüyor.

Tanrı'nın Barışı değiştir

Tanrı'nın Barışı veya Pax Dei, köylüler (agricolae) ve din adamlarından başlayarak, kendilerini savunamayan savaşçı olmayanlara şiddetten muafiyet tanıyan yerel din adamlarının bir bildirisiydi. Charroux Meclisi 989'da sınırlı bir Pax Dei kararı verdi ve uygulama sonraki yüzyılda Batı Avrupa'nın çoğuna yayıldı ve en azından on üçüncü yüzyıla kadar bir şekilde varlığını sürdürdü.[9]

Akitanya sınırlarındaki La Marche'deki Benedictine Charroux manastırında Poitou, Limousin ve komşu bölgelerden birçok insandan oluşan büyük bir kalabalık toplandı. Pek çok aziz cesedi de oraya "mucizeler gösterilerek" getirildi. Bordeaux ve Gaskonya Gombald Başpiskoposu önderliğinde Charroux'da ilan edilen üç kanun, tümü Fransa'nın batısında, Kral Hugh'un sınırlı yetki alanının ötesinde bulunan Poitiers, Limoges, Périgueux, Saintes ve Angoulême piskoposları tarafından imzalandı. Aforoz, bir kiliseye saldırmanın veya bir kiliseyi soymanın, köylüleri veya yoksulları çiftlik hayvanlarını soymanın (bunlar arasında köylünün ulaşamayacağı bir nesne olan attan değil eşekten bahsedildi) cezası olurdu. "Silah taşımayan" bir rahibe veya din adamlarından herhangi birine vurmak veya tutuklamak Tazminat veya tazminat ödemek veya Kilise'nin lanetlenmesini getirebilirdi.

Erken korumalara çocuklar ve kadınlar (bakireler ve dullar) eklendi. Pax Dei, soyluların kiliseleri işgal etmesini, savunmasızları dövmesini, evleri yakmasını vb. yasakladı. 1033 kişilik bir sinod, tüccarları ve mallarını korumalı listeye ekledi. Önemli bir şekilde, Tanrı'nın Barışı hareketi, merkezi otoritenin tamamen parçalanmış olduğu Akitanya, Burgundy ve Languedoc bölgelerinde başladı.[10]

Coşkulu kalabalıkların katılımı, Orta Çağ'ın ilk popüler dini hareketlerinden biri olarak Pax Dei olgusunu işaret ediyordu. İlk aşamada, kutsal emanetler, kalabalıklar ve coşku karışımı, hareketi son derece popüler bir karakterle karakterize etti.

On birinci yüzyılın ilk yirmi yılındaki bir durgunluğun ardından hareket, Fransa Kralı II. Robert'ın (hüküm süren 996-1031) desteğiyle Fransa'nın kuzeyine yayıldı. Orada, yüksek soylular Flanders, Burgundy, Champagne, Normandy, Amiénois ve Berry'deki Barış meclislerine sponsor oldu.[11] Soylular tarafından edilen barışı koruma yeminleri, zamanla köylülerin kendilerine de yayıldı; toplu olarak toplanan hane reisleri, ortak barışı korumak için ritüel olarak yemin ederdi.

Burgundy'deki Cluny Manastırı'nın onuncu yüzyılda kurulması, Tanrı'nın Barışının gelişmesine yardımcı oldu. Cluny herhangi bir laik otoriteden bağımsızdı, yalnızca Papalığa tabiydi ve tüm kilise bölgesi dokunulmazken, Cluny'nin bölgesi kendi sınırlarının çok ötesine uzanıyordu. 30 km çapındaki bir toprak parçası Cluny'nin bir parçası olarak kabul edildi ve Cluny ile ittifak kuran daha küçük manastırlara şiddete karşı aynı şekilde koruma sağladı. Tanrı'nın Barışı konseyi bu hibeyi 994'te Anse'de verdi. Manastır ayrıca normalde bütün bir bölgeyi etkileyecek olan aforoz ve yasaklamadan muaftı.[12] Fleury Abbey'e de benzer bir koruma verildi. Birçok Cluniac keşişi, şiddetini durdurmaya çalıştıkları şövalyelerle aynı sınıftan geliyordu.

Hareket çok etkili değildi. Bununla birlikte, Orta Çağ komünleri ve Haçlı Seferleri gibi soyluların şiddetini kontrol etmeye yönelik diğer başarılı halk hareketlerinin izleyeceği bir emsal oluşturdu.

"Tanrı'nın Barışı" ifadesi, "Kilisenin koruması altında" anlamına gelen genel bir terim olarak da geçer ve Orta Çağ toplumunda çeşitli bağlamlarda kullanılmıştır. Örneğin haçlı seferlerine çıkan hacılar bunu "Tanrı'nın esenliği" altında, yani Kilise'nin koruması altında yaptılar. Terimin bu genel kullanımı her zaman "Tanrı'nın Barışı ve Ateşkesi" hareketine atıfta bulunmaz.[13]

Tanrı'nın Barışı ve Popüler Katılım değiştir

Hareketin bir alt kümesi, Tanrı'nın Limousin Barışı (994–1032/3) olarak bilinir. Limousin hareketini belgeleyen en önemli kaynak, çağdaş yazar Chabannes'li Ademar'dır (989-1034). Ademar, Limoges'deki Saint-Martial'da vakit geçiren ve bir tarihçi, ayin uzmanı, dilbilgisi uzmanı ve sanatçı olan Angoulême'li Saint-Eparchius'un bir keşişidir. Limousin Tanrı'nın Barışı hareketi genellikle büyük ölçüde hayali olarak kabul edilir, çünkü Ademar, Tanrı'nın Barışının Akitanya'daki gerçek gelişimi hakkında bir kurgu yaratmış gibi görünmektedir.[14] Ancak yine de Richard Landes ve diğer tarihçilerin tespit ettiği nokta, 1033'te Francia'daki barış konseyleri hakkında yazan Rodulphus Glaber de görüleceği gibi Tanrı'nın Barışı hareketin Akitanya'da başlamıştır.

Landes'in Limoges'un erken dönem konsüllerine ilişkin tarihyazımsal araştırmasındaki en önemli noktalardan biri, dini otoritelerin onuncu yüzyılın sonları ve on birinci yüzyılın başlarındaki konsey faaliyetlerinde kültürel ve dini coşkuyu teşvik ettikleri gerçeğidir. 1000 yılı civarındaki apokaliptik düşünce akımları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Landes; Limoges ve Akitanya'nın diğer bölgeleri, onuncu yüzyılın sonlarına doğru apokaliptik tutumların birleşimi ve doğal ve insan yapımı felaketler için tövbe uygulamalarının popülaritesi nedeniyle, bir bütün olarak Tanrı'nın Barış hareketinin rolünü anlamak için çok önemli olduğunu vurgular.[15] Limoges örneğinde, büyük bir "'veba vebası', muhtemelen ergotizm" ve "başrahip ve piskopos (Vikontun kardeşleri), Akitanya Dükü ile istişare ederek, dünyanın her yerinden kalıntıların Limoges'a geleceği üç günlük bir oruç çağrısında bulundu."

Bu özel durumda emanetlere yapılan vurgu, Tanrı'nın Barışı hareketinin bir bütün olarak gelişimini anlamak için çok önemlidir, çünkü Avrupa çapında bu harekete halkın katılımı, kutsal emanetlerin popülaritesi ve azizler kültüyle ilişkili tövbe uygulamalarına bağlıydı. Limoges örneğinde, 994 Barış Konseyi sırasında tapınağında mucizeler tasdik edildiğinden, Aziz Martial kültü öne çıkıyor.[16] Martialis, barış idealleriyle doğrudan ilişkilidir:

Bir kısıtlama etiğini benimseyen hükümdarlar ve askerler de dahil olmak üzere, toplu pişmanlıklarını büyük bir duyguyla ifade eden bireylerin sayesinde kitlesel dönüşümlerle bir barış müjdesi gerçekleşir. Bu yansıtma süreci, Valeria'nın pagan nişanlısı Stephen'ın yerel bir asilzadenin oğlundan Roma'ya yaptığı hac yolculuğu, Martial'in William (993-1030) isimli güçlü Galyalılar düküne olan bağlılığı ve kilise sevgisi gibi örneklerle ortaya çıkar. Ayrıca, Martial, egzersizlerinde savaşçı mizacın kişileştirildiği şeytani bir çetenin lideri Exodus'u, çekişmeyi ve anlaşmazlığı sevmesi nedeniyle Tanrı'nın Barışı'na karşı büyük bir düşman olan savaşçı sınıfı arasında yaygın olan bu özellikleri temsil eder.

Tanrı'nın Ateşkesi değiştir

Tanrı'nın Ateşkesi veya Treuga Dei'nin kökeni, Caen şehrinde Normandiya'daydı.

Tanrı'nın Ateşkesi, düşmanlıkların geçici olarak askıya alınması iken, Tanrı'nın Barışı'nın aksine kapsamı daha geniştir. Ateşkes, Pazar günleri ve Feria'da (insanların çalışmak zorunda olmadığı bayram günleri) savaşmayı yasakladı. Pazar gününün kutsanması, Tanrı'nın Ateşkesi'ne yol açtı.

Tüm kiliseler ve onların toprakları, keşişler, katipler ve menkul kıymetler için kalıcı barışı onayladı; tüm kadınlar, hacılar, tüccarlar ve onların hizmetkarları, sığırlar ve atlar; ve tarlalarda çalışan erkekler. Diğer herkes için, Büyük Perhiz mevsimi olan Advent boyunca ve Rogation günlerinin başlangıcından Pentecost'tan sonraki sekiz güne kadar barış gerekliydi.[17] Bu yasak daha sonra haftanın belirli günlerine, yani Göğe Yükselişi anmak için Perşembe, Tutku günü Cuma ve Kıyamet günü Cumartesi'ye genişletildi (Konsey 1041). On ikinci yüzyılın ortalarında, öngörülen günlerin sayısı, savaş için yaklaşık seksen gün kalana kadar uzatıldı.

Ateşkes kısa sürede Fransa'dan İtalya ve Almanya'ya; 1179 Üçüncü Lateran Konseyinde kilise hukukuna eklenen "De treugis servandis", Gregory Kararnamesi, "De treuga et pace" ile genişletildi. Thomas Aquinas, kutsal günlerde ve bayram günlerinde devleti korumak için savaş açmanın yasal olduğunu savunarak Ateşkes'e meydan okudu.[18]

Şövalyelik ve Haçlı Seferi içinde Tanrı'nın Barışı ve Tanrı'nın Ateşkesi değiştir

Onuncu yüzyılın sonunda başlayan ve on birinci yüzyıla kadar devam eden ilginç gelişmelerden biri, şövalye yeminleri içinde ve şövalye şiddetini ülkesinden uzaklaştırmanın bir yolu olarak Tanrı'nın Barışı ve Tanrı'nın Barışı hareketlerinin retoriğidir.[19] Tanrı'nın Barışı ve Tanrı'nın Ateşkesi hareketlerinin Avrupa'da ayrı ayrı geliştiği düşünülmekle birlikte, bu hareketlerin savaştaki ve sivil toplumdaki rolü açısından, hareketlerin retoriğinin yeminlerde ve konuşmalarda birleştirildiği durumlar vardır.

Yemin önemlidir çünkü laik güçlerin artık dini güçlere itaat etmeye ve sorunlu şövalyeleri ve orduları dizginlemeye istekli olduklarını göstermektedir. Dahası, şövalyelik ve savaşçı şiddet, haçlı seferlerinin kullanılması yoluyla dini güçler tarafından sıklıkla baltalanır. 1095'te Clermont Konseyi'nde Papa II. Urban'a göre, askeri şiddeti alt üst etmek, dünyevi şiddete karşı etkili bir araçtır:

Ey Frank ırkı, bazı illerinizde hiç kimsenin gece gündüz yola çıkıp yaralanmadan veya haydutların saldırısına uğramadan yola çıkamayacağını ve hiç kimsenin evinde bile güvende olmadığını öğreniyoruz. O zaman atalarımızın Tanrı'nın Ateşkesi olarak bilinen yasasını yeniden yürürlüğe koyalım. Ve şimdi kendi aranızda barışı korumaya söz verdiğinize göre, Tanrı'dan tamamen yabancılaşmış, lanetli bir ırk tarafından tehdit edilen Doğu'daki kardeşlerinize yardım etmek zorundasınız. Rabbimizin Kutsal Kabri kirli bir ulusun pisliğiyle kirlenmiştir. Charlemagne'nin büyüklüğünü hatırlayın. Ey en yiğit askerler, yenilmez ataların torunları, yozlaşmayın. Aranızdan tüm nefret uçup gitsin, tüm kavgalar son bulsun, tüm savaşlar son bulsun. O ülkeyi kötü ırktan çekip kendinize teslim etmek için Kutsal Kabir'e giden yola başlayın.[20]

Böylece Tanrı'nın Barışı ve Tanrı'nın Ateşkesi, şiddeti Orta Doğu'da Kudüs'ü yeniden ele geçirmek için İslam'a karşı bir haçlı seferi gibi daha uygun alanlara yönlendirerek alt üst etmenin retorik manzarasında ilerledi.

Diğer gelişmeler değiştir

11. yüzyıldan itibaren şövalyelik dini bir nitelik kazandı. Şövalyeler, katı dini ritüelleri uygulamaya başladılar. Bir inisiyenin oruç tutması, günahlarını itiraf etmesi, sembolik bir banyo yapması, alçakgönüllülüğü temsil etmek için saçını kestirmesi ve kollarının Kilise ve Tanrı'ya adanmasını simgeleyen silahları bir sunağın üzerinde dururken bir geceyi dua ederek geçirmesi gerekiyordu.[21] Metalurjideki gelişmeler miğferler, kılıçlar, kalkanlar, bir atın eyeri ve dizginleri üzerine kutsal sembollerin yazılarını ve resimlerini kazımayı mümkün kıldı. Genellikle azizlere ait dini semboller içeren kutsal emanetler ve eşyalar, Orta Çağ'da şövalyeler tarafından rutin olarak savaşa taşınırdı. Semboller, şövalyelere ve askerlere Tanrı'nın çabalarını desteklediğini hatırlattı ve askerlere düşmanlarına karşı koruma ve zafer güvencesi verdi.[22]

Din adamları, Tanrı'nın Barışı ve Ateşkesi hareketine ek olarak, şiddeti kontrol etmek için daha az doğrudan olsa da başka şiddet içermeyen yöntemler kullandı. Kilise adamları, feodal saygı eylemine dini sadakat yeminini ekleyerek ve sistem içinde haklar ve görevler düzenleyerek, genel olarak feodal toplumu uygarlaştırmak ve özel olarak feodal şiddete sınırlar koymak için ellerinden gelenin en iyisini yaptılar.[23]

Fransa'dan IX. Louis, en azından Fransa Krallığı içinde anlaşmazlıkları çözmeye ve barışı korumaya olan ilgisiyle ünlüydü. Fransa'da savaşı süresiz olarak yasaklayan hayatta kalan ilk kararnameyi çıkardı. Ocak 1258 tarihli bu metin, savaşı yanı sıra vagon veya sabanla çalışan vagonların ve köylülerin kundaklanmasını ve rahatsız edilmesini yasakladı. Bu yasağı ihlal edenler, kralın subayı ve le Puy-en-Velay'in seçilmiş piskoposu tarafından barışı bozanlar (fractores pacis) olarak cezalandırılacaktı. IX. Louis, bu metni kral olarak yetkisine dayanan basit bir kraliyet eylemi olarak ilan etti.

Bianchi, 1399'da birkaç ay boyunca İtalya'yı kasıp kavuran dini bir hareketti. Onbinlerce erkek, kadın ve çocuk, barış için dua ederek ve savunarak ülkeyi baştan başa dolaştı. Birçok gözlemci için şok oldu ve yetkililer hazırlıksızdı. Ayrıca İtalya'nın çoğuna en azından birkaç ay barış getirdi.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  4. ^ "The transformation of the year one thousand : the village of Lournand from antiquity to feudalism | WorldCat.org". www.worldcat.org (İngilizce). 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  6. ^ http://scholarship.rice.edu/bitstream/handle/1911/12600/document.pdf 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.?
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  8. ^ "Christian attitudes towards war and peace : a historical survey and critical re-evaluation | WorldCat.org". www.worldcat.org (İngilizce). 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  10. ^ Firnhaber-Baker, Justine (2006). "From God's Peace to the King's Order: Late Medieval Limitations on Non-Royal Warfare". Essays in Medieval Studies. 23 (1): 19-30. doi:10.1353/ems.2007.0002. ISSN 1538-4608. 
  11. ^ Duby, Georges; Duby, Georges; Ariès, Philippe (1988). A history of private life. Internet Archive. Cambridge, Mass. : Harvard UP. ISBN 978-0-674-40001-6. 
  12. ^ Gress, David (1985). Peace and Survival: West Germany, the Peace Movement, and European Security (İngilizce). Hoover Press. ISBN 978-0-8179-8093-1. 
  13. ^ Head, Thomas (Thomas F. ); Landes, Richard Allen (21 Ağu 1992). "The Peace of God : social violence and religious response in France around the year 1000". Ithaca, N.Y. : Cornell University Press – Internet Archive vasıtasıyla. 
  14. ^ Jordan, William Chester (24 Şub 2004). "Europe in the High Middle Ages". Penguin – Google Books vasıtasıyla. 
  15. ^ Works (Firm), Berkshire Reference (21 Ağu 2000). "Encyclopedia of Millennialism and Millennial Movements". Routledge. 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  16. ^ Schaff, Philip; Schaff, David Schley (21 Ağu 1910). "History of the Christian Church". C. Scribner's Sons. 8 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  21. ^ "Internet History Sourcebooks: Medieval Sourcebook". sourcebooks.fordham.edu. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  22. ^ Henderson, Ernest F. (Ernest Flagg). "Decree of the Emperor Henry IV Concerning a Truce of God; 1085 A.D." avalon.law.yale.edu. 24 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  23. ^ "Normas sustanciales". www.vatican.va. 18 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tanrı%27nın_Barışı_ve_Ateşkesi&oldid=32632468" sayfasından alınmıştır