Türkiye'de radyo ve televizyon yayınlarının kronolojisi

Aşağıda Türkiye'de radyo ve televizyon yayıncılığı tarihindeki önemli kilometre taşları özetlenmiştir. 1993 yılına kadar, Meteoroloji Radyosu, Polis Radyosu ve eğitim amaçlı yayın yapan İTÜ Radyosu hariç, radyo ve televizyon yayını devlet tekelindeydi. 1964 yılında bu Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu kurulmuş, TRT önce ulusal radyo yayın ağını oluşturmuş, 1964 yılından itibaren televizyon yayınlarına başlamıştır. 1993 yılında yapılan anayasa değişikliğinden sonra TRT nin yanı sıra özel radyo ve televizyon kuruluşları da yayınlara başlamışlardır.[1][2]

Tarih Olay
6.5.1927 İstanbul'da ilk radyo yayını
8.9.1936 Radyo yayın tekelinin PTT Genel Müdürlüğüne devri
22.5.1940 3837 sayılı yasa ile radyo yayın tekelinin Matbuat Umum Müdürlüğüne (Basın Yayın Genel Müdürlüğü) devri
1.10.1945 Türkiye'nin eğitim amaçlı yayın yapan ilk üniversite radyosu İTÜ Radyosu kuruldu. Kısa Dalga'dan yayına başladı.
3.9.1952 İstanbul Teknik Üniversitesinde İTÜ TV adı altında deneme amaçlı ilk televizyon yayınının başlatılması
1.1.1954 Pertev Apaydın'ın mezuniyet ödevi olarak hazırladığı frekans modülasyonlu vericiyle İTÜ Radyosu ilk FM yayınlarını başlattı.
2.1.1964 Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu kurulmasına dair 359 sayılı yasa
31.1.1968 VHF bandından ilk renksiz televizyon yayını
19.5.1969 Atatürk'ün Samsun'a ayak basması yıl dönümü törenleri dolayısıyla ilk naklen televizyon yayını
1.1.1971 Osman Palamutçuoğlu'nun mezuniyet ödevi olarak hazırladığı stereo kodlayıcıyla İTÜ Radyosu FM bandından ilk stereo yayını başlattı.
29.2.1972 TRT nin tarafsızlığı hakkındaki 1568 sayılı yasa.
26.8.1972 Münih olimpiyatları sırasında ilk yurt dışı naklen televizyon yayını
9.9.1974 İlk 24 saatlik radyo yayını
22.3.1975 TRT nin katıldığı ilk Eurovision Şarkı Yarışması. Bu yarışmada ülkeyi Semiha Yankı temsil etti. Gerçi bu ilk girişimde Seninle Bir Dakika adlı şarkı başarısız oldu ama, sonraki yıllarda TRT daha başarılı sonuçlar aldı; mesela 1997 yılında üçüncülük, 2003 yılında birincilik, 2004 yılında dördüncülük ve 2010 yılında ikincilik alındı.
14.4.1978 FM ya da UKW denilen radyo vericilerinden TRT'nin ilk radyo yayını. Bu yayın özellikle yüksek müzik zevkine hitap ediyordu.
14.1.1983 Radyo Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK) kurulması hakkındaki 2954 saylı yasa
15.3.1984 İlk renkli yayın (PAL sistemi)
1.10.1984 TRT'nin FM vericilerinden yapılan ilk stereofonik yayın.
11.7.1986 TRT ile PTT arasında uydu yayıncılığı hakkında protokol. Bu protokol ile TRT vericilerinin radyo link sistemlerine bağlılıklarının azaltılması amaçlandı.
15.9.1986 TRT'nin ikinci bir televizyon yayın ağı oluşturması ve UHF bandından ilk TRT-2 yayını
21.1.1989 Radyo ve televizyon verici istasyonlar ile bu tesislerde görev yapan 1300 personelin PTT genel Müdürlüğüne devrine ilişkin 3517 sayılı yasa (Devir 28.2.1989 tarihinde gerçekleşti)
20.5.1989 İlk özel televizyon yayını. Magic Box kuruluşu ve Star TV kanalı (Verici kurma tekeli kamuda olduğu için uydu yoluyla yayınlar başladı)
3.5.1993 Anayasanın 133. maddesinin değiştirilerek özel radyo televizyon yayınlarına izin verilmesi
10.6.1994 Türk Telekom Şirketinin kurulmasına dair 4000 sayılı yasa. Bu yasaya göre diğer tesislerin yanı sıra verici istasyonlar ve bu istasyonlarda çalışan personel 24.4.1995 tarihinde Türk Telekom'a aktarıldı.
11.8.1994 İlk Türk uydusu Turksat 1B. Gerek TRT ve gerekse özel radyo televizyon kurumları bu uydudan yaralanmaya başladılar.
6.7.1999 Verici istasyonlar ve istasyonlarda çalışan personelin yeniden TRT ye dönmelerine ilişkin 4397 sayılı yasa. Bu yasa ile 31. 12 1999 tarihinde 2000 den fazla verici ile 1500 personel yeniden TRT ye döndüler.
21.4.2005 5335 sayılı yasa ile kablo yayın yetkisinin Türksat kurumuna verilmesi.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "TRT sayfası". 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  2. ^ "Türkiye'nin ilk üniversite radyosu İTÜ Radyosu 75 yaşında". İstanbul Teknik Üniversitesi'nin basın bülteni. İstanbul Teknik Üniversitesi. 22 Ekim 2020. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.