Stereotaksik cerrahi

Stereotaksik cerrahi, vücuttaki küçük hedefleri bulmak ve bunlar üzerinde ablasyon, biyopsi, enjeksiyon, stimülasyon, implantasyon, radyocerrahi gibi bazı eylemleri gerçekleştirmek için kullanılan bir yöntemdir. Burada üç boyutlu bir koordinat sisteminden yararlanılarak minimal invaziv (en az hasara yol açan) bir cerrahi müdahale uygulanmaktadır.

Teoride, vücuttaki tüm organ sistemlerine stereotaksik cerrahi uygulanabilir. Bununla birlikte, referans noktalarını tespitte zorluklar (kemik dokuların yumuşak dokularla özellikle hareket halindeki ilişkisi gib) nedeniyle yakın zamanlara kadar beyin cerrahisi ile sınırlı kalmıştır. Beynin yanı sıra meme biyopsisi ve cerrahisinde de rutin olarak uygulanabilmektedir. Prosedürü planlamak için düz röntgen görüntüleri (radyografik mamografi), bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme kullanılabilir.

Bir beyin biyopsi işleminde stereotaksi kullanımı

"Stereotaksik" kavramı zaman zaman kelime kökeni nedeniyle "stereotaktik" olarak da anılmaktadır.

Stereotaktik cerrahi üç ana bileşen temelinde çalışır:

  • Haritalama (atlas) çok modlu görüntü eşleştirme araçları, koordinat hesaplayıcı vb. içeren bir stereotaksik planlama sistemidir.
  • Bir stereotaksik cihaz veya aparat
  • Stereotaksik lokalizasyon ve yerleştirme prosedürü

Modern stereotaksik planlama sistemleri bilgisayar tabanlıdır. Stereotaktik atlas, iki koordinatlı bir planda gösterilen anatomik yapının (örneğin bir insan beyninin) bir dizi kesitidir. Böylece, her beyin yapısına, stereotaktik cihazı konumlandırmak için kullanılacak olan bir dizi üç koordinat açısı belirlenir. Çoğu atlasta kullanılan üç boyut şunlardır: latero-lateral (x), dorso-ventral (y) ve rostro-caudal (z).

Stereotaktik radyocerrahi

değiştir
 
Gamma Knife Radyocerrahi yapan bir doktor

Stereotaksik radyocerrahide, kafa veya omurgadaki tanımlanmış hedefleri insizyon yapmaya gerek kalmadan etkisiz hale getirmek veya yok etmek için harici olarak üretilen iyonlaştırıcı radyasyon kullanır. [1] Bu işlemde hedef yapıda tedavi etkinliğini korurken bitişik normal dokuya verilen hasarı azaltmak için dik doz gradyanları gerektirir.[2] Bunun sonucu olarak, tedavi hedefinin doğruluğu 1-2 milimetre veya daha az bir sapmaya sahip olmalıdır.[3] Hastaları mümkün olan en yüksek doğruluk ve hassasiyetle tedavi etmek için, görüntü alımından tedavi planlamasına, tedavinin mekanik yönlerine ve fraksiyon içi hareket ihtimallerine kadar tüm hatalar sistematik olarak optimize edilmelidir.[4] Hasta bakımının kalitesini sağlamak için prosedür, bir radyasyon onkoloğu, tıbbi fizikçi ve radyasyon terapistinden oluşan multidisipliner bir ekip içerir.[5][6] Özel, ticari olarak yapılandırılmış stereotaktik radyocerrahi programları, Gamma Knife,[7] CyberKnife,[8] ve Novalis Radiosurgery [9] cihazları tarafından sağlanır.[10]

Stereotaktik radyocerrahi, hem primer hem de metastazlarda tümörlerde kullanılabilen minimal invaziv bir tedavi alternatifi [11] sağlamaktadır.[12] Stereotaktik radyocerrahi çoğu metastaz, meningiom, schwannoma, hipofiz adenomları, arteriyovenöz malformasyonlar ve trigeminal nevralji için uygun vakalarda iyi bir tedavi seçeneğidir.[13]

Parkinson hastalığı

değiştir
 
Glenside Müzesi'nde sergilenen Stereotaksik Talamotomi için Çerçeve

Fonksiyonel beyin cerrahisi, Parkinson hastalığı, hiperkinezi, kas tonusu bozukluğu, inatçı ağrı, konvülsif bozukluklar ve psikolojik fenomenler gibi çeşitli bozuklukların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Ekstra piramidal bozuklukları hafifletmek için Russell Meyers, 1939'da kaudat çekirdeğin [14] ve putamen ve globus pallidusun bir kısmını çıkardı. İnatçı ağrıyı ortadan kaldırma girişimleride ağrı yolaklarının bazı seviyelerde kesilmesiyleuygulanmaya başlamıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Barnett (2007). "Stereotactic radiosurgery-an organized neurosurgery-sanctioned definition". Journal of Neurosurgery. 106 (1): 1-5. doi:10.3171/jns.2007.106.1.1. PMID 17240553. 
  2. ^ Paddick (2006). "A simple dose gradient measurement tool to complement the conformity index". Journal of Neurosurgery. 105: 194-201. doi:10.3171/sup.2006.105.7.194. PMID 18503356. 
  3. ^ Tsao (2012). "International Practice Survey on the Management of Brain Metastases: Third International Consensus Workshop on Palliative Radiotherapy and Symptom Control". Clinical Oncology. 24 (6): e81-e92. doi:10.1016/j.clon.2012.03.008. PMID 22794327. 
  4. ^ Stereotactic radiosurgery. Woodbury, NY: Published for the American Association of Physicists in Medicine by the American Institute of Physics. 1995. ss. 6-8. ISBN 978-1-56396-497-8. 
  5. ^ Park (2012). "Outcomes of Gamma Knife surgery for trigeminal neuralgia secondary to vertebrobasilar ectasia". Journal of Neurosurgery. 116 (1): 73-81. doi:10.3171/2011.8.JNS11920. PMID 21962163. 
  6. ^ Smith (2003). "Dedicated linear accelerator radiosurgery for the treatment of trigeminal neuralgia". Journal of Neurosurgery. 99 (3): 511-516. doi:10.3171/jns.2003.99.3.0511. PMID 12959439. 
  7. ^ Lindquist (2007). "The Leksell Gamma Knife Perfexion and comparisons with its predecessors". Neurosurgery. 61: ONS130-ONS141. doi:10.1227/01.neu.0000316276.20586.dd. PMID 18596433. 
  8. ^ Adler (2013). "The future of robotics in radiosurgery". Neurosurgery. 72: A8-A11. doi:10.1227/NEU.0b013e318271ff20. PMID 23254817. 
  9. ^ Wurm (2008). "Novalis Radiosurgery frameless image-guided noninvasive radiosurgery: initial experience". Neurosurgery. 62 (5): A11-A18. doi:10.1227/01.NEU.0000325932.34154.82. PMID 18580775. 
  10. ^ Andrews (2006). "A review of 3 current radiosurgery systems". Surgical Neurology. 66 (6): 559-564. doi:10.1016/j.surneu.2006.08.002. PMID 17145309. 
  11. ^ Leksell (1983). "Stereotactic radiosurgery". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 46 (9): 797-803. doi:10.1136/jnnp.46.9.797. PMC 1027560 $2. PMID 6352865. 
  12. ^ Niranjan (2000). "Radiosurgery: where we were, are, and may be in the third millennium". Neurosurgery. 46 (3): 531-543. doi:10.1097/00006123-200003000-00002. PMID 10719848. 
  13. ^ Radiosurgery from the brain to the spine: 20 years experience. Acta Neurochirurgica Supplement. Acta Neurochirurgica Supplementum. 101. 2008. ss. 163-168. doi:10.1007/978-3-211-78205-7_28. ISBN 978-3-211-78204-0. PMID 18642653. 
  14. ^ Gildenberg (2006). "Evolution of Basal Ganglia Surgery for Movement Disorders". Stereotactic and Functional Neurosurgery. 84 (4). Karger Publishers. ss. 131-135. doi:10.1159/000094844. 

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir