Stanisław Narutowicz
Stanisław Narutowicz (
Telaffuz (yardım·bilgi); d. 2 Eylül 1862, Telšiai - ö. 31 Aralık 1932, Kaunas) Litvan/Leh avukat ve politikacı.[1][2][3] Litvanya Bağımsızlık Yasası'nın yirmi imzacısından biri ve Polonya'nın ilk cumhurbaşkanı Gabriel Narutowicz'in kardeşidir. Litvanya Konseyi'nin tek Leh üyesi idi.
Stanisław Narutowicz | |
|---|---|
 Stanisław Narutowicz | |
| Doğum | 2 Eylül 1862 Telšiai |
| Ölüm | 31 Aralık 1932 Kaunas |
| Ölüm sebebi | İntihar |
| Milliyet | Litvan/Leh |
| Vatandaşlık | Litvanya |
| Meslek | Avukat, aktivist, politikacı |
| Tanınma nedeni | Litvanya Bağımsızlık Yasası imzacısı. |
| Kurul üyeliği | Litvanya Konseyi |
Biyografi değiştir
Soylu bir aile olan Narutowicz ailesi, 1413'te adını Noručiai'den (tekil Norutis) Narutowicz olarak değiştirerek bir arma aldı.[4] Ailesi Jan Narutowicz ve Wiktoria née Szczepkowska kendi özyönetimini ilan eden Samogitya'da toprak sahipleridir ve bir malikâne işletmiştir.[5][5] Babası, Rus İmparatorluğu baskısına karşı bir isyan olan 1863 Ocak Ayaklanması'na katıldı.
Liepāja Spor Okulu'nda ve daha sonra St. Petersburg Üniversitesi'nde okurken Litvanya folklorunu inceledi eve döndüğünde Litvanca dil kitapları dağıttı.[6]
Kiev Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu.[7] Kiev'deki çalışmaları sırasında Polonya öğrenci çevresine katıldı ve bir yeraltı sosyalist-devrimci parti ve Polonya Sosyalist Partisi'nin selefi II Proletaryat'a üye oldu.[7] Bununla birlikte, görüşleri meslektaşlarınınkinden daha az radikaldi ve zamanla en aşırı sol ile temasları zayıfladı.
Narutowicz, Brėvikai Józef Piłsudski'nin kuzeni Joanna Narutowiczowa ile evlendi. 1907'den sonra, çift Telšiai'de kızlar için bir ortaokul kurdu. Bu okul Rusya'da Litvanca ve Lehçe öğretime izin verilen kızlar için ilk okuldur. I. Dünya Savaşı'ndan önceki dönemde Narutowicz çok sayıda Lehçe gazetede makaleler yayınladı. Ayrıca haftalık olarak ygodnik Powszechny'nin ilk sayılarının yayıncısıydı.[8] Çift, hedefi Litvanyalı köylüler ve bölgede yaşayan çocukları arasında öğrenme becerilerini artırmak olan çeşitli eğitim programlarına da katıldı.
Politika değiştir
Narutowicz radikal olmayan bir sosyalist ve sosyal demokrat görüşlere sahipti.[7] Polonya-Litvanya Birliği'ni restore etmek yerine Litvanya'nın bağımsızlığını destekledi. Öte yandan, devletler arasında gevşek bir birliği de destekledi, bu onu krajowcy hareketinin liderlerinden biri yaptı, Litvanya Büyük Dükalığı'nın mirasına sadık grupları Polonya'dan ayrılma görüşüne sahip kişileri destekledi.[9][9][10] Aynı zamanda, daha önce Litvanya Büyük Dükalığı'nı oluşturan ülkeler arasındaki yakın bağları destekledi ve çeşitli Polonya-Litvanya-Beya usya kuruluşlarında yer aldı.
1905 Büyük Vilnius Seimas'ında tüm mülklerin dağılmasını ve toprağın daha yoksul köylüler arasında dağıtılmasını önerdi. Milletvekillerinin çoğunluğu için bu teklif oldukça beklenmedik bir teklifti.[11]
1917 Vilnius Konferansı sırasında birincil hedefini "Etnik Litvan topraklarında bağımsız bir Litvanya" olarak nitelendirdi.[12] Aynı yıl Litvanya Konseyi'ne katıldı. Bu organın bir üyesi olarak Narutowicz Litvanya Bağımsızlık Yasası'nın yirmi imzacısından biri oldu. Ancak, Konsey'deki çatışmaların ardından meslektaşlarının çoğundan daha çok Almanya karşıtı bir tutum aldı. Organ "Almanya hükümetinden koruma ve yardım istediğinde" ve "Almanya ile istikrarlı ve güçlü bir ittifak" sözü verdiğinde Narutowicz protesto etti. 26 Ocak 1918'de Konsey üyelerinin 12'si Almanya ile uzlaşmaya oy verdiğinde, Narutowicz ve üç sosyal demokrat meslektaşı (Steponas Kairys, Jonas Vileišis ve Mykolas Biržiška) görevlerinden istifa etti.
Ölümü ve mirası değiştir
Narutowicz 31 Aralık 1932'de Kaunas'ta intihar etti. Litvanya Ulusal Müzesi tarafından yayınlanan biyografisi, intiharını depresyon, aile sorunları ve ekonomik sıkıntıya bağlamaktadır.[12]
Kaynakça değiştir
- ^ "Stanislovas Narutavičius". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ Algirdas Banevičius. 111 Lietuvos Valstybės 1918–1940 politikos veikėjų. – V.: Knyga, 1991. – 95 p. – ISBN 5-89942-585-7
- ^ "Renavo Dvare Atidengta Skulptūra Broliams Narutavičiams". Mazeikiai.lt. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Stanislovas Narutavičius" (Litvanca). Seimas of the Republic of Lithuania. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
Stanislovas Narutavičius 1862 m. rugsėjo 2 d. gimė Telšių apskr. Brevikų dvare, kuris nuo senovės laikų priklausė senai Žemaičių bajorų giminei Noručiams (1413 m., Horodlės aktų metu gavę herbą, pavardę pakeitė į Narutowicz).(Translation: He was born in the Telšiai district at Brevikų manor, which had long belonged to his noble Samogitian relatives, the Noručiai (after receiving a coat of arms in 1413, the family changed its name to Narutowicz.)
- ^ a b Krzysztof Buchowski (2001). "Stanisław Narutowicz - szkic do portretu idealisty (Stanisław Narutowicz: a sketch for a portrait of an idealist)". Biuletyn Historii Pogranicza (Lehçe), 2. Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne. ss. 41-51.
- ^ "Stanislovas Narutavičius". Lithuanian Seimas (Litvanca). 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
Studijuodamas Liepojos gimnazijoje, vėliau – teisę Peterburgo Universitete, Stanislovas kiekvieną vasarą grįždavo gimtinėn, užrašinėdavo tautosaką, platino lietuviškas knygeles
- ^ a b c Gerard Żeberek (1981). Początki ruchu socjaldemokratycznego w Kijowie w latach 1889-1903 (Lehçe). Wydawnictwo Literackie. ss. 34, 160.
- ^ Kazimierz Kelles-Krauz; Wiesław Bieńkowski; Aleksandra Garlicka; Aleksander Kochański; Feliks Tych (1984). Listy (Lehçe). Wrocław: Ossolineum, Polish Academy of Sciences. s. 77. ISBN 83-04-02014-9.
- ^ a b Juliusz Bardach (1988). O dawnej i niedawnej Litwie (Lehçe). Poznań: Adam Mickiewicz University. s. 268. ISBN 83-232-0118-8.
- ^ Piotr Wandycz (1974). The Lands of Partitioned Poland, 1795-1918. University of Washington Press. s. 349. ISBN 0-295-95358-6.
- ^ "Stanislovas Narutavičius". Lithuanian Seimas (Litvanca). 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
1905 m. dalyvavo revoliucijoje ir Didžiajame Vilniaus Seime; čia S. Narutavičius pasiūlė dvarininkų žemes išdalinti mažažemiams ir bežemiams – toks dvarininko pasiūlymas nustebino Seimo dalyvius
- ^ a b "Stanislovas Narutavičius (1862-1932)" (Litvanca). National Museum of Lithuania. 7 Eylül 2006. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2007.
„Svarbiausias tikslas – nepriklausoma Lietuva etninėse ribose“.