Septar Mehmet Yakub
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Septar Mehmet Yakub veya Romence Septar Mehmet Iacub, (1904 Tătaru Köstence ili Romanya Krallığı - 1991 Köstence, Romanya) Kırım Tatarı bir avukat, düşünür, Tatar ve Türklerin Dobruca'daki ruhani lideri, Romanya'daki Müslüman topluluğun Müftüsü. Birlikte yaşama ve barışın bir destekçisi idi.[1]
Septar Mehmet Yakub | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Septar Mehmet Iacub |
| Doğum | 1904 Tătaru Köstence ili Romanya Krallığı |
| Ölüm | 1991 (86-87 yaşlarında) Köstence, Romanya |
| Defin yeri | Köstence Müslüman Merkez Mezarlığı |
| Milliyet | Kırım Tatarı |
| Vatandaşlık | Romanya |
| Meslek | Avukat, müftü |
| Tanınma nedeni | Armoni ve barışın bir destekçisi olarak tanındı. |
| Din | İslam |
| Evlilik | Zeyneb (1903-1972) |
| Çocuk(lar) | Saadet (kızı) |
Hayatı değiştir
Septar Mehmet Yakub 1904 yılında, Romanya'nın Dobruca bölgesinin Köstence ili]]ne bağlı olan ve bugünkü adı Tătaru olan Tatar nüfusun yaşadığı Azaplar köyünde doğdu.
Bükreş Üniversitesi'nde hukuk okudu ve Köstence Baro Birliği'nde hizmet verdi.
31 Aralık 1947[2] tarihinde Müftü seçildi[3] ve hayatının sonuna kadar, neredeyse Romanya'nın tüm komünist dönemi boyunca bu görevini sürdürdü.[4] Mithat Rıfat'tan aldığı bu görevi, ondan sonra Ablakim İbrahim yürüttü.[5] Başta Tatarlar olmak üzere Türkiye'ye göç etmek isteyen vatandaşları destekledi.[6]
Müslüman Kültür başkanı olarak gizli servis tarafından gerçekleştirilen “Sultan” adlı operasyonda, “SSCB aleyhine faaliyet" gösterme iddiasıyla göz altına alındı. 1950 yılında bir Müslüman Dünya Barış Örgütü kurma girişiminde bulundu.
Nikolay Çavuşesku'nun görevde olduğu yıllar boyunca, şimdiki adı Romanya Parlamentosu olan Büyük Millet Meclisi'nde toplumunu temsil etti. Septar Mehmet Yakub, Justinian[7] ve Teoctist Arăpașu[8] adlı Rumen Ortodoks Kilisesi Patrikleri ve Rumen Yahudileri Hahamı Dr. Moses Rosen ile arkadaş idi.
Bir rivayete göre ise, Yakup Septar Mehmet sosyalist hükûmetle anlaşarak eldeki bütün mektep, cami ve vakıf tapularını hibe etmiştir. Buna karşılık hükûmet tarafından kendisine bir üstün hizmet nişanı verilmiştir. Bu nedenle Müslüman yapılarının kayıtları resmi tapu evrakından çıkarılmıştır. Eski kayıtlarını ibraz eden okulların ve kiliselerin günümüzde eski mal varlıklarına sahip olabilmelerine rağmen, tek bir Tatar mektebinin tapu kayıtlarının bulunabilmesinin nedeni olarak bu işlemler gösterilmektedir.[9]
Rumen kültürüyle iyi bir uyumu olan ve Romanya'nın uluslararası alanda önemli sözcülerinden biri haline geldi,[10] resmi olmayan bir "büyükelçi" gibi kabul gördüğü Arap ve diğer Müslüman ülkelerindeki ziyaretleri sırasında,[11] İsrail ve Arapların bir araya gelip barış görüşmelerini doğrudan gerçekleştirmeleri gerektiğini düşünüyordu.[1]
1990 yılında, Bükreş'teki "Renkler" dergisinin tarihçi Tahsin Gemil tarafından yönetilen editörleri, kültürel ve dilsel bütünlük fikirlerine dayanan Tatar hareketini yarattığı zaman, Mehmet Yakub bu projeye kültürel çeşitliliği koruma amacıyla bir hareket oluşturmaya karşı çıkmıştı. "Tek niyet, mütenevviyet" (“Çeşitlilikte Birlik”) sloganı bu harekete muhalefet etmişti.[12]
1991 yılında Köstence'de yaşamını yitiren Yakub, Köstence Müslüman Merkez Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Notlar değiştir
Kaynakça değiştir
- Clayer, Nathalie; Bougarel, Xavier (6 Mayıs 2013). Les musulmans de l'Europe du Sud-Est. Des Empires aux Etats balkaniques (Fransızca). KARTHALA Editions. ss. 197, 360. ISBN 9782811109066. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Karasu, Yar. Doç. Dr. Cezmi (6 Mart 2009). "Kırım Tatarları Romanya'da". Osmangazi Üniversitesi. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2018.
- Europa Publications Limited (1 Nisan 1992). Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States (İngilizce). 1.. Europa Publications. ss. 267, 593. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- JTA (2 Temmuz 1968). "Rumanian Moslem Leader Greets Chief Rabbi Nissim at Rosen Anniversary Function" (İngilizce). Jewish Telegraphic Agency. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Bainbridge, Margaret(editör) (1993). The Turkic peoples of the world (İngilizce). Kegan Paul International, London and New York. ISBN 9780710304094. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Leuştean, Lucian N. (2009). Orthodoxy and the Cold War: Religion and Political Power in Romania, 1947-65 (İngilizce). Palgrave Macmillan. s. 250. ISBN 978-0-230-21801-7. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Eminov, Ali (2000). "Turks in Bulgaria and Balkans". Nationalities Papers (İngilizce). 28 (1).
- Gabor, Adrian; Mureşan, Radu Petre (2006). Biserica Ortodoxă în Uniunea Europeană, Contribuţii necesare la securitatea şi stabilitatea europeană (Rumence). Universitatea din Bucureşti, Facultatea de Teologie Ortodoxă „Patriarhul Justinian”, Editura Universităţii din Bucuresti. ss. 86,89.
- Yuan, Changming (2015). "5 Poems by Taner Murat". Poetry Pacific (İngilizce). 4.1 (İlkbahar 2015). Poetry Pacific. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Florescu, Ion (1975). Prezenţe musulmane în România/Muslims in Romania. Past and Present. With a Preface by Iacub Mehmet, Mufti of the Muslim Cult in the Socialist Republic of Romania (Rumence). Meridiane, Bucureşti.
- blogspot.ro. "Muftiul buclucas". murat-iusuf.blogspot.ro (Rumence). blogspot.ro. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
- Ionescu, Sinziana (14 Şubat 2015). "Fascinanta istorie a turcilor şi tătarilor din România: de la stăpânii Dobrogei otomane la supuşii unei ţări ortodoxe" (Rumence). adevarul.ro. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
Ayrıca bakınız değiştir
Dış bağlantılar değiştir
- Stângă, Mirela (24 Mayıs 2013). "Rememorări ale trecutului turco-tătar în Dobrogea" (Rumence). Telegraf - Constanţa. 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014.
- Şontică, Daniela Cârlea (7 Şubat 2013). "La ceas de amintiri cu nepoata şi strănepoata patriarhului Teoctist – A fost cel mai înalt profesor al vieţii mele" (Rumence). Ziarul Lumina. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014.
- Buiumaci, Cezar Petre (Ağustos 2012). "Biserici Bucureştene (II)". Bucureştiul meu drag (Rumence), 8. Asociaţia Bucureştiul meu drag. s. 44. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2014.