Sabri Mahir
Sabri Mahir (1890, Samsun[1][2] – 1980, Berlin), yurt dışında oynayan ilk Türk futbolcu ve aynı zamanda ilk Türk boksörlerinden biri ve boks antrenörü idi.
 Galatasaray futbol takımının 1909-10 sezonu kadrosu. Orta sıranın soldan ikinci kişisi Sabri Mahir'dir. | ||||||||||
| Kişisel bilgileri | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tam adı | Sabri Mahir | |||||||||
| Doğum tarihi | 1890 | |||||||||
| Doğum yeri | İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu | |||||||||
| Ölüm tarihi | 1980 (90 yaşında) | |||||||||
| Ölüm yeri | Berlin, Almanya | |||||||||
| Boyu | 1,75 m (5 ft 9 in) | |||||||||
| Mevkisi | sağ haf | |||||||||
| Altyapı kariyeri | ||||||||||
| Galatasaray Spor Kulübü | ||||||||||
| Profesyonel kariyeri* | ||||||||||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) | |||||||
| 1904-1910 | Galatasaray Spor Kulübü | |||||||||
| 1910-1911 | Racing Paris | |||||||||
Başarıları
| ||||||||||
|
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | ||||||||||
Babası Diyarbakır İstinaf Mahkemesi hâkimlerinden Mahir Bey’dir. 1904 yılında 840 numarayla Mekteb-i Sultani’deki öğrencilik yıllarına başladı.
Futbol kariyeri değiştir
Fransız Edebiyatı öğretmeni Mösyö Goury'den dersler almıştır. Aynı zamanda Galatasaray futbol takımının ilk oyuncularındandır. 1908-1909 sezonunda Galatasaray futbol kulübü, İstanbul Futbol Ligi’nde (Constantinople Football League) şampiyon olmuştur. Galatasaray, İngilizlerin koyduğu bu kupayı kazanan ilk Türk takımıdır.[1]
1910'da Galatasaray ile Rumlardan oluşan Strugglers maçında olaylar çıkar. Sabri Mahir karşı takım oyuncularını tartaklamakla suçlanır. İstanbul Hükûmeti olaylardan lisenin müdürü Tevfik Fikret'i sorumlu tutar ve görevden alır. Bunun üzerine öğrenciler bu durumu protesto ederler. Protestonun başında da Sabri Mahir vardır. Protestoya önayak olan Sabri Mahir, arkadaşı Sakallı Celal ile birlikte kapıları tutup, sekiz gün süreyle öğrencileri okula sokmazlar.[1] Zaptiyeler Sabri Mahir'i ararken, o Galata rıhtımından bir Fransız gemisine kaçak binerek Fransa'ya gider. Racing Paris Kulübü'ne kayıt olur ve orada futbola devam eder. Kulübüyle birlikte 1911 Paris şampiyonu olurlar.[3] Liseden öğretmenleri olan Mösyö Goury ve Raval'dan yardım almaya da devam eder.
Boks kariyeri değiştir
Mısırlı bir prens vasıtası ile boksa başlar. Amatör boksta ikinci olunca profesyonel boksa başlama kararı verir. 24 Haziran 1911'de ilk profesyonel maçını yapar ve 1925 yılına kadar profesyonel olarak devam eder. Fransa, İngiltere ve İspanya'da maçlara çıkar.[2] Oxford Üniversitesi'nde jimnastik öğretmenliği de yapar. Daha sonra İngiltere'de 1.Dünya Savaşı sırasında düşman Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı olması gerekçesiyle esir alınır ve 3 yıl hapis yattıktan sonra savaş esiri diğer Türklerle birlikte Almanya'ya gönderilir.[3]
Lise yıllarında başladığı boksa Almanya'da devam eder ve Avrupa ortasiklet şampiyonası finaline kadar yükselir. 1920 yıllarında Berlin şehrine taşınır ve orada açtığı boks stüdyosunda Max Schmeling ve Franz Diener gibi ünlü Alman boksörlerini çalıştırır.[4] Almanya'da "der schreckliche Türke Sabri Mahir" (korkunç Türk Sabri Mahir) ve "der gegen vier Männer kämpft" (dört kişiye karşı dövüşen) lakapları altında tanınıyordu.[3]
Sabri Mahir, Kidd Jackson adlı bir Amerikalı organizatör tarafından İspanya'ya götürülmüştür. Fiorinten Centrale salonunda düzenlenen şampiyonada İspanya Şampiyonu ile karşılaşır. Maçı İspanya Kralı da izler. Üçüncü raundta rakibini nakavt eder ve salonda sessizlik olur. İspanyol boksör sedye ile soyunma odasına götürülür. İspanya Kralı, Sabri Mahir'i tebrik eder, ancak bu olay İspanya' da boksun yasaklanmasına neden olur.[5]
İkinci Dünya Savaşı yıllarında Almanya'da barınma imkanı bulamayan Sabri Mahir'in Fransa'ya geçtiği ve bir başka Galatasaraylı, Rasih Minkari'nin desteği ile Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği'nde çevirmenlik yaptığı söyleniyor. Savaşın bitmesi ile Mahir yeniden Berlin'e geçer.[3]
1980 yılında vefat etmiştir.[1]
Medya değiştir
- Almanya'da kartpostalları basılan Türk boksör 4 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sabri Mahir diye biri...[ölü/kırık bağlantı]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d "OKTAY ARAS - Sabri Mahir". www.oktayaras.com. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023.
- ^ a b "Sabri Mahir - BoxRec". BoxRec.com. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023.
- ^ a b c d "Sabri Mahir ve Yaşam Dilimleri: Diyarbakır'dan Berlin'e Sabri Mahir". Socrates Dergi. 1 Kasım 2018. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023.
- ^ "Sabri Mahir - football player, boxer, boxing trainer; Turkey / D..." Getty Images (İngilizce). 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023.
- ^ "Galatasaray Dergisi Aralık 2004 Sayısı". 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009.