Sökmen el-Kutbî
Sökmen el-Kutbî bir Türkmen askeri komutanı, Selçukluların hizmetinde eski bir köle emiri ve Ahlatşahlar Beyliği'nin kurucusudur.[1]
| Sökmen | |
|---|---|
| Ahlat Valisi | |
| Görev süresi 1100-1110 | |
| Ahlatşahlar Beyi | |
| Görev süresi 1110-1111 | |
| Yerine gelen | İbrahim |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Bilinmiyor |
| Ölüm | 1111 Tilbaşar Kalesi |
| Askerî hizmeti | |
| Çatışma/savaşları | Ahlat'ın fethi Silvan'ın fethi |
Erken dönem değiştir
Selçuklu şehzadesi Kutbüddin İsmâil İlarslan'ın (I. Melikşah'ın kuzeni) astı ve köle komutanıydı. Efendisinin bir savaşta öldürülmesinin ardından vatandaşların isteği üzerine Ahlat'a (günümüzde Türkiye'nin Bitlis ilinde bir ilçe merkezi, o zamanlar önemli bir İslam kültür merkezi) taşınarak Mervânîler adına savaştı ve 1100 yılında Büyük Selçuklu İmparatorluğu adına şehri ele geçirdi.[2]
Beylik değiştir
Sökmen, Van Gölü'nün kuzey ve batısındaki yakın yerleşimleri ele geçirerek nüfuz gücünü artırdı. En başarılı fethi Silvan'ın (günümüzde Türkiye'nin Diyarbakır ilinde bir ilçe merkezi, Meyyafarkin olarak da bilinir) fethidir.[3] Ancak Selçuklu sultanı Muhammed Tapar'a her zaman sadık kaldı ve sultanın seferlerine katıldı. Muhammed de 1110'da Ahlat'ı ikta olarak Sökmen'e verdi. Bu tarih Ahlatşahlar Beyliği'nin kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir. Bazı belgelerde beyliğin adı Sökmen'e atfen "Sökmenli" olarak geçmektedir.
Ölüm değiştir
1111'de Selçuklu seferine davet edildi. Birlikleriyle birlikte ana Selçuklu ordusuna katıldı. Ancak Tilbaşar Kalesi (günümüzde Türkiye'nin Gaziantep ilinde bir kale) kuşatması sırasında Ağustos 1111'de öldü. Tabutu Ahlat'a gönderildi.
Kaynakça değiştir
- Özel
- ^ Pancaroğlu 2013.
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 155
- ^ Savran, Ahmet (2004). "MEYYÂFÂRİKĪN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 29. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 511-512. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- Genel
- Pancaroğlu, Oya (2013). "The House of Mengüjek in Divriği: Constructions of Dynastic Identity in the Late Twelfth Century". The Seljuks of Anatolia: Court and Society in the Medieval Middle East. I.B.Tauris. ISBN 978-1848858879. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.