Riga Taarruzu
Riga Taarruzu ya da Sovyet resmi tarihinde Riga Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, STAVKA'nın geliştirdiği Baltık Taarruzu'nun bir alt harekâtıdır. Harekât, 1944 yılının sonlarında gerçekleşmiş olup Alman kuvvetlerini Riga kentinden çıkartmıştır.
| Riga Taarruzu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Almanya |
 SSCB | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Ferdinand Schörner Carl Hilpert Ehrenfried-Oskar Boege Erhard Raus |
İvan Bagramyan Andrey Yeryomenko İvan Maslennikov | ||||||
| Güçler | |||||||
|
16. Ordu 18. Ordu 3. Panzer Ordusu |
1. Baltık Cephesi 2. Baltık Cephesi 3. Baltık Cephesi | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| ? | ? | ||||||
Harekât öncesi değiştir
Kızıl Ordu kuvvetleri, Tartu Taarruzu'nun başlangıcında ve son derece başarılı olan Bagration Harekâtı'nın sonunda Baltık Denizi yönünde ilerlemişlerdi. 1944 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşen bu taarruzlarla bir noktada Riga Körfezi'ne ulaşmışlardı. Ağustos ayında Alman 18. Ordu'su ve paramiliter bir sivil savunma birliği olan Selbstschutz unsurlarıyla bir karşı taarruz başlatmıştı. Doppelkopf Harekâtı olarak bilinen taarruz, Sovyet 3. Baltık Cephesi kuvvetleri üzerinde ağır bir baskı yaratmıştır.[1] Alman Kuzey Ordular Grubu Komutanı General Ferdinand Schörner, Aster Harekâtı kapalı adıyla (ya da Tallinn Taarruzu) bir harekâtla birliklerini Estonya'dan çıkarmayı planlamıştır. Eşzamanlı Kızıl Ordu Riga Taarruzu, halen Litvanya ve Estonya'yı elde tutmakta olan Kuzey Ordular Grubu üzerinde Sovyet güçlerinin daha da ağır bir baskı geliştirmelerini sağladı.
Taarruz değiştir
Kızıl Ordu, 14 Eylül 1944'te Riga ekseninde şiddetli bir taarruz başlattı. Dört gün içinde Alman 16. Ordu'su ağır kayıplara uğradı. Öte yandan 18. Ordu'nun 18 tümeninde onu, Kampfgruppe düzeyine (tabur) düşmüştü.[2] Kuzeyde Sovyet kuvvetleri Alman 28. Kolordusu mevzilerine taarruz etti. Alman ve Estonya birlikleri, şiddetli çatışmalara karşın mevzilerini tutmayı başardılar.[1]
Güneyden ise Sovyet 43. Ordu'su Riga'ya doğru ilerleyerek kent üzerinde bir tehdit oluşturmaya başlamıştı. Bu ilerleme, bölgedeki Alman 10. Kolordusu'nu dağıtmıştır.[2] General Schörner, birliklerini Kurlandiya Yarımada'sına çekmeye başladı. Böylelikle Riga'dan geri çekilerek cephe hattını kısalmayı amaçlamıştı. 3. Panzer Ordusu'na bağlı 39. Panzer Kolordusu'nun bir karşı taarruzu şimdilik General Schörner komutasında gerçekleştirildi. Fakat Sovyet direnişi çok kuvvetliydi.[3]
Bu arada STAVKA, Riga yönünde daha fazla bir baskı örtüsü altında yeni bir taarruz ekseni hazırlığındaydı. Bu taarruzla ilgili talimat, 24 Eylül'de hazırdı.[4] Alman 16. Ordu'su, 27 Nisan'da Sovyet kuvvetlerinin cepheden güneybatıya kuvvet kaydırdıkları yönünde raporlar vermeye başladı.[2] Gerçekte 1. Baltık Cephesi kuvvetlerinden 4. Vurucu Ordu ve 51. Ordu, Memel yaklaşımında batıya doğru geniş çaplı bir darbe için güney yönünde kaydırılmaktaydı. Alman istihbaratı bu kıt'a kaydırmalarını saptamıştı fakat, ne yönde olduğu konusunda net bir bilgileri yoktu.[5]
Sovyet taarruzuyla gerçekleşen Memel Muharebesi 5 Ekim'de başladı ve General İvan Bagramyan'ın 1. Baltık Cephesi kuvvetleri, Alman 3. Panzer Ordusu'nu mevzilerinden geri attı. Böylece Kızıl Ordu birlikleri, Alman Merkez Ordular Grubu ile Kuzey Ordular Grubu arasında bir gedik oluşturdular. Bu durumda General Schörner'İn Riga ve Kurlandiya civarındaki kuvvetleri tecrit edilmişti.
General Schörner, 9 Ekim'de Memel yönünde taarruz edeceğini ve Riga tahliye edilirse bir kara bağlantısı kurmaya çalışacağını bildirdi.[6] Sovyet kuvvetleri 10 Ekim'de yeniden Riga dışına doğru harekete geçti ve kent, topçu mevziline alındı. Alman 18. Ordu'su, geride 6. Motorize Uçaksavar Tümeni'nin topçusunu ve 227. Piyade Tümeni'ni bir örtme kuvveti olarak bırakarak ve yol üzerindeki köprüleri atarak Riga'dan Kurlandiya Yarımadasına doğru çekilmeye başladı.[6] 3. Baltık Cephesi kuvvetleri, 13 Ekim 1944 günü Riga'ya girdiler. Birkaç gün sonra Riga'nın batısında harekât halinde olduğu, Alman kuvvetlerinin Lielupe Nehri'nin doğu kıyılarından atıldığı belirtilerek rapor edildi. Rapor tarihi 17 Ekim'di.[7]
Sonuç değiştir
Alman Kuzey Ordular Grubu, Kurlandiya Kuşatması içine alındı. Bu bölgede, Avrupa'da savaşın sona erdiği 8 Mayıs 1945 tarihine kadar tecrit edilmiş olarak kaldı.
Ayrıca bakınız değiştir
Dipnotlar değiştir
Kaynakça değiştir
İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Riga Offensive (1944)
- Soviet Military Deception in the Second World War - David M. Glantz
- German Defeat in the East 1944 - 45 - S. Mitcham