Protogeometrik stil
Protogeometrik stil (veya Proto-Geometrik), Yunan Karanlık Çağları'nın ilk döneminde yaklaşık MÖ 1050 ila 900 yılları[1][2][3] arasında üretilen Atina öncülüğündeki Antik Yunan çömlekçiliği stilidir.[4]
Girit ve Kiklad Adaları'nda Dor istilası sonucunda Miken Uygarlığının yıkılması sonucu oluşmuş Karanlık Dönem bu dönemin ilk aşamasıdır. Dönemin en büyük özelliği demirin bilinmesi ve savaşlarda kullanılmasıdır. Adını Geometrik Dönem'in öncüsü olarak almıştır. Birçok yönden Submiken özellikleri taşısa da özellikle seramik sanatıyla bu yönden ayrılır.
Protogeometrik dönemde vazolar üzerinde genel zemin koyu renklidir. Motifler vazonun omuz kısmında ya da kulplar arasında yer alan panelde görülür. Panelin alt ve üst kısımlarında ince veya kalın bantlar (register) vardır. Motif olarak; pergelle çizilmiş iç içe geçmiş konsantrik daireler, yarım daireler, üçgenler, dalga motifleri, köpekdişi ve çizgiler kullanılmıştır. Bu motif ve çizgiler kalın uçlu fırçalarla yapılmıştır.[5]
Birçok parça gibi, gösterilen örnekte de ana bantta fırınlama hatasından kaynaklanan bir renk değişimi vardır. Hem kırmızı hem de siyah renk aynı kili kullanır ama farklı şekilde pişirilir. Yunanlılar bu varyasyonu kontrol etmeyi öğrendikçe, kendilerine özgü üç aşamalı fırınlama tekniğine giden yolu da açmış oldular.
Yeniliklerden bazıları göbek kulplu amfora, boyun kulplu amfora, krater ve lekythos gibi Miken etkisindeki yeni şekillerdi. Attika sanatçıları bu kapları hızlı çark kullanarak yeniden tasarlamış ve böylece yüksekliği ve dolayısıyla bezeme için kullanılabilir alanı artırmışlardır.
Stil Atina'dan diğer birçok merkeze yayılmıştır.[6]
Önemli şehirleri; Attika, Kos, Rhodos, Symrna, Teos, Miletos olarak sıralayabiliriz.Ayrıca kendi içinde de Erken Protogeometik, Olgun Protogeometrik ve Geç Protogeometik olmak üzere üçe ayrılır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Miller 2013, s. 139 :"Around the beginning of the Protogeometric Period [c.1075/50]...".
- ^ Lemos 2002, s. 2 :"...the Aegean from the period around 1050/25 to around 900 BC, named after its characteristic 'Protogeometric' pottery style.".
- ^ Fantalkin, Alexander, Assaf Kleiman, Hans Mommsen, and Israel Finkelstein, (2020). "Aegean Pottery in Iron IIA Megiddo: Typological, Archaeometric and Chronological Aspects" 21 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Mediterranean Archaeology and Archaeometry Vol. 20, No 3, (2020), p. 143: "...This would imply that the preceding Aegean sequence from Early Protogeometric to the end of Late Protogeometric should cover the last few decades of the 11th century BCE and the entire 10th century BCE..."
- ^ Cook, 30
- ^ Tekçam, Tamay (Şubat 2022). Arkeoloji Sözlüğü. Alfa Yayınları. ISBN 978-975-297-945-1.
- ^ Cook, 30-31