Muğam

Azerbaycan muğam'ı
Azerbaycan muğam'ı
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Seyid_Shushinski_ansambl.jpg/220px-Seyid_Shushinski_ansambl.jpg" decoding="async" width="220" height="137" class="mw-file-element" data-file-width="2135" data-file-height="1327">
Ülke	Azerbaycan
Kaynak	00039
Tescil geçmişi
Tescil	2008 (3. oturum)

Muğam
Muğam;
Müzikal kökenleri	Orta Doğu Klasik Müziği
Kültürel kökenleri	9-10. Yüzyıl
Önemli çalgılar	tar(lute) - kemençe - tef - balaban
Alt tarzlar
	Rast, Şur, Segah, Çahargah, Şüşter, Hümayun, Beyatı-Şiraz
Karışım tarzları
	Caz-muğam,Senfonik rock muğam

Muğam, (Azerbaycan Muğamı olarak da bilinir) (Azerice: Muğam; مقام) esas Azerbaycan müziğidir. Tasnif ve âşık ile tezat oluşturur. Muğam sözü, Arapçadaki makam sözünden türemiştir. Tahminen 14. yüzyıla kadar yakın doğu ülkelerinin ortak müziği olmuş ama daha sonra ortaya çıkan siyasi-iktisadi değişikliklerden dolayı parçalara ayrılmıştır. Klasik doğu muğamı aslen 12 tür ve 6 koldan oluşmaktadır. Asli muğamlar: Uşşak, Neva, Buselik, Rast, Irak, İsfahan, Zirefkand, Büzürk, Zengüle, Rehavi, Hüseyni ve Hicaz; kolları ise, Şahnaz, Selmek, Maya, Nevruz, Kerdaniye ve Güvaşt'tan oluşmaktadır.

Muğam söyleyenlere Hanende denilir.^[1] Hanende muğam üçlüsü ile muğam söyler.

Karabağ, Şirvan ve Bakü bölgelerinde 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarından itibaren üç büyük muğam okulu mevcuttu. Özellikle Karabağ'ın Şuşa kasabası bu sanatla ünlüydü.^[2]

Voyager uzay aracına dünya müziğini temsil etmek üzere takılan Voyager Altın Plak'ta, balabanı ile çalınan Azerbaycan muğamının kısa bir seçkisi, insanlığın pek çok kültürel başarısı arasında yer aldı.^[3]^[4]

2003 yılında UNESCO, Azerbaycan Muğamını "İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtı" ilan etti. 2008 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine eklenmiştir.^[5]

Azerbaycan'da Muğam

Yakın ve Orta Doğu halklarının yüzyıllar boyu korunmuş maddi ve manevi değerleri vardır. Bunlardan en önemlisi müziktir. Azerbaycan da bu bölgeye dahildir. Muğam Azerbaycan halkının tüm kesimine hitap etmiş fakat çok ayrıntılı bir şekilde araştırılamamıştır. Azerbaycan'da 7 asıl 3 yan muğam türü vardır.

Esas Muğamlar

Vurmalı Muğamlar

Rast muğamları

Yan Muğamlar

Senfonik muğam
Şahnaz
Seranç

Çahargah (2. nev'i)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Əhməd, Vüqar (2010). Elmi-filoloji qaynaqlar, ədəbi simalar haqqında düşüncələr (PDF). Bakı. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2016.
^ Lagace, Nettie (2014). "Standards in Development, June 30, 2014". Information Standards Quarterly. 26 (3): 29. doi:10.3789/isqv26no3.2014.08. ISSN 1041-0031.
^ Naroditskaya, Inna (Haziran 2005). "AzerbaijaniMughamand Carpet: Cross-Domain Mapping". Ethnomusicology Forum. 14 (1): 25-55. doi:10.1080/17411910500088361. ISSN 1741-1912.
^ "Space sounds recorded by NASA spacecraft". Physics Today. 2012. doi:10.1063/pt.5.026468. ISSN 1945-0699.
^ Mamedova-Sarabskaya, R.A. (30 Nisan 2023). "ABOUT FUNCTIONAL PROCESSES IN AZERBAIJANI MUGHAM". Theoretical & Applied Science. 120 (04): 170-175. doi:10.15863/tas.2023.04.120.32. ISSN 2308-4944.

Dış bağlantılar

Üzeyir Hacıbəyov, "Azerbaycan Halk Müziği" 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Muğam nedir?
Screening of Mugam
Intangible Heritage
Azerbaijan 24 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Azerbaijani Mugham

[1] Əhməd, Vüqar (2010). Elmi-filoloji qaynaqlar, ədəbi simalar haqqında düşüncələr (PDF). Bakı. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2016.

[2] Lagace, Nettie (2014). "Standards in Development, June 30, 2014". Information Standards Quarterly. 26 (3): 29. doi:10.3789/isqv26no3.2014.08. ISSN 1041-0031.

[3] Naroditskaya, Inna (Haziran 2005). "AzerbaijaniMughamand Carpet: Cross-Domain Mapping". Ethnomusicology Forum. 14 (1): 25-55. doi:10.1080/17411910500088361. ISSN 1741-1912.

[4] "Space sounds recorded by NASA spacecraft". Physics Today. 2012. doi:10.1063/pt.5.026468. ISSN 1945-0699.

[5] Mamedova-Sarabskaya, R.A. (30 Nisan 2023). "ABOUT FUNCTIONAL PROCESSES IN AZERBAIJANI MUGHAM". Theoretical & Applied Science. 120 (04): 170-175. doi:10.15863/tas.2023.04.120.32. ISSN 2308-4944.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Azerbaycan muğam'ı
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası

Ülke	Azerbaycan
Kaynak	00039
Tescil geçmişi
Tescil	2008 (3. oturum)