Mozarap Vakayinamesi
Mozarap Vakayinamesi veya 754 Vakayinamesi (İngilizce'de Chronicle 754), 95 bölümden oluşan Latince tarih derlemesi[1] anonim bir Mozarap (Hristiyan) vakanüvis tarafından Endülüs'te yazılmıştır.[2] Bu vakayiname Avrupalılar'dan "Latin" olarak bahsettiği bilinen ilk referanstır ve Avrupalılar'ı Puvatya Muharebesi'nde Müslümanlar'ı mağlup etmiş olarak betimler.[3][4]
Yazar değiştir
Derleyicisi İber Yarımadası'nda, Müslüman yönetimi altında yaşayan anonim bir Mozarap vakanüvistir. 16. yüzyıldan itibaren bir piskopos olan Isidorus Pacensis'e atfedilmiştir ancak bugün bu atıf, bir takım bileşik hatalardan dolayı, genel olarak kabul görmemektedir. Henry Wace[5] bu asılsız "Isidorus Pacensis" hikâyesinin nereden kaynaklandığını açıklamıştır.[6]
Eserin nerede yazıldığı konusu da ihtilaf vardır. Tailhan[7] Kurtuba'yı eserin orijini olarak adlandırdı. Mommsen, Toledo'nun menşe şehir olduğunu savunan ilk kişiydi. Lopez Pereira[8] tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, her iki iddiayı da reddederek, bugünkü güneydoğu İspanya'da kimliği belirsiz küçük bir şehrin orijin olduğunu iddia etti.
Çalışma değiştir
754 Vakayinamesi, 610 ila 754 yıllarını kapsar ve bu dönemde, doğruluğunu kontrol etmek için çok az sayıda kaynak vardır. Herakleios'un tahta çıkmasıyla başlar ve İspanya'nın Emevice fethinin için bir görgü tanığı olarak kabul edilir.[9] Bazıları bunu Vizigotlar sonrası İberya tarihi ve Arapların İberya ve Septimanya'nın fethi hakkında en iyi kaynaklardan biri olarak görüyor; bu vakayinameyi yüksek ölçüde kapsamlı kullanan ilk modern tarihçi olan Roger Collins için, İspanya Arap Fetihleri eserinin(711-797), temelini oluşturdu.[10] Puvatya Muharebesi en ayrıntılı anlatısını içerir.
Çalışmanın 3 odak noktası vardır. İlk ikisi 741 Vakayinamesi ile ortak olan Bizans ve Vizigot İspanya'sıdır ve bunlara ek olarak Emevi fethini içerir.[11]
Vakayinamenin, günümüzde, en eskisi 9. yüzyıldan kalma olmak üzere 3 adet el yazması mevcuttur. Bunlar Britanya Kütüphanesi ve Madrid'te bulunan Kraliyet Tarih Akademisi Kütüphanesi'nde bulunmaktadırlar. Diğer el yazmaları 13. ve 14. yüzyıllara aittir.[12]
Vakayiname bütün haliyle, ilk kez 1615'te Pamplona'da yayınlandı.[13] Kenneth Baxter Wolf'un İngilizce çevirisi , Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain adlı kitabında bulunabilir.
Notlar değiştir
- ^ In some manuscripts the sections are apportioned into 13 chapters and an appendix. See the edition of Lopez Pereira 2009.
- ^ According to Christys p. 2 it was the last Latin chronicle written in al-Andalus.
- ^ Kwame Anthony Appiah (2012), "Misunderstanding cultures: Islam and the West", Philosophy and Social Criticism 38(4–5) 425–33.
- ^ Evert Van De Poll (2013), Europe and the Gospel: Past Influences, Current Developments, Mission Challenges (Versita), p. 55.
- ^ In Smith & Wace 1880.
- ^ "Isidorus Pacensis" appears in error as bishop of Badajos in Smith, A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1870) vol. II, s.v. Isidorus, p. 627. Beja plays no role in the Chronicle, as might be expected in a work issued from that city, as Reinhart Dozy pointed out. Neither does Badajoz, because it did not exist at the time of the chronicle; Bishop Prudencio Sandoval of Pamplona, who first published the chronicle in its entirety in 1615, evidently thought Pax Julia was Badajoz, since he refers to "Isidore, bishop of Badajoz" in his title to the work, see Mommsen p. 333.
- ^ Tailhan seems to have been the first to reject Isidorus Pacensis as author, but remarkably believed the Chronicle to be a rhymed epic such as the Song of Roland.
- ^ p. 58-59.
- ^ Hartmann. "The textual transmission of the Mozarabic Chronicle of 754". Early Medieval Europe. 8 (1).
- ^ H.V. Livermore dismissed it as largely mythological, in The Origins of Spain and Portugal (London: Allen & Unwin, 1971); Collins, conversely, eschewed the later, mythologised Arabic accounts, for which he has been criticised.
- ^ Hartmann, Carmen Cardelle de. "The textual transmission of the Mozarabic Chronicle of 754". Early Medieval Europe. 8 (1). doi:10.1111/1468-0254.00037.
- ^ C.C. de Hartmann, "The textual transmission of the Mozarabic Chronicle of 754" Early Medieval Europe 8.1, (March 1999:13-29). Two of the manuscripts, though they bear no author's name, were asserted by seventeenth-century scholars to bear the name of "Isidorus Pacensis (Wace 1880).
- ^ Firstly as Cronica mozarabe de 754 (Zaragoza, 1980); followed by a revised Latin edition and translation, with numerous essays, in 2009 (see References below)
Kaynakça değiştir
- Ann Christys, Endülüs'deki Hıristiyanlar, 711 – 1000 (Routledge, 2002).
- Reinhart Dozy, Recherches sur l'histoire et la littérature d'Espagne, 2. baskı. 1860.
- Eduardo Lopez Pereira, Continuatio Isidoriana Hispana Cronica Mozarabe de 754 . Fuentes y Estudios de Historia Leonesa 127. León, 2009.
- T. Mommsen, Continuatio Hispana ve DCCLIV. Monumenta Germaniae Historica auctores antiquissimi XI, Chronica minora saec. IV, V, VI, VII, cilt. 2,. Berlin, 1894. Çevrimiçi .
- William Smith ve Henry Wace, Hıristiyan Biyografi, Edebiyat, Mezhepler ve Öğretiler Sözlüğü (1880: cilt. III, sv "Isidorus Pacensis" sayfa 313f).
- J. Tailhan, Anonyme de Cordoue. Chronique rimée des derniers rois d'Espagne. Paris, 1885.