Morto Koyu
Morto Koyu , Türkiye'de geçmişte çeşitli askeri faaliyetlerle tanınan Çanakkale'de küçük bir koydur.
Koy, 40°3′4″K 26°12′28″D / 40.05111°K 26.20778°D koordinatlarında yer alır, Marmara Denizi'ni Ege Denizi'ne bağlayan Çanakkale Boğazı'nın Avrupa kıyısında, Gelibolu Yarımadası'nın en güney ucundadır. İdari açıdan Çanakkale ilinin bir parçasıdır.[1] Koyun genişliği yaklaşık 2,6 kilometredir. Adı muhtemelen İtalyanca kökenlidir.[2]
Tarihte Morto Koyu değiştir
18 Mart 1915'te, Çanakkale Deniz Savaşı'nda İngiliz HMS Ocean (1898) zırhlısı bir deniz mayınına çarptı, Morto Koyu'na sürüklendi ve sonunda battı.[3]
Çanakkale Savaşı'ndaki kara harekâtları sırasında, İtilaf Devletleri Çanakkale Boğazı'nın S, V, W, X ve Y olarak adlandırdıkları beş farklı plajına çıkartma yaptı. Türkçe Eski Hisarlık olarak bilinen S-plajı koyun doğu sınırında, yarımadanın ucundaki Seddülbahir ise koyun batısındadır. Türkçede Ertuğrul olarak bilinen ana iniş noktası V plajı körfezin batı sınırına yakındır. İngiliz birlikleri 25 Nisan 1915'te her iki plaja da indi. Ancak Fransız birlikleri Anadolu tarafından geri çekildikten sonra Eski Hisarlık'taki İngiliz birlikleri Fransız birlikleri ile değiştirildi.[4] Günümüzde Gelibolu yarımadasında bulunan tek Fransız savaş mezarlığı Morto Koyu'nun kuzeyindedir.[5]
İngiliz zırhlısı HMS Goliath (1898), Morto Koyu'nda bulunan Türk mevzilerini bombalamakla görevlendirilmişken 12-13 Mayıs 1915 gecesi Osmanlı muhribi Muavenet-i Milliye tarafından torpido ile vuruldu. Bu olay, Amiral John Fisher'ın Amirallik Birinci Lordu görevinden istifa etmesine neden oldu, bunu Winston Churchill'in kabineden istifası izledi.[6]
27 yıl sonra 14 Temmuz 1942'de Türk denizaltısı TCG Atılay, bölgede Birinci Dünya Savaşı'ndan kalma bir deniz mayınına çarparak battı.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ "Harita sayfası". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ "Çanakkale şehitlikler tur sayfası". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ "Hürriyet - 18 Mart Çanakkale Deniz Savaşı'nda batırılan İngiliz ve Fransız gemileri". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ Turgut Özakman:Diriliş, ISBN 978-975-22-0247-4, s.261
- ^ "Çanakkale'deki Şehitlikler". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ "Muavenet'i Milliye". 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ "ATILAY FACİASI 14.Temmuz.1942". 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.