Miheil Tamaraşvili
Miheil Tamaraşvili (Gürcüce: მიხეილ თამარაშვილი), Michel Tamarati ve Mikel Tamaraşvili olarak da bilinir, (Eylül 1858 - 16 Eylül 1911), Gürcü Katolik rahip ve tarihçisidir. Gürcü Hristiyanlığını anlatan Fransızca L'Église géorgienne des origines jusqu'à nos jours adlı çalışmasıyla tanınır.[1]
Miheil Tamaraşvili, Gürcistan'ın Ahaltsihe kentinde Gürcü Katolik ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Nüfusa Aleksandre Tamaraşvili (ალექსანდრე თამარაშვილი) olarak kaydedildi. İlk eğitimini Ahaltsihe ve Kutaisi'de aldı. 1878 yılında İstanbul'daki Katolik Gürcü kilisesinde eğitimine devam etti. Ardından üç yıl İspanya'da okuyup İstanbul'a döndü ve burada Miheil (მიხეილ) adıyla rahip oldu. Bir yandan eğitimine devam edip 1888'de Paris'teki Aziz Lazarus Ruhban Okulu'ndan mezun oldu. Gürcistan'a dönüp Tiflis'teki Katolik kilisesinin başrahibi oldu. Ancak, Gürcistan'ı da topraklarına katmış olan Rus İmparatorluk otoriteleri tarafından siyasi açıdan güvenilmez kişi olarak telakki edildi ve Tamaraşvili, Gürcistan'ı terk etmek zorunda daldı. 1891 yılında Roma'ya yerleşti ve Michel Tamarati adını kullanmaya başladı. 1894'te St. Thomas Aquinas Papalık Akademisi'nden teoloji alanında doktora derecesi aldı. Yıllarca Avrupa arşivlerinde Gürcistan'daki Roma Katolikliğinin şimdiye kadar keşfedilmemiş tarihini ve Gürcü-Batı Avrupa kültürel ve siyasi etkileşimini inceleyerek geçirdi. Bu alandaki dönüm noktası niteliğindeki araştırması olan "ისტორია კათოლიკობისა ქართველთა შორის" (Gürcüler Arasında Katolikliğin Tarihi) adlı çalışmasını 1902 yılında Tiflis'te yayımladı.[2] Tamaraşvili, bazı Ermeni yazarların Mesheti bölgesindeki Gürcü Katolikliğini yok sayan ve Katolik Gürcülerin Ermeni olduğunu iddia eden yazılar yayımlaması üzerine, 1904 yılında Tiflis'te "პასუხად სომხის მწერლებს, რომელნიც უარჰყოფენ ქართველ კათოლიკობას" adlı kitabı yayımladı.[3] Bu kitapta Tamaraşvili, Ermeni tarihçiliğinin babası sayılan Movses Horenatsi'nin tarihi bilgilerine kaynak kişi olarak gösterdiği Süryani Mar Abbas Katina'nın kendisi tarafından uydurulmuş bir isim olduğunu, Horenatsi'nin özellike Gürcüler hakkında yazdıklarının gerçeklikle bağdaşmadığını belirtmiştir.[4]
Tamaraşvili'nin en tanınmış eseri L'Église géorgienne des origines jusqu'à nos jours ("Başlangıçtan Günümüze Gürcü Kilisesi") 1910'da Roma'da yayımlandı ve Vatikan'dan özel bir ödül kazandı.[5] Her ne kadar güncelliğini yitirmiş olsa da, bu kitap Gürcistan'da Hristiyanlığın en kapsamlı incelemesi olmaya devam etmektedir. Tamaraşvili bu eserinde Gürcistan ile Batı Avrupa arasındaki kültürel ve siyasi ilişkilerde Katolikliğin rolünü vurgulamaya çalıştı. Ayrıca, yüzlerce yıllık Gürcü otosefalinin Ortodoks Hristiyan Rusya tarafından ortadan kaldırılmasını ve Rus İmparatorluğu'nun yeniden dirilen Gürcü otosefali hareketine karşı uyguladığı sert politikaları da eleştirdi. Tarihçi David Marshall Lang'e göre, Roma'daki Rus Büyükelçiliği bu önemli ve aydınlatıcı eserin hayli fazla kopyasını satın alıp yok etmiştir.[6]
Tamaraşvili, 1911 yılında 53 yaşındayken Santa Marinella yakınlarında fırtınalı denizde boğulan bir adamı kurtarmaya çalışırken öldü. Naaşı 1978'de Civitavecchia'daki mezarından Tiflis'teki Didube Panteonu'na nakledildi. Tamaraşvili'nin hayatı ve çalışmalarına ait belgelerin çoğu, Tiflis'teki Ulusal El Yazmaları Merkezi'nde muhafaza edilmektedir.
Kaynakça değiştir
- ^ Tamarati, Michel, L'eglise georgienne des origines jusqu'a nos jours, Roma, 1910
- ^ Mikel Tamaraşvili, "ისტორია კათოლიკობისა ქართველთა შორის. ნამდვილის საბუთების შემოტანითა და განმარტებით XIII საუკუნიდგან ვიდრე XX საუკუნემდე", Tiflis, 1902.
- ^ Mikel Tamaraşvili, "პასუხად სომხის მწერლებს, რომელნიც უარჰყოფენ ქართველ კათოლიკობას", Tiflis, 1904.
- ^ Mikel Tamaraşvili, "პასუხად სომხის მწერლებს, რომელნიც უარჰყოფენ ქართველ კათოლიკობას", Tiflis, 1904, s. 90.
- ^ A Santa Marinella, una Messa celebra i 100 anni della morte di padre Tamarshvili. Radio Vaticana / The Vatican Today (İtalyanca). 22 Ekim 2011. 16 Nisan 2012.
- ^ David Marshall Lang, A Modern History of Georgia, London, 1962, s. 178.