Mehmet Aziz
Mehmet Aziz Bey (24 Eylül 1893, Larnaka - 17 Haziran 1991) Kıbrıs Türkü halk sağlığı uzmanı ve akademisyendir. Ronald Ross ve Dr. Barber ile beraber çalışmasının bir getirisi olarak sıtma ve layşmanyaz konularında ön plana çıktı. Aynı zamanda Türkan Aziz ve Kamran Aziz'in babasıdır.
Mehmet Aziz | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 24 Eylül 1893 Larnaka, Kıbrıs |
| Ölüm | 17 Haziran 1991 (97 yaşında) |
| Milliyet | Kıbrıs Türkü |
| Evlilikler | Hıfsiye Aziz |
| Çocuk(lar) | Türkan Aziz Kamran Aziz Babür Aziz |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | Beyrut Üniversitesi |
Yaşamı değiştir
Larnaka'nın Vuda köyünde altı çocuklu ailenin en küçüğü olarak doğdu. Köydeki ilköğrenimi sonrasında İskele Rüştiyesi'ne kaydoldu. Eğitimine Amerikan Akademisi'nde devam etti. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ağabeyinin desteği ile buraya gelerek Bridgeport kentinde meslek lisesine devam etti (1907). 1912'de Kıbrıs'a geri döndü ve bir yıl sonra sağlık servisine katıldı. Sıtma konusundaki çalışmaları ile tanınan Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Ronald Ross'un araştırmalarında yer aldı. 1929'a kadar farklı görevler alıp devamında müfettişik sertifikasını aldı. Devamında daha da yükselerek başmüfettiş oldu. Dr. Barber'in ekibiyIe, Mısır, Suriye, Lübnan, Filistin ve Türkiye'de araştırmalara katıldı. Biraz daha tanınması sonrasında London RoyaI SchooI of PubIic HeaIth and Hygiene üyeIiğine seçilme başarısı gösterdi.[1]
1946'da Kıbrıs'ta layşmanyaz üzerine çalışan bilim insanları ile çalıştı. HastaIığın taşıyıcısı oIan küpdüşen (tatarcık) sineği taraması esnasında Kıbrıs adasında iIk kez görüIen bir küpdüşen türü keşfetti. Buna "FIepotoma Aziz'i" adı veriIerek onurlandırıldı. (1955'te "PhIepotomus Antonnata Aziz'i" adı uygun görülerek düzenlendi.) II. Dünya Savaşı yıllarında adaya gelen mültecilerin sağlık kontrolü ve yerleştirilmesi görevini üstlendi.[1]
1950 yıIında Beyrut Üniversitesi'nde Çevre ve Kamu SağIığı Bölümü'nün kurulması için aldığı teklifi kabul etti. Profesör olarak atandığı bölümde 1959'a kadar etkin oldu. Yerel tanı ve izlenimlerini hac ibadetinde bile sürdürdü. Dünya Sağlık Örgütü danışmanlığı dışında RoyaI Society of HeaIth gibi sağlık kurumlarının da üyesiydi. Kıbrıs'a dönünce 1960-1967 arasında Kamu Hizmeti Komisyonu üyeIiği yaptı. 1967-1973 arasında ise bu kurumun başındaki isim oldu. Basılı kitapları da bulunan Aziz'in tiyatro ve sportif etkinlikler ile para ve pul koleksiyonlarına özel ilgisi bulunmataydı. 3 çocuk babası olan Aziz, 17 Haziran 1991'de öldü.[1]
Mehmet Aziz'in Hıfsiye Aziz ile olan evliliğinden Türkan Aziz adanın ilk başhemşiresi oldu.[2] Diğer kızı Kamran Aziz ise eczacı olmasına rağmen adada çağdaş Batı müziğini temellendirmesiyle tanınarak Kıbrıs Türk halkının ilk kadın bestecisi ve ilk kadın eczacılarından biri oldu.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c "İz Bırakmış Kıbrıslı Türkler". Doğu Akdeniz Üniversitesi. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ "Türkan Aziz Evi / Lefkoşa" (PDF). Doğu Akdeniz Üniversitesi Mekanperest Dergisi. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2016.
- ^ "Kamran Aziz hayatını kaybetti!". Kıbrıs Postası. 7 Mart 2017. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2017.