Mayi Muharebesi

Mayi Muharebesi
	Han-Hiung-nu Savaşı
Tarih	Haziran, MÖ 133
Bölge	Mayi, Bingzhou; (günümüzde Shuozhou, Şansi)
Sonuç	Hiung-nu geri çekilmesi sonucu iptal edildi
Taraflar
Hiung-nu	Han Hanedanı
Komutanlar ve liderler
Çun-Çen Şanyu	Han İmparatoru Wu; Wang Hui; Han Anguo; Li Xi; Li Guang; Gongsun He
Güçler
100,000 süvari	Mayi'den 270,000 Han piyadesi, Dai Prefektörlüğü'nden 30,000 Han piyadesi
Kayıplar
Yok	Düşük profilli bir karakol nöbetçisinin yakalanmasından başka bir kayıp yok

Mayi Muharebesi (Çince: 馬邑之戰), aynı zamanda Mayi Komplosu (馬邑之謀) ya da Mayi Kuşatması (馬邑之圍) olarak da bilinir, Han Hanedanı tarafından Çün-Çen Şanyu liderliğindeki istilacı Hiung-nu kuvvetlerine karşı her iki taraftan da en az kayıpla gerçekleştirilen abortif bir pusu operasyonuydu.^[1]^[2] Aslında hiçbir savaş olmamasına rağmen, hukuki olarak Han Hanedanı ile Hiung-nu arasındaki barışın sonunu getirdi ve müteakip Han-Hiung-nu Savaşı'nın başlamasına yol açtı.^[3]^[4] Operasyonun başarısızlığı, Han sarayını etkili süvari kuvvetleri geliştirmeye ve saldırgan seferi askeri politikalarının geliştirme konusunda da motive etti.

Arka plan değiştir

Mayi Muharebesi'nden önce Çinliler ve Hiung-nular arasında iki ana karşılaşma olmuştu. Savaşan Devletler döneminde, Zhao Devleti'nden General Li Mu, Hiung-nu'yu onları Zhao topraklarının derinliklerine çekerek ve pusuya düşürerek yendi. Benzer taktiklerle, Çin Hanedanı'ndan General Meng Tian, Hiung-nu'yu 750 km boyunca kuzeye sürdü ve gelecekteki baskınlara karşı korunmak için Loess Platosu'nun kenarına Çin Seddi'ni inşa etti. Bununla birlikte, Çin Hanedanı'nın çöküşü ve ardından Çu-Han çekişmesinin kaosu bir güç boşluğu oluşturdu ve Hiung-nu'nun Mete Şanyu hakimiyeti altında birleşmesinin önü açılmış oldu ve güçlü bir göçebe konfederasyonu kuruldu.

İmparator Gao'nun MÖ 200'de Mete tarafından Baideng'de alçaltıcı bir yenilgiye uğramasından sonra, yeni kurulan Han Hanedanı, Hiung-nu düşmanlığının ölçeğini azaltmak için bir yatıştırma politikasına başvurmak zorunda kaldı, çünkü ulus henüz Çu-Han çekişmesinden tam olarak çıkamamıştı. Bununla birlikte, periyodik hediyelere ve heqin'e ("evlilik yoluyla barış") rağmen, zengin Çin toprakları Hiung-nu baskınları için çekici kaldığından, sınır kasabaları ve köyleri mevsimsel olarak göçebeler tarafından tahrip edildi.

Yetmiş yıl sonra, Han Hanedanı askerî gücünü artırmıştı. İmparator Wu, ilk saltanatında başlangıçta bir barış ve yatıştırma politikası sürdürdü, ancak Hiung-nu'ya karşı büyük darbeler vurma fikirlerini formüle etmeye başladı. Geleneksel Çin stratejisi daha muhafazakar ve savunmacıydı ve Hiung-nu süvarilerini neredeyse tamamen piyade ve savaş arabalarından oluşan Çin ordusunun karşı saldırı avantajına sahip olacağı arazilerde Çin topraklarına çekmeyi amaçlıyordu.

Pusu değiştir

MÖ 133'te, vasal işler bakanı Wang Hui'nin önerisiyle, İmparator Wu, ordusuna Mayi şehrinde Hiung-nu Şanyusu için bir tuzak kurdurdu. Güçlü bir yerel tüccar/kaçakçı, Nie Yi olarak da bilinen Nie Wengyi, aldatıcı bir şekilde Çun-Çen Shanyu'ya yerel sulh hakimini öldürdüğünü ve şehri Hiung-nu'ya sunmaya hazır olduğunu iddia etti. Plan, Şanyu'nun güçlerini Mayi'de ilerlemeye ikna etmekti, böylece bölgenin etrafına gizlenmiş 300.000 kişilik bir Han kuvveti onları kuşatabilir ve pusuya düşürebilirdi.^[5]

Plan, ironik bir şekilde başarısız oldu, çünkü Han düzenlemesi aşırı derecede çekici hale getirildi. Şanyu yemi aldığında ve belki de bir baskın için harekete geçtiğinde, sığırlarla dolu tarlaları gördü, ama çobanlar ortalıkta görünmüyordu. Giderek daha fazla şüphelenen Şanyu, adamlarına ilerlemelerini durdurmalarını emretti. Hiung-nu izcileri daha sonra yerel bir karakoldan bir Han askerini ele geçirdi ve planın tamamını Şanyu'ya açıkladı. Şokla sarsılan Şanyu, daha sonra baskından vazgeçti ve Han kuvvetleri harekete geçmeden önce hızla geri çekildi. Han kuvvetleri bu noktada dağıldı ve Hiung-nu'yu yakalamak için zamanında konsantre olamadı. Tüm Han operasyonunun komutanı Wang Hui, doğrudan komutası altında sadece 30.000 askere sahipti, bu sayı Hiung-nu'nun bozkıra geri çekilmesini durduramayacak kadar azdı, bu yüzden tereddüt etti ve Han kuvvetlerine takip etmemelerini emretti. Sonuç olarak, iki taraf da herhangi bir kayıp vermedi.^[6]

Sonrası değiştir

İmparatorluk sarayında, Wang Hui'nin siyasi düşmanları, planın başarısızlığı ve geri çekilen Hiung-nu ordusunu takip etme konusundaki isteksizliği için onu suçladı ve onu görevden aldı. Duruşmayı beklerken, şartlı tahliye alma umuduyla İmparator Wu'nun dayısı olan şansölye Tian Fen'e rüşvet vermek için adamlar gönderdi. İmparator Wu Wang'ı bağışlamayı reddettiği için (muhtemelen imparator Tian Fen'in artan gücüne karşı temkinli olduğu için), hapishanede intihar etti.

İki taraf arasında sınırdaki askeri çatışmalar on yıllardır devam etmesine rağmen, bu "savaş" Han ve Hiung-nu arasındaki de jure "barışı" sona erdirdi. Pusu operasyonu, Han hanedanının şahin duruşunu ortaya çıkardı ve “evlilik/barış için hediye” politikası resmen terk edildi. Önümüzdeki birkaç yıl boyunca, Hiung-nu sınır saldırılarını artıracak, savaş yanlısı grupların davasını ve Han mahkemesindeki kontrollerini daha da sağlamlaştıracaktı.

Savaşın sonucu, İmparator Wu'nun geleneksel olarak savaş arabası/piyade odaklı Han ordusunun daha hareketli Hiung-nu süvarilerine karşı taktiksel üstünlük elde etmesinin zorluğunu fark etmesini sağladı. Bu, Han stratejisinde bir değişikliğe yol açtı ve etkili bir süvari doktrininin gelişimini hızlandırdı. Daha sonraki seferlerde, Han Hanedanı savunma-karşı-saldırı duruşundan, Hiung-nu bölgesinin derinliklerine seferi savaş başlatmaya yönelik bir saldırı stratejisine geçti.

Mayi operasyonunun başarısızlığı, İmparator Wu'nun komutan seçimini yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Mevcut generallerin etkisizliğinden hayal kırıklığına uğrayan İmparator Wu, saldırgan süvari karşıtı savaşa yetenekli genç nesil askeri umutlar aramaya başladı. Bu, Wei Qing ve Huo Qubing gibi ünlü yeni nesil taktikçilerin yükselişine yol açtı ve Li Guang ve Han Anguo gibi eski okul komutanları gözden düşmeye başladı.

Kaynakça değiştir

^ Debating War in Chinese History (İngilizce). BRILL. s. 72. ISBN 978-90-04-24479-5. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
^ Crespigny, Rafe De. Northern Frontier: The Policies and Strategy of the Later Han Empire (İngilizce). Faculty of Asian Studies, Australian National University. ISBN 978-0-86784-410-8. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
^ Yü (1986), ss. 389–391; Di Cosmo (2002), ss. 211–214.
^ 高广东 (2006). 《马邑设伏：汉匈战争全面爆发之源》. 南昌市: 知识窗2006年第六期.
^ 《史记·卷一百零八·韩长孺列传》：其明年，则元光元年，雁门马邑豪聂翁壹因大行王恢言上曰：“匈奴初和亲，亲信边，可诱以利。”...当是时，汉伏兵车骑材官二十余万，匿马邑旁谷中。卫尉李广为骁骑将军，太仆公孙贺为轻车将军，大行王恢为将屯将军，太中大夫李息为材官将军。御史大夫韩安国为护军将军，诸将皆属护军。约单于入马邑而汉兵纵发。王恢、李息、李广别从代主击其辎重。
^ 《史记·卷一百零八·韩长孺列传》：于是单于入汉长城武州塞。未至马邑百余里，行掠卤，徒见畜牧于野，不见一人。单于怪之，攻烽燧，得武州尉史。欲刺问尉史。尉史曰：“汉兵数十万伏马邑下。”单于顾谓左右曰：“几为汉所卖！”乃引兵还。出塞，曰：“吾得尉史，乃天也。”命尉史为“天王”。塞下传言单于已引去。汉兵追至塞，度弗及，即罢。王恢等兵三万，闻单于不与汉合，度往击辎重，必与单于精兵战，汉兵势必败，则以便宜罢兵，皆无功。

Ban Gu ve diğerleri, Hanshu . Pekin: Zhonghua Shuju, 1962.7-101-00305-2
Sima Guang, komp. Zizhi Tongjian . Pekin: Zhonghua Shuju, 1956.7-101-00183-1 ISBN'si 7-101-00183-1

[1] Debating War in Chinese History (İngilizce). BRILL. s. 72. ISBN 978-90-04-24479-5. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.

[2] Crespigny, Rafe De. Northern Frontier: The Policies and Strategy of the Later Han Empire (İngilizce). Faculty of Asian Studies, Australian National University. ISBN 978-0-86784-410-8. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.

[3] Yü (1986), ss. 389–391; Di Cosmo (2002), ss. 211–214.

[马邑设伏-4] 高广东 (2006). 《马邑设伏：汉匈战争全面爆发之源》. 南昌市: 知识窗2006年第六期.

[5] 《史记·卷一百零八·韩长孺列传》：其明年，则元光元年，雁门马邑豪聂翁壹因大行王恢言上曰：“匈奴初和亲，亲信边，可诱以利。”...当是时，汉伏兵车骑材官二十余万，匿马邑旁谷中。卫尉李广为骁骑将军，太仆公孙贺为轻车将军，大行王恢为将屯将军，太中大夫李息为材官将军。御史大夫韩安国为护军将军，诸将皆属护军。约单于入马邑而汉兵纵发。王恢、李息、李广别从代主击其辎重。

[6] 《史记·卷一百零八·韩长孺列传》：于是单于入汉长城武州塞。未至马邑百余里，行掠卤，徒见畜牧于野，不见一人。单于怪之，攻烽燧，得武州尉史。欲刺问尉史。尉史曰：“汉兵数十万伏马邑下。”单于顾谓左右曰：“几为汉所卖！”乃引兵还。出塞，曰：“吾得尉史，乃天也。”命尉史为“天王”。塞下传言单于已引去。汉兵追至塞，度弗及，即罢。王恢等兵三万，闻单于不与汉合，度往击辎重，必与单于精兵战，汉兵势必败，则以便宜罢兵，皆无功。

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]